Ĉapitroj VII kaj VIII

Olivero persistas en sia ribelo.

Noa Argilturo kuregis kaj haltis nur por reakiri la spiron ĝis la pordo de la almozulejo. Li atendis proksimume unu minuton, por rekomenci ankoraŭ pli forte siajn singultojn, kaj doni al sia vizaĝo esprimon de doloro kaj fortega teruro. Poste li krude frapis la pordon kaj prezentis al la maljuna senhavulo kiu venis malfermi al li, tiel kompatinda fizionomio ke ĉi tiu, kvankam kutimita vidi ĉirkaŭ li nur malfeliĉajn vizaĝojn, retropaŝis pro miro.

- Kio povintus okazi al ĉi tiu knabo ? diris al si la kompatinda maljunulo.

- Sinjoro Bumbelo ! Sinjoro Bumbelo ! kriis Noa ŝajnigante teruron kaj kun tia forto ke ne nur li aŭdigis sin de Sro Bumbelo kiu havis duonsurdan aŭdadon, sed ke li alarmis lin ĝis kurigi lin en la korton sen sia trikorna ĉapelo.

Rimarkinda kaj vere stranga cirkonstanco, pro tio ke ĝi montras ke pedelo mem, sub la influo de subita kaj potenca emocio, povas momente perdi la saĝon kaj forgesi sian personan dignon.

- Ho ! Sinjoro Bumbelo, diris Noa, estas Olivero, sinjoro, estas Olivero kiu…

- Kiel ? Kiel ? interrompis Sro Bumbelo kun ĝoja esprimo en siaj senbrila rigardo. Li ne eskapis ? Li ne eskapis ? Ĉu, Noa ?

- Ne, ne, sinjoro, li ne eskapis, sed li fariĝis malbona knabo, respondis Noa. Li volis murdi min, sinjoro, poste li provis mortigi Ĉarloton kaj sinjorinon. Ho ! Kiel mi suferas ! Ho ! Sinjoro, kiaj torturoj !

Kaj Noa tordiĝis ĉiudirekte kiel angilo, por kredigi al Sro Bumbelo ke, dum la perforta kaj kruelega atako de Olivero Tvisto, li spertis kelkan gravan internan vundon kiu suferigis lin neelteneblan doloron.

Kiam Noa vidis la efikon kiun liaj paroloj okazigis sur Sro Bumbelo, li volis ankoraŭ pli kortuŝi lin ĝemadante pri siaj vundoj multe pli intense ol antaŭe. Kaj, kiam li vidis sinjoron kun blanka veŝto transiri la korton, li lamentis laŭ pli tragika maniero ol iam, ĉar li opiniis el plej alta graveco altiri la atenton kaj vigligi la indignon de la menciita persono…

La atento de ĉi tiu fakte baldaŭ vekiĝis ĉar li ne faris tri paŝojn, kiam li abrupte turnis sin kaj demandis kial blekis ĉi tiu juna friponeto, kaj kial Sro Bumbelo ne regalis lin per kelkajn batojn por pli bone artikulaciigi al li liajn plendojn.

- Li estas kompatinda knabo el la lernejo de karitato, sinjoro, respondis Sro Bumbelo, kiu preskaŭ estis murdita de la juna Tvisto. Li ŝance elsaviĝis.

- Evidente, mi certis pri tio, ekkriis la sinjoro kun blanka veŝto subite haltante. Mi havis ekde la komenco eksterordinaran antaŭsenton, estis ke tiu juna sovaĝulo finiĝus sur la pendumiloj.

- Li ankaŭ volis mortigi la servistinon, diris Sro Bumbelo, pala pro timo.

- Kaj ankaŭ lia mastrino, aldonis Sro Argilturo.

- Kaj poste lia mastro, ĉu, Noa ? diris Sro Bumbelo.

- Ne, li ekstereniris, sen tio, li mortigintus lin, respondis Noa, li diris ke li volis mortigi lin.

- Ha ! li diris tion, knabo mia ? rebatis la viro kun blanka veŝto.

- Jes, sinjoro, respondis Noa, kaj mia mastrino demandas ĉu Sro Bumbelo povus tuj veni por vipi Oliveron, ĉar sinjoro estas ekstere.

- Certe, knabo mia, diris la viro kun blanka veŝto bonkore ridetante kaj pasigante la manon sur la kapon de Noa kiu estis almenaŭ tri colojn pli alta ol li. Li aldonis :

- Vi estas brava knabo, digna knabo, jen penco pro via peno. Bumbelo, prenu vian irbastonon, kaj iru al Bersemo. Faru kiel eble plej bone, ne indulgu lin, Bumbelo.

