Ĉapitroj III kaj IV

Kiel Olivero Tvisto estis ekkaptanta lokon,

kiu ne estus bagatelo.

Farinte la nepardoneblan krimon peti pli da avenkaĉo, Olivero restis dum ok tagoj strikte enŝlosita en la karcero kien sendis lin la kompato kaj saĝo de la administra konsilio. Oni povus supozi, unuavide ke, se li respekte akceptintus la antaŭdiron de la sinjoro kun blanka veŝto, li povintus firmigi, unufoje por ĉiam, la profetan reputacion de tiu ĉi saĝa administranto, kroĉante finon de sia naztuko al najlo en la muro, kaj pendigante sin al la alia. Estis nur unu obstaklo kontraŭ la plenumado de ĉi tiu ago : estis ke, pro eksplicita ordono de la konsilio, subskribita, parafita kaj sigelita de ĉiuj membroj, la naztukoj estantaj rigardataj kiel luksaj artikoloj, estis por ĉiam malpermesataj al la malriĉuloj de la rifuĝejo. La frua junaĝo de Olivero estis dua same grava malhelpo. Li sin kontentigis amare plori dum tutaj tagoj, kaj, kiam venis la longaj kaj malgajaj horoj de la nokto, li metis siajn manetojn antaŭ siajn okulojn por ne vidi la mallumon, kaj sin alpremis en angulo por provi dormi. Foje li abrupte kaj tremante vekiĝis; li premis sin kontraŭ la muro, kvazaŭ li trovus, tuŝante ĉi tiun malmolan kaj malvarman surfacon, protekton kontraŭ la mallumo kaj la soleco kiuj ĉirkaŭis lin.

Ne necesas ke la malamikoj de la Sistemo imagu ke, dum la tempo de sia malliberigo, Olivero estis senigita de la bonfaro de ekzercado, de la plezuro de la socio aŭ de la konsoloj de la religio. Pri ekzercado, ĉar la vetero estis bela kaj malvarma, li rajtis lavi sin ĉiumatene sub la pumpilo, en pavimita korto, en ĉeesto de Sro Bumbelo kiu, por malhelpi lin malvarmumi, stimulis al li la cirkuladon de la sango per oftaj batoj de irbastono. Koncerne la socion, oni venigis lin ĉiujn du tagojn al la infana manĝejo, kaj oni donis al li drastan punbatadon, por la bona ekzemplo kaj la edifo de la aliaj. Tute ne rifuzante al li la avantaĝojn de religiaj konsoloj, oni ĉiuvespere venigis lin per piedbatoj en la ĉambron je la preĝhoro, kaj li rajtis aŭskulti, por sia plej granda konsolo, la preĝon de siaj kamaradoj, reviziitan kaj pligrandigitan de la konsilio, en kiu ili petis esti bonaj, virtaj, kontentaj kaj obeemaj, kaj esti antaŭŝirmita de la kulpoj kaj malvirtoj de Olivero Tvisto kiun oni tiel prezentis kiel ekskluzive metita sub la patroneco kaj protekto de Satano, kiel rekta specimeno de la produktoj de la fabriko de la diablo.

Dum la aferoj de Olivero sekvis ĉi tiun favoran kaj avantaĝan disvolviĝon, okazis iun matenon ke Sro Ludkampo, kamentubisto laŭ sia metio, malsupreniris laŭ la longa strato cerbumante por scii kiel li pagus plurajn lu-pagojn, pri kiuj lia luiganto fariĝis tre postulema. Kiom ajn li kalkulis kaj elkalkulis, li ne sukcesis alveni al la cifero de kvin sterlingaj pundoj kiun li bezonis. En sia malespero ne sukcesi kompletigi tiun ĉi sumon, li alterne turmentiĝis, poste frapis sian azenon kiam, preterpasante antaŭ la rifuĝejo, li ekĵetis rigardon al la afiŝo algluita sur la pordo.

- Ho, ho ! diris Sro Ludkampo al sia azeno.

La azeno en tiu momento estis tute malatenta : ĝi probable demandis al si ĉu ĝi ne ricevus por sia tagmanĝo unu aŭ du stumpojn de brasikoj por frandi kiam ĝi liberiĝis de la du sakojn da fulgo kiujn li tiris en malgranda ĉareto. Ĝi ne atentis pri la ordono de sia mastro kaj daŭrigis sian vojon.

Sro Ludkampo direktis al la azeno fian sakraĵon, kuris post ĝi, kaj donis al li baton sur la kapon kiu frakasintus alian ajn kranion ol tiu de azeno. Poste, kaptinte la bridon, li krude skuis al ĝi la makzelon por rememorigi al ĝi obeemon. Li turnigis ĝin kaj donis al ĝi alian baton sur la kapon, por duon-senkonsciigi ĝin ĝis lia reveno. Poste li supreniris la peronon por legi la afiŝon.