- Ne, sinjoro, certe ne, respondis la pedelo alĝustigante vipon ĉe la pinto de sia irbastono.

- Diru al Bersemo ne indulgi lin. Ni neniam faros ion pri li, se ni ne treege bastonados lin, diris la sinjoro kun blanka veŝto.

- Mi zorgos pri tio, sinjoro, respondis la pedelo

kaj alĝustiginte sian trikornan ĉapelon kaj sian irbastonon, Sro Bumbelo kun Argilturo rapide vojiris al la domo de la enterigisto.

La situacio ne pliboniĝis. Sro Bersemo ne jam revenis, kaj Olivero daŭre donis viglajn piedbatojn al la pordo de la provizejo. Sino Bersemo kaj Ĉarloto starigis tiel strangan pentraĵon de la sovaĝeco de la infano, ke Sro Bumbelo opiniis prudenta diskuti antaŭ malfermi la pordon. Li komencis donante piedbaton, kiel ekparolado; poste, almetante la buŝon ĉe la seruro, li diris per laŭta kaj impona voĉo :

- Olivero !

- Nu, malfermu al mi la pordon ! respondis la infano.

- Ĉu vi rekonas la voĉon kiu parolas al vi, Olivero ? diris Sro Bumbelo.

- Jes, li respondis.

- Kaj vi ne estas terurita, sinjoro ? Vi ne tremas pro mia voĉo, sinjoro ? diris Sro Bumbelo.

- Ne ! kuraĝe respondis Olivero.

Respondo tiel malsama ol tiu kiun li atendis kaj al kiu li kutimis, hezitigis Sron Bumbelon. Li forlasis la serurtruon, rektiĝis plenalte kaj konsideris unu post la alia la tri atestantojn de ĉi tiu sceno, sen eldiri parolon.

- Vi vidas, sinjoro Bumbelo, diris Sino Bersemo, necesas ke li freneziĝis. Infano, eĉ nur duonracia, neniam kuraĝus tiel paroli al vi.

- Ne estas frenezo, respondis Sro Bumbelo post kelkaj momentoj de profunda pripensado, ĝi estas la viando.

- Kiel ? ekkriis Sino Bersemo.

- Jes, sinjorino, la viando, la viando, rekomencis Bumbelo per solena tono. Vi supermezure nutris lin, sinjorino. Vi naskigis en li artefaritajn animon kaj spiriton, maldecajn pri iu el lia kondiĉo. Sinjoroj de la administra konsilio, kiuj estas spertaj filozofoj, diros al vi, sinjorino Bersemo. Kion povas fari la malriĉuloj per animo kaj spirito ? Estas jam sufiĉe por ni prizorgi la vivon en iliaj korpoj. Se vi donus nur avenkaĉon al ĉi tiu knabo, neniam tia afero estus okazanta.

- Dio mia ! diris Sino Bersemo pie levante la okulojn al la kuireja plafono, jen tio kio estas esti donacema !

La malavareco de Sino Bersemo por Olivero konsistis en fordoni al li restaĵojn kiujn neniu volintus. Tiel estis ŝiaflanke granda sindonemo, resti sub la akuzo alportita kontraŭ ŝi de Bumbelo, kaj pri kiu ŝi estis absolute senkulpa, en penso, vorto kaj faro.

- Nu, diris Sro Bumbelo al la sinjorino kiu tenis siajn okulojn mallevitajn al grundo, la nura afero nun farenda, laŭ mi, estas lasi lin en la provizejo dum unu aŭ du tagoj, ĝis kiam malsato malfortigos lin, kaj poste liberigi lin kaj nutri lin per kaĉo dum lia tuta metilernado. Li devenas de malbona familio, de incitiĝemaj homoj, sinjorino Bersemo. La vartistino kaj la kuracisto diris al mi ke lia patrino alvenis ĉi tien post malfacilaĵoj kaj laciĝoj kiuj antaŭ longe mortigus bonfartan virinon.

Sro Bumbelo estis en tiu momento de sia parolado kiam Olivero, kiu sufiĉe aŭdis la dialogon por kompreni ke oni aludis pri lia patrino, rekomencis piedbati la pordon, tiel ke oni ne kapablis aŭdi unu la alian. Bersemo intertempe revenis. Oni klarigis al li la atencon de Olivero, kun la tuta troigo kiun la virinoj opiniis konvena por kolerigi lin. En palpebruma daŭro, li malfermis la pordon de la provizejo, eltiris per la kolumo la ribeleman metilernanton.