La sinjoro kun blanka veŝto staris antaŭ la pordo, kun manoj malantaŭ la dorso, post esti profunde pridiskutanta en la konsiliejo, li spektis la mallongan disputon inter Sro Ludkampo kaj la azeno. Li ridetis kun kontentiĝo vidante la kamentubisto alproksimiĝi al la afiŝo, ĉar li tuj vidis ke Sro Ludkampo estis ja la majstro kiu taŭgis por Olivero. Sro Ludkampo ankaŭ ridetis tralegante la afiŝon, ĉar ĝuste estis kvin sterlingaj pundoj kiujn li bezonis; kaj pri la infano kiun li devis zorgi, li pensis ke, laŭ la reĝimo de la rifuĝejo, li devis esti taŭga por grimpi en stovtubon. Li relegis la avizon de la komenco ĝis la fino, silabon post silabo; poste respekte levante la manon al sia pelta kaskedo, li alpaŝis al la viro kun blanka veŝto.

- Ĉu estas ĉi tie infano kiun la paroĥo volas metilernigi ? diris Sro Ludkampo.

- Jes, mia bonulo, diris la viro kun blanka veŝto kun bonvola rideto. Kion vi volas al li ?

- Se la paroĥo volas ke li lernu tre agrablan metion, kiel ekzemple skoveli kamentubojn, diris Sro Ludkampo, mi bezonas metilernanton, kaj mi estas preta zorgi lin.

- Eniru, diris la sinjoro kun blanka veŝto.

Sro Ludkampo unue iris doni al sia azeno baton sur la kapon kaj krudan skuon al la makzelo, kvazaŭ antaŭgarde, por ke ĝi fantazie ne foriru, poste sekvis la viron kun blanka veŝto.en la ĉambro kie Olivero Tvisto unuafoje vidis la ĝentlemanon.

- Ĝi estas tre malpura metio, diris Sro Limbgento kiam Ludkampo ripetis sian peton.

- Oni vidis infanojn kiuj estis sufokitaj en la kamentuboj, diris alia sinjoro.

- Tio estas ĉar ili malsekigis la pajlon antaŭ ol bruligi ĝin en la kamentubo por denove malsuprenigi ilin, diris Ludkampo; estis nur fumo, neniu flamo. Cetere, fumo tute ne utilas por malsuprenigi knabon, ĝi nur endormigas lin, kaj ĝuste estas tio kion li volas. Infanoj estas tre obstinaj, vi scias, tre mallaboremaj; nenio estas tiel bona kiel bela brilanta flamo por rapidege malsuprenigi ilin kvarope. Estas pli bone por ili, komprenu, ĉar se ili estas kaptitaj en la kameno, ili pli bone baraktas por elkaĉiĝi, kiam ili sentas rosti la plandojn de siaj piedoj.

Tiu ĉi klarigo ŝajnis tre amuzi la sinjoron kun blanka veŝto, sed pli digna ekrigardo de Sro Limbgento ĉesigis lian gajecon. La konsilio komencis pridiskuti dum kelkaj minutoj, sed mallaŭte, tiel ke oni aŭdis nur ĉi tiujn vortojn : "Malaltigo de elspezoj; ni estu ŝparemaj; okazo publikigi bonan raporton". Tamen ni aŭdis ĉi tiujn esprimojn nur ĉar ili ofte estis energie ripetitaj.

Fine ĉi tiu mallaŭta konversacio finiĝis, kaj la membroj de la konsilio reakirinte siajn sidlokojn kaj sian majestan sintenon, Sro Limbgento diris :

- Ni ekzamenis vian peton, kaj ni ne povas plenumi ĝin.

- Ni tute forpuŝas ĝin, diris la viro kun blanka veŝto.

- Sen hezito, aldonis la aliaj membroj.

Sro Ludkampo troviĝis sub la malserioza akuzo esti jam mortiginta tri aŭ kvar infanojn per bastono. Prezentiĝis al li en penso ke la konsilio, laŭ iu eksterordinara kaprico, eble enkalkulis en sia decido tiun ĉi neĉefan cirkonstancon. Se tiel estis, la administrantoj evidente eliris el sia kutima agmaniero. Tamen, ĉar Ludkampo tute ne zorgis revigligi ĉi tiun memoron, li komencis turni sian kaskedon inter siaj fingroj, kaj malrapide malproksimiĝis de la tablo :

- Tiel, sinjoroj, vi ne volas doni lin al mi ? li diris haltante ĉe la pordsojlo.

- Ne, respondis Sro Limbgento. Aŭ almenaŭ, ĉar ĝi estas malpura metio, ni opinias ke la proponita rekompenco estu malpliigita.

La fizionomio de Sro Ludkampo radiis; li rapide realproksimiĝis al la tablo kaj diris :

- Kiom vi volas doni al mi, sinjoroj ? Nu, ne estu tro severa al malriĉulo; kiom vi donos al mi ?

- Ŝajnas al mi, ke tri funtoj dek ŝilingoj estus tre sufiĉaj, diris Sro Limbgento.

- Tio eĉ estus dek ŝilingoj troe, diris la sinjoro kun blanka veŝto.

- Nu, diris Ludkampo, ni diru kvar pundojn, sinjoroj, metu kvar pundojn, kaj vi estos liberigita de li por ĉiam ! Ĉu tio estas konsentita ?

- Tri pundoj dek ŝilingoj, firme ripetis Sro Limbgento.

- Nu, sinjoroj, ni dividu la malkonsenton, insiste diris Ludkampo; tri puntoj dek kvin ŝilingoj.

- Ne aldonan donacon, respondis Sro Limbgento per la sama firmeco.

- Vi estas aflikte severa al mi, diris heziteme Ludkampo.

- Ba ! Ba ! Stultaĵo ! diris la sinjoro kun blanka veŝto. Estus ankoraŭ bona afero preni lin por nenio. Prenu lin, malspritulo kiun vi estas. Li estas infano kiel necesas al vi. Li ofte bezonas bastonadon; tio bonigos lin; kaj lia prizorgado ne estos multekosta, ĉar ekde sia naskiĝo, li neniam suferis misdigeston. Ha ! Ha ! Ha !

Sro Ludkampo ĵetis insideman ekrigardon al la membroj de la konsilantaro kaj, vidante la ridetojn ĉe ĉiuj vizaĝoj, li mem sin lasis ankaŭ ridi.

La afero estis konsentita, kaj Sro Bumbelo ricevis la ordonon alkonduki Oliveron Tviston ĉi tiun tagon mem antaŭ la juĝoficisto kiu devis subskribi kaj aprobi la kontrakton de metilernado.

Konsekvence de tiu ĉi decido, la eta Olivero estis, je lia granda surprizo, elprenita el sia malliberejo, kaj oni surmetigis al li blankan ĉemizon. Apenaŭ li finis tiun ĉi nekutiman tualeton, kiam Sro Bumbelo alportis al li bovlon da avenkaĉo kaj, kiel en festotagoj, du kaj kvaronon uncojn da pano.

Tiun ĉi vidante, Olivero komencis ploregi, pensante kun sufiĉe da verŝajneco ke, se oni tiamaniere grasigis lin, estis ĉar la konsilio havis la decidan kaŝpenson mortigi lin kun celo de humana utileco.

- Ne ruĝigu al vi la okulojn, Olivero, sed bone manĝu kaj estu kontenta, diris Sro Bumbelo kun majstra mieno; vi estas komenconta metilernadon, Olivero.

- Metilernadon, sinjoro ! diris la infano tute tremante.

- Jes, Olivero, diris Sro Bumbelo; la bonfaraj kaj grandanimaj viroj kiuj rolas por vi kiel patro, Olivero, ĉar vi ne havas lin, estas metontaj vin al metilernado, instigontaj vin al la vivo, farontaj de vi viron, kvankam kostos al la paroĥo tri pundojn dek ŝilingojn. Tri pundojn dek ŝilingojn, Olivero ! Sepdek ŝilingojn ! Cent kvardek monerojn de ses pencoj ! Kaj ĉio ĉi por mizera orfo kiu estas amata de neniu !

Sro Bumbelo haltis por reakiri la spiron, post esti eldirinta ĉi tiun alparolon per pedanta tono. Larmoj abunde fluis sur la vizaĝon de la kompatinda infano kaj li amare plorĝemis.

- Nu, diris Sro Bumbelo malpli emfaze ĉar lia memestimo estis flatita de la impreso kiun okazigis lia elokvento; nu, Olivero, viŝu viajn okulojn per la manikoj de via jako, kaj ne ploru en via kaĉo; tio estas agi kiel stultulo, Olivero. (Sendube, ĉar jam estis sufiĉe da akvo en la avenkaĉo sen tio).

Irante al la juĝoficisto, Sro Bumbelo sciigis al Olivero ke ĉio kion li devas fari, estis aspekti tre feliĉa, kaj kiam oni demandos al li ĉu li volas komenci metilernadon, diri ke li ne petis pli bonan. Olivero promesis obei al ĉi tiuj du nepraj ordonoj, des pli ĉar Sro Bumbelo milde komprenigis al li ke se li rifuzus tion, oni ne povus respondi pri tio kio okazus al li. Alveninte al la oficejo de la juĝoficisto, li estis enfermita sola en kabineto kie Sro Bumbelo ordonis al li atendi lin.

La infano tie restis dum duonhoro, emocia pro timo, kaj fine de ĉi tiu tempo Sro Bumbelo duonmalfermis la pordon, montris sian kapon sen trikorna ĉapelo kaj laŭte diris :

- Olivero, mia amiko, venu trovi la juĝoficiston. (Samtempe, ĵetante al la infano minacan rigardon, li aldonis mallaŭte). Atentu pri tio kion mi diris al vi, bubaĉeto.

Aŭdante ĉi tiujn du iom kontraŭdirajn manierojn por paroli, Olivero naive rigardis Sron Bumbelon kun larĝaj okuloj. Sed ĉi tiu antaŭevitis ĉian rimarkon flanke de la infano, tuj enkondukante lin en la apudan ĉambron, kies pordo estis malfermita. Ĝi estis granda ĉambro kun granda fenestro. Malantaŭ alta skribotablo sidis du maljunaj viroj kun pudrita kapo, el kiuj unu legis gazeton, dum la alia, helpe de paro de okulvitroj el testudŝelo, tralegis malgrandan pergamenon etendita antaŭ li. Antaŭ la skribotablo, Sro Limbgento staris unuflanke, Sro Ludkampo sur la alia, kun lia vizaĝo nigra de fulgo, dum du aŭ tri dikaj uloj en botoj kun roverso paradis en la ĉambro.