La vestoj de Olivero estis disŝiritaj dum la lukto. Li havis la vizaĝon grat- kaj frot-vundita, la harojn distaŭzitaj sur la frunto. Lia kolero tamen ne estingiĝis kaj, elirante el sia malliberejo, tute ne aspektanta timigita, li ĵetis al Noa minacan rigardon.

- Vi estas afabla knabo ! diris Bersemo vangofrapante Oliveron.

- Li ofendegis mian patrinon, respondis Olivero.

- Nu ! Tamen… friponeto, diris Sino Bersemo, li ne sufiĉe diris pri ŝi. Ŝi meritis eĉ pli malbonan.

- Ne, diris la infano.

- Jes ja, diris Sino Bersemo.

- Vi mensogas ! diris Olivero.

Sino Bersemo eksplodis en larmoj. Ĉi tiu torento da larmoj lasis al ŝia edzo neniun alternativon. Se li momente hezitintus pli severe puni Oliveron, estis klare kiel la suno ke, laŭ la decreguloj akiritaj en geedzaj kvereloj, li estintus krudulo, monstra edzo, malestiminda estulo kaj havanta homan nur la vizaĝon. Sen kalkuli mil aliajn agrablajn epitetojn tro multenombraj por havi lokon en ĉi tiu ĉapitro.

Necesas rekoni ke tiom kiom dependis de li (sed lia aŭtoritato estis tre limigita), li sentis inklinon al la infano, aŭ ĉar estis en lia intereso, aŭ ĉar lia edzino malamis lin. La torento da larmoj de la sinjorino lasis al li nenian rimedon. Konsekvence li regalis Oliveron per tia draŝado, ke Sino Bersemo mem sin montris kontenta, kaj ke la paroĥa irbastono de Sro Bumbelo fariĝis senutila. La ceteron de la tagon, Olivero estis enfermita en la vazlavejo, kun la pumpilo kaj peco da seka pano. Vespere, Sino Bersemo, post esti faranta plurajn ofendajn rimarkojn por la memoro de sia patrino, malfermis al li la pordon, kaj meze de la sarkasmoj de Noa kaj Ĉarloto ordonis al li enlitiĝi.

Lasita al si mem en la senĝoja kaj silenta butiko de la enterigisto, Olivero sin dediĉis al pripensoj kiujn la traktado, kiun li ĵus spertis, devis veki en lia koro de infano. Li aŭskultis la sarkasmojn kun disdegno; li eltenis la batojn sen eligi krion ĉar li sentis disvolviĝi en sia koro senton de orgojlo kiu malebligis lin elĵeti plendon, eĉ se oni forbruligus lin viva. Sed, nun kiam neniu povis lin vidi aŭ aŭdi, li falis genue sur la plankon kaj, kaŝante sian vizaĝon en siaj manoj, li verŝis tiajn larmojn ke necesas deziri pro la honoro de nia naturo, ke Dio volu malofte elverŝigi tiajn de infanoj de ĉi tiu aĝo !

Olivero longe restis senmova en tiu ĉi pozicio. La kandelo estis finiĝonta bruli kiam li ekstaris; li singarde rigardis ĉirkaŭ si, atente aŭskultis; poste li milde eltiris la riglilojn de la enirpordo kaj rigardis en la straton.

La nokto estis malvarma kaj malluma; la steloj ŝajnis al la infano pli malproksimaj de la tero ol li neniam vidis ilin. Ne estis vento, la ombro kiun la arboj ĵetis sur la grundon, estis tute senmova kaj havis ion malbonaŭguran kaj funebran. Li malrapide refermis la pordon, kaj profitante de la lasta lumeto de la kandelo por kolekti en poŝtukon la malmulte da vestaĵoj kiujn li posedis. Li sidiĝis sur benkon kaj atendis la unuajn helecojn de la mateno.

Tuj kiam lumradio eniris tra la fendoj de la ŝutroj, Olivero leviĝis kaj denove eltiris la riglilojn. Li ĵetis ĉirkaŭ si timeman rigardon, hezitis kelkajn momentojn, poste tiris la pordon malantaŭ si. Li estis sur la strato.

Li rigardis dekstren kaj maldekstren, necerta al kiu flanko li fuĝus. Li rememoris esti vidanta la ĉarojn, kiam ili forlasis la urbon por malfacile suriri la monteton. Li prenis la saman direkton, kaj alvenis al mallonga pado tra la kampoj, kiun li sciis baldaŭ atingonta la ĉefvojon. Li iris sur ĝi kaj rapide ekpaŝis.

Li tre bone memoris esti jam sekvanta ĉi tiun padon kiam li trotis malantaŭ Sro Bumbelo, por iri de la farmejo al la almozulejo. La vojo kondukis lin rekte al la ĥato; lia koro fortege batadis pro ĉi tiu rememoro, kaj li estis preskaû rezoluta reiri sur siajn paŝojn. Sed li jam paŝis longan vojon, kaj ĉirkaŭiro perdigus al li multe da tempo. Cetere, estis tiel frumatene, ke li devis malmulte timi esti vidata. Li daŭrigis antaŭeniri.

Li alvenis al la bieno. Ne ŝajnis ke ĝiaj etaj loĝantoj jam ellitiĝis je tiu frua horo. Olivero haltis kaj ĵetis kaŝite ekrigardon en la ĝardenon. Iu infano elradikis herbojn de bedo. Ĉe la momento kiam li levis sian palan vizaĝon, Olivero rekonis lin kiel unu el siaj malnovaj kunuloj. Olivero sentis sin ĝoja revidi lin antaŭ ol foriri. Kvankam pli juna ol li, ĉi tiu infano estis lia amiketo, lia ludkamarado; ili estis tiom da fojoj kune malsatigitaj, batitaj, enŝlositaj !

- Ĉit, Riko ! diris Olivero dum la infano kuris al la pordo kaj trapasigis siajn braketojn tra la kradoj por bonvenigi lin, ĉu oni ellitiĝis ?

- Ne, estas nur mi, respondis la infano.

- Necesas ne diri ke vi vidis min, Riko, daŭrigis Olivero, mi fuĝas. Oni batas min kaj oni mistraktas min, Riko. Mi iras serĉi fortunon, tiom for, tiom for ke mi ne scias kien. Kiel vi estas pala !

- Mi aŭdis la kuraciston diri ke mi baldaŭ mortos, respondis la infano kun delikata rideto, mi tre ĝojas revidi vin, kara amiko mia, sed ne haltu, ne haltu.

- Jes, jes, sed mi volas adiaŭi vin, rekomencis Olivero. Mi revidos vin, Riko, mi certas pri tio, kaj tiam vi estos bonfarta kaj feliĉa.

- Mi estos feliĉa, diris la infano, kiam mi estos morta, kaj ne antaŭe. La kuracisto pravas, Olivero, ĉar mi ofte sonĝas pri la ĉielo kaj la anĝeloj, kaj pri dolĉaj vizaĝoj kiujn mi neniam vidas kiam mi estas vekita. Kisu min ! aldonis la infano, grimpinte sur la pordeton kaj krucante siajn braketojn ĉirkaŭ la kolon de Olivero. Adiaŭ, kara amiko mia, Dio benu vin !

Tiu ĉi beno eliĝis el la buŝo de infano, sed ĝi estis la unua kiun Olivero iam aŭdis alvoki al sia kapo. Meze de la afliktoj, la suferoj, la sortoŝanĝoj de sia vivo, li neniam forgesis ĝin.

Olivero iras al Londono, kaj survoje renkontas apartan junulon.

Alveninte ĉe la baro, ĉe la fino de la pado, Olivero troviĝis sur la ĉefvojo. Estis la oka; kaj, kvankam li estis proksimume je kvin mejloj de la urbo, li kuris, kaj sin kaŝis de tempo al tempo malantaŭ la heĝoj, ĝis tagmezo, timante esti persekutita kaj kaptata. Li tiam sidiĝis apud mejloŝtono por ripozi, kaj komencis unuafoje pripensi pri la loko kiun li devu elekti por provi perlabori sian vivon.

La mejloŝtono piede de kiu li sidis indikis per dikaj literoj ke ĝi estas lokita je sepdek mejlojn de Londono. Ĉi tiu nomo naskis en la menso de la infano novan serion da pensoj. Ĉu li irus al Londono, en la grandegan urbon, kie neniu, ne eĉ Sro Bumbelo, kapablus malkovri lin ! Li ofte aŭdis diri al maljunaj senhavuloj de la rifuĝejo ke sprita knabo neniam estis senhava en Londono, kaj ke estis en tiu granda urbo vivrimedoj kiujn la homoj edukitaj en kamparo ne suspektis. Ĝi estis fakte la loko kiu taŭgis por senhejma knabo, destinita por morti surstrate, se oni ne venus helpe al li. Allasante sin al ĉi tiuj pensoj, li stariĝis kaj daŭrigis sian vojon.