La maljunulo kun okulvitroj iom post iom endormetiĝis sur la malgranda peceto da pergameno, kaj okazis mallonga paŭzo, post kiam Olivero estis lokita de Sro Bumbelo antaŭ la skribotablon.

"Jen la infano, via moŝto", diris Sro Bumbelo. La maljuna viro kiu legis la gazeton, dummomente levis la kapon kaj vekis sian najbaron tirante lin per la maniko.

- Ha ! Jen la infano ! diris la maljuna viro.

- Jes, sinjoro, respondis Sro Bumbelo. Salutu la juĝoficiston, mia amiko.

Olivero kolektis sian kuraĝon kaj salutis kiel eble plej bone. Kun la okuloj fiksitaj sur la pudrita peruko de la juĝoficistoj, li demandis sin ĉu ili ĉiuj venis en la mondon kun ĉi tiu blanka kanabo sur la kapo, kaj ĉu estis pro tio ke ili ŝuldis esti juĝoficistoj.

- Nu ! diris la maljuna viro, mi supozas ke li havas guston al metio de kamentubisto ?

- Li ŝategas ĝin, Via Moŝto, respondis Bumbelo kaŝeme pinĉanta Oliveron, por komprenigi al li ke li ne devis kontraŭdiri.

- Li volas esti kamentubisto, ĉu ne ? demandis la maljuna sinjoro.

- Se morgaŭ oni volus praktikigi al li alian metion, li tuj forkurus, respondis Bumbelo.

- Kaj jen la viro kiu devos esti lia mastro ? Vi, sinjoro ? Vi bone traktos lin, ĉu ne ? Vi nutros lin, fine vi bone prizorgos lin ? diris la maljunulo.

- Kiam mi diras jes, tio estas jes, respondis severaspekte Sro Ludkampo.

- Vi havas krudan tonon, amiko mia, sed vi ŝajnas honesta, tutsincera viro, diris la maljuna sinjoro turnante siajn okulvitrojn al la kandidato por la logdonaco de kvin sterlingaj pundoj, kies malbelega eksteraĵo montris kruelecon. Sed la juĝoficisto estis duone blinda kaj duone en infaneco, do oni ne povis atendi ke li vidu tiel klare kiel ĉiuj aliaj.

- Mi flatas min pri tio, sinjoro, diris Sro Ludkampo kun abomena rideto.

- Mi ne dubas pri tio, amiko mia, respondis la maljunulo firmigante siajn okulvitrojn sur sia nazo kaj serĉante per la okuloj la inkujon.

Ĝi estis la kritika momento por la destino de Olivero. Se la inkujo sin trovus en la loko kie la maljuna viro serĉis ĝin, li trempus sian plumon en ĝi, li subskribus la akton de metilernado, kaj Olivero estus tuj forkondukita. Sed la hazardo volis ke la inkujo estis ĝuste sub lia nazo, kaj ke li ĉiudirekten serĉis ĝin per la okuloj sen rimarki ĝin. Dum tiu ĉi serĉado, li ĵetis la okulojn antaŭ si, kaj lia rigardo renkontis la palan, konfuzan vizaĝon de Olivero Tvisto kiu, malgraŭ la signifaj ekrigardoj kaj pinĉoj de Bumbelo, konsideris la malbelegan eksteraĵon de sia estonta mastro, kun esprimo de hororo. kaj timo, tro evidenta por eskapi de eĉ duonblinda juĝoficisto. La maljuna sinjoro haltis, demetis sian plumon kaj rigardis al Sro Limbgento kiu prenis pinĉaĵon da tabakon, afektante mienon de gajeco kaj indiferenteco.

- Mia infano, diris la maljuna sinjoro, kliniĝante sur la skribotablo.

Olivero ektremis ĉe tiu ĉi parolo, kaj ni povas pardoni lian konfuzon, ĉar ĉi tiuj vortoj estis diritaj laŭ bonkora tono, kaj nekonata bruo ĉiam timigas. Li tremis tra sia tuta korpo kaj eksplodis en larmoj.

- Infano mia, diris la maljuna sinjoro, vi aspektas pala kaj terurata, kial tio ?

- Malproksimiĝu iom de li, pedelo, diris la alia juĝoficisto demetante sian gazeton kaj kliniĝante al Olivero kun mieno de intereso. Nu, infano mia, kion vi havas ? Ne timu.

Olivero falis sur la genuojn, kaj kunigante la manojn, petegis la juĝoficistojn ordoni ke oni revenigu lin al la karcero, dirante ke li preferis malsatmorti, esti batata, eĉ esti mortigata, se oni volis, ol esti transdonita al tiu ĉi viro kiu tremigis lin.

- Bone ! diris Sro Bumbelo levante la okulojn kaj la manojn kun la plej majesta aspekto. Bone, Olivero ! El ĉiuj ruzaj kaj trompaj orfoj kiujn mi iam vidis, vi ja estas unu el la plej senhontaj.

- Silentu, pedelo, diris la dua juĝoficisto, kiam Sro Bumbelo estis fininta ĉi tiun superlativon.

- Mi petas pardonon al via Moŝto, diris Sro Bumbelo kiu ne kapablis kredi siajn orelojn, ĉu estas al mi ke alparolis via Moŝto ?

- Jes, silentu.

Bumbelo restis konsternite; ordoni al pedelo silenti ! Estis la mondo renversita !

La maljuna viro kun okulvitroj el testudŝelo rigardis sian kolegon, kaj faris kapmovon kiu atestis sian aprobon.

- Ni rifuzas nian sankcion al ĉi tiu akto de metilernado, diris la juĝoficisto, kaj samtempe li flankenĵetis la pergamenan folion.

- Mi esperas, balbutis Sro Limbgento, mi esperas ke, laŭ la senvalora atesto de infano, la juĝoficistoj ne suspektos la konduton de la aŭtoritatoj.

- La juĝoficistoj ne estas petitaj por decidiĝi pri ĉi tiu temo, diris la maljunulo per seka tono. Rekonduku ĉi tiun infanon al la rifuĝejo kaj traktu lin bone, li ŝajnas bezoni tion.

Ĉi vesperon mem, la sinjoro kun blanka veŝto asertis per la plej klara kaj la plej formala maniero, ke Olivero ne nur estos pendigita, sed kromkrome kvaronumita. Sro Bumbelo balancis la kapon kun malĝoja kaj mistera mieno kaj diris ke li deziris ke la infano fariĝu bona; al kio Sro Ludkampo respondis ke li deziris ke la infano estu konfidita al li. Tiu ĉi deziro ŝajnis en rekta kontraŭdiro al tiu de la pedelo, kvankam Bumbelo kaj Ludkampo konsentis pri multaj punktoj.

La morgaŭon matene, la publiko denove estis informata ke Olivero Tvisto estis ankoraŭ dungebla, kaj ke kiu ajn akceptis zorgi pri li ricevos kvin sterlingajn pundojn.

Olivero trovas alian lokon kaj debutas en la societo.

En grandaj familioj, kiam junulo pliaĝiĝas kaj ke oni ne sukcesas akirigi al li avantaĝan postenon per aĉeto, heredigo, transdono aŭ daŭrigo, oni kutimas sendi lin al la maro. La administra konsilantaro, por sekvi ekzemplon tiel saĝan kaj tiel savan, interkonsiliĝis pri la oportuneco enŝipigi Oliveron Tviston surŝipe de iun komercan ŝipon irontan al bona haveneto, tre malsaniga. Tiu ĉi alternativo ŝajnis al la administrantoj la plej bona kiun oni povis sekvi. Estis fakte probable ke la estro iam amuziĝus post sia vespermanĝo vipante la infanon ĝis la morto, aŭ eksplodigante al li la cerbon per fera stango. Oni scias ke, por homoj el tiu klaso, tio estas du ordinaraj ŝatokupoj kiuj ne mankas da plezuro. Ju pli la konsilio konsideris la aferon sub ĉi tiu vidpunkto, des pli ĝi trovis avantaĝon en ĝi. La konkludo estis ke la nura rimedo certigi la estontecon de Olivero estis surŝipigi lin sen prokrasto.

Sro Bumbelo estis komisiita por fari kelkajn antaŭajn serĉadojn, cele al malkovro de kapitano aŭ alia kiu deziris ŝipknabon pri kiu vivanta animo ne interesiĝis. Li estis revenanta al la almozulejo por raporti pri la rezulto de sia misio, kiam li renkontis ĉe la pordo la paroĥan enterigiston, Sro Bersemo mem.

Sro Bersemo estis alta, maldika, forte konstruita viro, vestita per fadenmontra nigra vesto, kun flikitaj samkoloraj ŝtrumpoj el kotono kaj samstilaj ŝuoj. Naturo ne donis al lia fizionomio ridetantan esprimon; sed, ĉar li trovis en sia metio, abundan materialon por ŝerci, lia paŝado estis, por tiel diri, elasta kaj lia vizaĝo gaja, kiam li alproksimiĝis al Sro Bumbelo kaj donis al li koran manpremon.

- Mi ĵus prenis la mezuron de la du virinoj kiuj mortis lastnokte, sinjoro Bumbelo, diris la entreprenisto.

- Vi riĉiĝos, sinjoro Bersemo, diris la pedelo enigante la dikfingron kaj la montrofingron en la tabakujon kiun prezentis al li la entreprenisto, kiu sprite prezentis la bildon de malgranda patentita ĉerko, sen registara garantio. Mi diras al vi ke vi riĉiĝos, sinjoro Bersemo, ripetis Sro Bumbelo amike donante al li sur la ŝultron frapeton de irbastono.

- Ĉu vi pensas ? diris la entreprenisto per tono kiu volis diri nek jes nek ne; la prezoj fiksitaj de la administracio estas tre malaltaj, sinjoro Bumbelo.