Li denove malgrandigis je longaj kvar mejloj la distancon kiu apartigis lin de Londono, sen pensi pri ĉio kion li devos suferi antaŭ ol atingi la celon de sia vojaĝo. Ĉar ĉi tiu pripenso estiĝis en lia menso, li malrapidigis sian paŝadon, kaj komencis mediti pri la rimedoj por alveni en Londono. Li havis en sia pakaĵo pecon da pano, malbonan ĉemizon, du parojn da ŝtrumpetoj, kaj en sia poŝo unu pencon kiun donis al li Bersemo post entombigo en kiu li distingiĝis ankoraŭ pli ol kutime. Estas tre bone havi blankan ĉemizon, pensis Olivero, kaj du aĉajn parojn da ŝtrumpetoj, kaj unu pencon; sed tio estas bagatelaj vivrimedoj por piede trairi sesdek kvin mejlojn dum la vintro. Olivero havis, kiel multaj homoj, rapidan kaj troveman spiriton por malkovri malfacilaĵojn, sed malrapidan kaj pigra por malkovri la manieron venki ilin. Tiel ke post esti bone pripensanta, sen trovi la solvon kiun li serĉis, li metis sian pakaĵeton sur la alian ŝultron kaj duobligis sian paŝadon.

Li paŝadis dudek mejlojn tiun tagon, sen preni aliaĵon ol sian pecon da seka pano kaj kelkajn glasojn da akvo kiujn li petis survoje, ĉe la pordo de la ĥatoj. Je la nokto, li eniris en herbejon, alpremiĝis piede de fojnamaso kaj decidis tie atendi la taglumon. Li unue spertis senton de timo aŭdante la venton malgaje sibli sur la dezerta kamparo. Li estis malvarma kaj malsata, kaj sentis sin pli sola ol iam; la laciĝo pro paŝado, tamen havigis al li rapidan endormadon, kaj li forgesis siajn malfacilaĵojn.

Matene, stariĝante, li sentis sin rigidigita de malvarmo, kaj li tiel malsatis ke li aĉetis panon por unu penco ĉe la unua vilaĝo tra kiu li iris. Li ne faris pli ol dek du mejlojn kiam la nokto denove kaptis lin; liaj piedoj estis ŝvelintaj kaj liaj kruroj tiel malfortaj ke ili tremis sub li. Dua nokto pasigita sub libera ĉielo, en malvarma kaj malseka vetero, finis elĉerpi liajn fortojn; kaj kiam matene li volis daŭrigi sian vojaĝon, li povis apenaŭ sin treni. Li atendis ĉe la piedo de sufiĉe kruta deklivo, ke diliĝenco pasu, kaj li petis almozon al la vojaĝantoj de la imperialo; preskaŭ neniu atentis al li. Tiuj kiuj rimarkis lin, diris al li, atendi ke ili alvenu ĉe la supron de la deklivo, kaj tiam montri al ili kiom longe li povus kuri por duonpenco. La kompatinda Olivero provis sekvi la diliĝencon, sed li ne sukcesis, pro sia elĉerpiĝo kaj siaj piedoj tute vundoplenaj. Tiam la vojaĝantoj de la imperialo reenpoŝigis sian duonpencon, dirante ke li estas eta mallaboremulo, kiu meritis nenion. La diliĝenco malproksimiĝis, lasante post si nur polvonubon.

En kelkaj vilaĝoj, grandaj fostoj estis plantitaj sur la vojo, kaj portis aviztabulon sciiganta ke kiu ajn almozpetus, estus malliberigita. Tiu ĉi avizo multe timigis Oliveron, kaj li kiel eble plej rapide malproksimiĝis. Aliloke, li haltis antaŭ la gastejaj kortoj kaj kompatinde rigardis tiujn kiuj iris kaj venis, ĝis kiam la gastigantino ordonis al unu el la postiljonoj kiuj vagis sur la korto, forpeli ĉi tiun strangan knabon kiu tie restis, sendube kun la intenco ŝteli ion. Se li almozpetis ĉe la pordo de bieno, okazis naŭ fojojn el dek, ke oni minacis lin liberlasi la hundon post li. Se li eniris en butikon, oni parolis al li pri la paroĥa pedelo, kaj je tiu nomo, li ne sciis kien sin kaŝi.

Certas ke, sen la bonkoreco de bariergardisto kaj la bonfaremo de maljunulino, la suferoj de Olivero estintus mallongigitaj kiel tiuj de lia patrino, tio estas ke li estus mortinta sur la ĉefvojo. Sed la barieristo donis al li panon kaj fromaĝon, kaj la maljunulino, kies nepo ŝiprompis kaj vagis en iu malproksima parto de la mondo, kompatis la kompatindan orfon kaj donis al li la malmulton kiun ŝi havis, kun paroloj tiel dolĉaj kaj tiel afablaj, kaj kun tiaj kompataj larmoj ke ili faris sur la koron de Olivero pli da impreso ol ĉiuj liaj suferoj.

Matene de la sepa tago post sia foriro, li lampaŝe atingis la urbeton Barneto. Ĉie la ŝutroj estis fermitaj, la stratoj senhomaj, kaj neniu jam iris labori por la tago. La suno leviĝis radiante, sed ĝia brilo servis nur por vidigi al la kompatinda infano la tutan hororon de sia mizero kaj de sia soleco. Li sidiĝis, kovrita de polvo kaj la piedoj sangantaj, sur la malvarmaj ŝtupoj de perono.

Iom post iom la ŝutroj malfermiĝis, la rulkurtenoj de la fenestroj leviĝis, kaj vojirantoj komencis cirkuli. Kelkaj el ili, malmultnombre, haltis dum momento por konsideri Oliveron, aŭ rapide preterpasante nur deturnis sin. Sed neniu helpis lin, neniu konsentis demandi al li kiel li venis tien. Li ne kuraĝis almozpeti, kaj li restis sida senmova kaj silenta.

Jam estis kelka tempo ke li estis tie; li miris vidi tiom da tavernoj, ĉar duono de la domoj en Barneto estas tavernoj grandaj aŭ malgrandaj. Li neglekteme rigardis la publikajn veturilojn kiuj pasis, kaj opiniis nekredebla ke ili kapablis facile iri en kelkaj horoj laŭ vojo kiun li bezonis longan semajnon por trairi kun kuraĝo kaj firmeco super sia aĝo.

Li estis eltirita el sia revado rimarkante ke juna knabo, kiu pasis antaŭ li antaû kelkaj momentoj sen ŝajni vidi lin, revenis inverse kaj sin lokis ĉe la alia flanko de la strato por atente observi lin. Komence li malmulte atentis lin, sed tiu ĉi knabo restis tiel longe antaŭ li, en la sama sinteno, ke Olivero levis la kapon kaj konsideris lin kun la sama intereso. Tiam tiu ĉi transiris la straton, kaj sin direktante al Olivero diris al li : "Nu ! Kamarado, kio kiu okazas ?"

La knabo kiu metis ĉi tiun demandon al nia juna vojaĝanto, estis proksimume samaĝa kiel li. Li estis la plej originala individuo kiun Olivero iam vidis. Li havis kuspitan nazon, malaltan frunton, komunajn trajtojn kaj la plej malpuran eksteraĵon kiun oni povu vidi, tio kio ne malhelpis lin afekti sinjoran sintenon. Li estis malalta-statura, kun kurbaj kruroj kaj impertinentaj malbelaj okuletoj. Lia ĉapelo estis tiel malpeze metita sur lia kapo, ke ĝi ĉiam ŝajnis preta defali; kaj fakte ĝi falintus sen rapida skuo kiun la junulo donis de tempo al tempo al sia kapo por revenigi ĝin ĉe lian originan lokon. Li surhavis veston kiu falis ĝis liaj kalkanoj; li havis manikojn kuspitajn preskaŭ ĝis la kubuto, verŝajne celante enŝovi siajn manojn, kiel li tiam faris tion, en la poŝojn de sia pantalono el veluro. Fine, li estis tiel pimpa, kun siaj altaj ŝuoj, laŭ Bluker maniero, kiel neniam estis junulo el sia staturo, tio estas kvar futoj ses coloj.

- Nu ! Kamarado, kio kiu okazas ? demandis al Olivero tiu stranga interparolanto.

- Mi estas tre malsata kaj estas tre laca, respondis Olivero kun larmoj en la okuloj. Mi iris longan vojon. Jen sep tagoj dum kiam mi paŝadas.

- Sep tagoj da paŝado ! diris la junulo, ha ! mi komprenas. Tio estas pro ordono de la beko, ĉu ne ? Sed, li aldonis vidante la mirigitan mienon de Olivero, mi supozas ke vi ne scias tion kio estas beko, kamarado mia ?