- Kaj ankaŭ viajn ĉerkojn, respondis la pedelo kun mieno kiu alproksimiĝis la ŝercon, tiom kiom decis al grava funkciulo.

Sro Bersemo estis ravita, kiel li devis esti pro la subtileco de tiu ĉi vorto, kaj eksplodis per longa rido.

- Estas vere, sinjoro Bumbelo, li fine diris. Necesas konfesi ke, ekde la efektivigo de la nova nutradsistemo, la ĉerkoj estas iom pli mallarĝaj kaj malpli profundaj ol dum la pasinteco. Sed necesas ja perlabori ion, sinjoro Bumbelo. La seka ligno tre multe kostas, sinjoro, kaj la feraj teniloj venas de Birmingamo per la kanalo.

- Ba ! diras Sro Bumbelo, ĉiu metio havas siajn avantaĝojn kaj siajn malavantaĝojn, kaj justa profito certe estas akceptebla.

- Sen dubo, respondis la entreprenisto; se mi nenion gajnas per ĉiu aparta artiklo, mi kompensas ĝin per la tuto, vi komprenas. He ! He ! He !

- Ĝuste, diris Sro Bumbelo.

- Tamen necesas diri, daŭris Sro Bersemo reakirante la fadenon de sia parolado kiun la pedelo interrompis; necesas tamen diri, sinjoro Bumbelo, ke mi havas kontraŭ mi grandan malavantaĝon : estas ke la fortikuloj unue foriras. Mi volas diri ke homoj kiuj komforte travivis, kiuj pagis siajn impostojn jam de longe, estas la unuaj kiuj mortas kiam ili eniras la rifuĝejon. Kaj, vi vidas, sinjoro Bumbelo, tri aŭ kvar colojn pli ol ni kalkulis, grave breĉas en la profitoj, ĉefe kiam oni havas familion por vivteni, sinjoro.

Ĉar Bersemo diris tion per la indigna tono de homo kiu havas kialojn sin plendi, kaj ĉar Sro Bumbelo sentis ke tio povus alkonduki al iuj pensoj malfavoraj al la interesoj de la paroĥo, ĉi tiu lasta opiniis prudente paroli pri aliaĵo; kaj Olivero Tvisto havigis al li temon de konversacio.

- Ĉu vi hazarde ne konus, diris Sro Bumbelo, iun kiu bezonus metilernanton ? Li estas infano de la paroĥo kiu ĉimomente estas peza portaĵo, muelŝtono por tiel diri, pendanta ĉirkaŭ la kolo de la paroĥo ! Allogaj ofertoj, sinjoro Bersemo, allogaj ofertoj.

Kaj parolante, Sro Bumbelo direktis sian irbastonon al la koncerna afiŝo kaj frapis tri frapetojn sur la vortojn : kvin sterlingaj pundoj, kiuj estis majuskle presitaj laŭ la plej granda prestipo.

- Vere ! diris la entreprenisto prenante Sron Bumbelon ĉe la orumita basko de la garnaĵo de sia vesto, ĝuste jen pri tio kion mi volis paroli al vi. Vi scias… Kian beletan butonon vi havas tie, kara mia sinjoro Bumbelo ! Mi neniam rimarkis ĝin.

- Jes, ĝi estas sufiĉe bela, diris la pedelo fiere rigardante la dikajn butonojn el kupro kiuj ornamis lian veston. La temo estas sama kiel tiu de la paroĥa sigelo : la bona Samariano bandaĝanta la vunditan vojaĝanton. La konsilio donis ĝin al mi kiel mian novjaran donacon, sinjoro Bersemo. La unua fojo kiam mi surmetis ĝin, estis por ĉeesti la enketon rilate al ĉi tiu komercisto sen vivrimedoj, kiu mortis nokte sub kaleŝpordego.

- Mi memoras pri tio, diris la entreprenisto; la ĵurio deklaris ke li mortis pro malvarmo kaj malsato, ĉu ne ?

Sro Bumbelo kapjesis.

- Kaj la verdikto aldonis, mi kredas, per speciala maniero, diris la entreprenisto, ke se la urĝhelpa deĵoranto…

- Pa ! Stultaĵo ! diris malkonsente la pedelo, se la konsilio atentus pri ĉiuj sensencaĵoj kiujn rakontas ĉi tiuj nekleraj ĵurianoj, ĝi havus multon por fari.

- Tio ja estas vera, diris la entreprenisto.

- La ĵurianoj, diris Sro Bumbelo forte premante sian irbastonon, tio kio estis de li kolersigno, la ĵurianoj estas estuloj sen edukado, senvaloraj kaj fiaj estuloj.

- Ĉi tio ankoraŭ estas vera, diras la entreprenisto.

- Ili ne havas pli da filozofio kaj da politika ekonomio al ili ĉiuj ol tio ĉi, diris la pedelo malestime klakigante siajn fingrojn.

- Ne, verŝajne, daŭrigis Bersemo.

- Mi malestimas ilin, diris la pedelo kies vizaĝo pli kaj pli koloriĝis.

- Kaj ankaŭ mi, respondis la entreprenisto.