Olivero naive respondis ke li ĉiam kredis ke ĉi tiu vorto signifis birdan buŝon.

- Jen ia naivulo ! ekkriis la junulo, iu beko estas iu juĝoficisto. Paŝi pro ordono de la beko, tio estas ne iri rekte antaŭ si, tio estas ĉiam grimpi sen iam malsupreniri. Ĉu vi iris al la muelejo ?

- Kia muelejo ? demandis Olivero.

- Kia muelejo ! Vere, al la muelejo kiu funkcias sen akvo⁽²⁾. Venu kun mi, vi bezonas tagporcion, kaj vi havos ĝin. La monujo estas maldika, sed tiel longe kiel ĝi daŭros, ĝi daŭros. Nu, stariĝu sur viajn keglojn ! Alvenu.

La junulo helpis Oliveron surpiediĝi, kondukis lin en butiketo de vendisto de kandeloj, kie li aĉetis iom da ŝinko kaj panon de du funtoj. Li havis la sagacan ideon fari truon en la pano kaj meti en ĝin la ŝinkon, por ke ĝi estu ŝirmita kontraŭ la polvo, kaj metante la tuton sub sian brakon, li eniris en malgrandan tavernon kaj penetris kun Olivero en malantaŭa ĉambro. Tie la mistera junulo alportigis poton da biero; invitate de sia nova amiko, Olivero sin ĵetis sur la festenon kaj komencis formanĝi kun apetito, dum la fremdulo de tempo al tempo konsideris lin tre atente.

- Ĉu do ni iras al Londono ? diris la stranga knabo kiam Olivero finis.

- Jes.

- Ĉu ni havas kuŝlokon ?

- Ne.

- Monon ?

- Ne.

La individuo ekfajfis kaj enŝovis siajn manojn en siajn poŝojn, tiom kiom ebligis la lozaj manikoj de lia vesto.

- Ĉu vi loĝas en Londono ? demandis Olivero.

- Jes, kiam mi estas hejme, respondis la knabo. Vi bezonas kuŝlokon por tranokti, ĉu ne ?

- Jes, respondis Olivero, mi ne dormis sub tegmento de kiam mi forlasis mian landon.

- Ne ĉagreniĝu pro tiom malmulte, diris la juna sinjoro, mi devas ĉeesti en Londono ĉi-vespere, kaj mi tien konas respektindan maljunulon kiu senpage gastigos vin, kondiĉe ke vi estu prezentata al li de unu el liaj konatoj. Kun tio ke mi ne estas el liaj konatoj ! li aldonis ridetante por montri ke ĉi tiuj lastaj paroloj estis ironie diritaj; kaj samtempe li malplenigis sian glason.

Tiu ĉi neesperita propono de loĝado estis tro alloga por esti rifuzata, ĉefe kiam ĝi estis sekvita de la certigo ke la maljuna sinjoro sen ia dubo havigos al Olivero bonan postenon post nelonge. Tio ĉi okazigis amikan kaj konfidenca interparoladon, en kiu Olivero malkovris ke lia amiko estas nomita Jakobo Daŭkinso, kaj ke li estis la favorato kaj protektato de la koncerna maljuna sinjoro.

La eksteraĵo de Sro Daŭkinso ne multe parolis favore al la avantaĝoj kiujn la konfido de lia mastro alportis al tiuj kiujn li prenis sub sia protekto. Sed ĉar lia konversacio estis kvieta kaj senkohera, kaj ĉar li konfesis ke liaj amikoj konas lin per la alnomo de ruza vulpo, Olivero konkludis ke, lia kunulo estante de malŝparema kaj senpripensa naturo, la moralaj reguloj de lia bonfaranto ne havis ian influon sur lin. Laŭ ĉi tiu impreso, li decidis kiel eble plej rapide meriti la estimon de la maljuna sinjoro kaj rezigni la honoron vizitadi la vulpon, se ĉi tiu, kiel li havis kialon por kredi tion, estis nerebonigebla.

Jakobo Daŭkinso ne volis reiri al Londono antaŭ la nokto, kaj estis preskaŭ la dekunua kiam ili alvenis ĉe la murojn de Islingtono. Ili trapasis tra la strato Sankta Johano, malsupreniris la strateton kiu ĝisiras al la teatro de Sadlerŭelo, laŭiris laŭ la strato Eksmuco kaj Kopajs-Raŭo, poste la korteton apud la almozulejo. Ili tiam transiris la klasikan terenon kiu antaŭlonge estis nomita Hoklejo en la Truo. Ili atingis la monteton Safron la Malgrandan kaj la Grandan, kiujn la ruza vulpo transiris per rapida paŝado, konsilante al Olivero sekvi lin de proksime.