- Kaj mi ŝatus nur restigi ĉi tiujn ĵurianojn, tiel sendependajn, en la rifuĝejo dum unu aŭ du semajnoj. La regularoj de la administracio tre rapide silentigus ilin.

- Resume, ni lasu ilin tiajn kiaj ili estas, reparolis la entreprenisto.

Kaj samtempe li ridetis kun aproba mieno, por trankviligi la kreskantan koleron de la malkontneta pedelo.

Sro Bumbelo demetis sian trikornan ĉapelon, elprenis el ĝi naztukon, viŝis la ŝviton kiun la kolero fluetigis sur lia frunto, remetis sian trikornan ĉapelon. Poste, turnante sin al la entreprenisto, li diris per pli trankvila tono :

- Nu ! Kaj ĉi tiu infano ?

- Ho ! Vi scias, sinjoro Bumbelo, respondis la ĉerkisto, mi pagas altan imposton por la malriĉuloj.

- Hola ! eligis Sro Bumbelo, nu ?

- Nu ! rekomencis Sro Bersemo, mi pensis ke, se mi multe pagas por la malriĉuloj, mi ankaŭ rajtas ekspluati ilin kiel eble plej bone, sinjoro Bumbelo. Do… Do mi kredas ke ĉi tiu infano konvenos al mi.

Sro Bumbelo kaptis la brakon de la entreprenisto kaj enirigis lin en la rifuĝejon. Sro Bersemo restis en konferenco kun la administrantoj dum kvin minutoj, kaj estis interkonsentita ke Olivero eniros en lian domon tiun vesperon mem por provado. Tio signifis ke, se post iom da tempo li opinius ke la infano gajnigis al li pli per sia laboro ol li kostis al li por sia nutrado, li dungus lin por difinita nombro da jaroj, kun la rajto laŭplaĉe laborigi lin.

La eta Olivero estis vespere alkondukita antaŭ la administrantoj kaj informita ke li tuj eniros kiel metilernanto ĉe ĉerkisto, kaj ke, se li plendus pri sia stato, se li denove falus je la kostpago de la paroĥo, oni estus forpreninta lin por esti dronita aŭ buĉita. Li montris nenian emocion. Tiuj ĉi sinjoroj ĉiuj deklaris ke li estas senkora friponeto, kaj ordonis al Sro Bumbelo tuj forpreni lin.

Kvankam estas nature pensi ke la administrantoj, pli ol iu ajn en la mondo, devis sperti pravan senton de hororo ĉe la plej eta signo de sentimeco, ili tamen tute eraris pri la nunaj cirkonstancoj. Fakto estas ke Olivero, for de manko de sentemo, male havis tro altan dozon de ĝi kaj estis alvenanta al stato de senspriteco kaj de malvigleco por sia tuta vivo, nur sekve de la mistraktado kiun li suferis. Li sciiĝis sian novan dungitecon sen diri unu vorton, metis sub sian brakon sian pakaĵeton, kiu ne estis peza por porti, ĉar ĝi estis envolvita en paperpecon de kvadrata duonfuto kaj dika je tri coloj, surmetis sian kaskedon super liajn okulojn, kaj ankoraŭfoje alkroĉiĝante al la ornamaĵo de Sro Bumbelo, li estis kondukita de ĉi tiu oficisto al nova suferiga loko.

Dum kelka tempo Sro Bumbelo tiel trenis Oliveron post si sen atenti pri la infano, ĉar la pedelo paŝis kun la kapo alte, kiel decas al pedelo. Estis vento. La eta Olivero estis tute kaŝata de la baskoj de la vesto kiuj, duonmalfermiĝante, lasis avantaĝe vidi la veŝton kun roverso kaj la mallongan kuloton de la pedelo. Ĉe la moment alveni, Sro Bumbelo opiniis dece ĵeti ekrigardon al la infano por vidi ĉu li estis proponinda, kaj li faris tion kun la kompetenta kaj saĝa mieno kiu konvenas al bonvola protektanto.

- Olivero ! diris Sro Bumbelo.

- Jes, sinjoro, respondis la infano per mallaŭta kaj tremanta voĉo.

- Ne metu vian kaskedon super viajn okulojn kaj levu la kapon, sinjoro.

Olivero tuj obeis, tre rapide pasante la manon sur siajn okulojn. Sed larmo ankoraŭ elruliĝis tie kiam li rigardis sian gvidanton, kaj ĝi fluis sur liaj vangoj dum Sro Bumbelo konsideris lin per severa okulo. Tiu ĉi larmo estis sekvanta de alia, kaj ankoraŭ de alia. La infano vane provis sin deteni, liaj klopodoj estis senutilaj. Li maltenis la manikon de la pedelo, metis siajn du manojn sur sian vizaĝon, kaj torento da larmoj fluis tra liaj senkarnaj fingroj.

- Bone ! ekkriis Sro Bumbelo abrupte ĉesanta kaj ĵetanta al sia eta protektato rigardon plenan de malboneco. Estas bone. El ĉiuj la plej nedankemaj, la plej malvirtaj kiujn mi iam vidis, vi estas…

- Ne, ne, sinjoro, ekkriis Olivero plorsingulte kaj sin krampante al la mano kiu tenis la faman irbastonon; ne, ne, sinjoro, mi volas esti bona, jes, mi estos tre bonkonduta, sinjoro ! Mi estas tiel juna, sinjoro, kaj mi estas tiel… tiel…

- Tiel kio ? demandis Sro Bumbelo surprizita.

- Tiel forlasita, sinjoro, tiel tute senhelpa, ekkriis la infano. Ĉiuj malamas min. Ho ! sinjoro, mi petegas vin ne plu koleru kontraŭ mi.

La infano samtempe batis al si la bruston, plorsingultis kaj rigardis la pedelon kun malespero.

Dum kelkaj momentoj Sro Bumbelo mire kontemplis la kompatindan kaj senkonsolan mienon de Olivero; li tusis tri-aŭ kvar-foje, kiel raŭkiĝinta viro, plendante inter siaj dentoj pri ĉi tiu trudiĝema tuso, kaj diris al Olivero viŝi al si la okulojn kaj esti bonkonduta. Poste prenante al li la manon, li daŭre silente paŝis.

La ĉerkisto ĵus fermis la ŝutrojn de sia butiko, kaj estis enskribanta kelkajn enspezojn en sia kontolibro, en la lumeto de malbona kandelo, kiam Sro Bumbelo eniris.

- Ha ! li diris levante la okulojn kaj haltigante sian plumon meze de vorto, estas vi, sinjoro Bumbelo !

- Persone, sinjoro Bersemo, respondis la pedelo, jen, mi alportas al vi la infanon.

Olivero salutis.

- Ha ! Jen la koncerna infano, diris la enterigisto levante la kandelon por funde vidi Oliveron. Sinjorino Bersemo, ĉu vi bonvolas veni por momento, kara mia ?

Sino Bersemo eliris el ĉambreto malantaŭ la butiko. Ŝi estis malgranda, malgrasa, rigida virino, vera megero.

- Kara mia, diris Sro Bersemo respektege, jen la infano de la rifuĝejo, pri kiu mi parolis al vi.

Olivero denove salutis.

- Dio ! diris la virino, kiel malgrasa li estas !

- Efektive, li ne estas forta, respondis Sro Bumbelo severe rigardante Oliveron, kvazaŭ tio estis lia kulpo, li ne estas forta, necesas konfesi tion, sed li kreskos, sinjorino Bersemo, li kreskos.

- Jes, diris malkontente la virino, dank'al niaj trinkaĵoj kaj manĝaĵoj. Kion oni povas gajni per ĉi tiuj infanoj de la paroĥo ? Ili ĉiam kostas pli ol ili valoras. Sed viroj volas fari nur tion kio ŝajnas bona al ili. Nu, malsupreniru, eta skeleto.

Je tiuj vortoj ŝi malfermis pordon, pelis Oliveron al tre kruta ŝtuparo kiu kondukis al malgranda kelo, malluma kaj malseka, kuntuŝiĝanta la ŝtipejo, kiun oni nomis la kuirejon, kaj kie troviĝis malpura knabino kun eluzitaj ŝuoj kaj dikaj bluaj ŝtrumpoj disfadeniĝantaj.

- Ĉarloto, diris Sino Bersemo kiu sekvis Oliveron, donu al ĉi tiu infano kelkajn el la restaĵoj kiujn ni rezervis por Trizo; ĝi ne revenis hejme de la tuta tago, tial ĝi faros sen. Mi supozas ke vi ne afektos trodelikatecon, ĉu, etulo ?

Olivero, kies okuloj ekbrilis pro la penso manĝi viandon kaj kiu deziregis formanĝi ĝin, respondis ne, kaj plado da krudaj restaĵoj estis metita antaŭ li.

Mi volus ke ia bone nutrita filozofo, al kiu bona festeno naskigas nur galon, el tiuj filantropoj kies sango estas glacio, kaj koro estas fero, povintus vidi Oliveron Tviston sin ĵeti sur tiujn restaĵojn kies hundo ne volis, kaj kontempli la tremigan avidecon per kiu li ŝiris kaj englutis la pecojn. Estas nur unu afero kiun mi preferus anstataŭ tio; estus vidi tiun ĉi filozofon sin nutri per la sama manĝo, kaj kun la sama plezuro.

- Nu ! diris la virino, kiam Olivero finis sian vespermanĝon, al kiu ŝi ĉeestis kun silenta hororo, terurita pro la estonta apetito de la infano, ĉu vi finis ?

Ĉar restis nenio por engluti, Olivero respondis per jes.

- Do venu kun mi, ŝi diris. (Ŝi prenis malpuran, fumantan lampon kaj kondukis lin ĉe la supron de la ŝtuparo). Via lito estas sub la vendotablo. Vi ne timas dormi meze de la ĉerkoj, mi supozas ? Cetere, ne gravas ĉu tio taŭgas al vi aŭ ne ? Vi ne dormos aliloke. Alvenu. Ĉu vi ne restigos min ĉi tie dum la tuta nokto ?

Olivero, sen perdi tempon, obeeme sekvis sian novan mastrinon.