Kvankam Olivero estis sufiĉe okupata ne perdi sian gvidanton el la okuloj, li preterpasante ne sukcesis sin deteni ĵeti kelkajn ŝtelrapidajn rigardojn ambaŭflanke de la strato. Ĝi estis la plej malpura kaj la plej mizera loko kiun li iam vidis. La strato estis mallarĝa kaj malseka, kaj la aero estis plenigita de fetoraj miasmoj. Estis sufiĉe multe da malgrandaj butikoj, sed la nura komerca stoko ŝajnis esti amasoj da infanoj kiuj, eĉ en tiu horo de la nokto, rampante eniris kaj eliris tra la pordoj, aŭ kriadis de interne. La solaj lokoj kiuj ŝajnis prosperi meze de la ĝenerala mizero, estis la tavernoj, en kiuj irlandanoj el la feĉo de la homaro, tio estas la feĉo de la homa gento, kverelis per sia tuta forto. Malgrandaj stratetoj kaj tegmentitaj trairejoj kiuj, tie kaj ĉi tie, finatingas la ĉefstraton, lasis vidi kelkajn malfirmajn domojn, antaŭ kiuj ebriaj viroj kaj virinoj sin rulis en la koto. Kaj foje oni vidis singardeme eliri el tiuj rabistejoj, individuojn kun malĝojaj vizaĝoj, kies intencoj, laŭ ĉiuj aspektoj, estis nek laŭdindaj nek trankviligaj.

Olivero sin demandis ĉu ne estus pli bone forkuri, kiam ili atingis la finon de la strato. Lia gvidanto kaptis lin ĉe la brako, puŝis la pordon de domo proksime de kampara vojo, enirigis lin en aleon kaj refermis la pordon malantaŭ si.

- Kiu estas tie ? kriis voĉo responde al fajfo de la vulpo.

- Kaŝejo kaj klako ! estis la respondo. Sendube ĝi estis signalo aŭ gardvorto por indiki ke ĉio estis bona.

La malforta lumo de kandelo lumigis la muron ĉe la fino de la aleo, kaj ni vidis kapon aperi ĉe la grundonivelo, malantaŭ la rompita balustrado de ŝtuparo kiu iam kondukis al kuirejo.

- Vi estas du, diris la viro levante la kandelon kaj metante la manon super siajn okulojn por pli bone distingi la objektojn, kiu estas la alia ?

- Nova rekruto, respondis Jakobo Daŭkinso, antaŭenirigante Oliveron.

- De kie li venas ?

- El la lando de la Naivuloj. Ĉu Fagino estas supre ?

- Jes, li ordigas la naztukojn. Supreniru.

La viro malaperis, kaj ili restis en mallumo.

Ankoraŭ kuntirita de sia kunulo kiu forte premis al li la manon, Olivero blinde serĉis per la alia sian vojon. Li malfacile grimpis en la mallumo, la ruinajn ŝtupojn kiujn lia gvidisto transpaŝis kun facilmoveco kiu montris ke li perfekte konis ĉi tiun vojon. Li puŝis la pordon de malantaŭa ĉambro kaj enkondukis Oliveron en ĝin. La muroj kaj la plafono estis nigrigitaj pro la tempo kaj la malpureco. Antaŭ la fajrejo, sur tablo el abio, staris kandelo fiksita en la kolo de botelo el grejso, du aŭ tri potoj el stano, pano, butero kaj telero. Kolbasoj kuiris en pato kies vosto estis ligita per ŝnuro al la kamenkapuĉo, kaj apude staris maljuna judo kun forko en la mano. Lia vizaĝo estis kovrita de faltoj, kaj liaj malbelegaj kaj mallogaj trajtoj estis parte kaŝitaj de densa rufa hararo. Li surhavis malpuran enhejman robon el flanelo, ne havis kravaton, kaj ŝajnis dividi sian atenton inter la pato kaj ŝnuro de kiu pendis multe da koltukoj. Pluraj aĉaj litoj, faritaj el malnovaj sakoj, estis aranĝitaj unu apud la alia sur la planko. Ĉirkaŭ la tablo, kvar aŭ kvin infanoj de la aĝo de la Vulpo fumis sian pipon kaj trinkis likvorojn, donante al si la mienon de grandaj knaboj. Ili ĉirkaŭis sian kamaradon, kiu mallaŭte diris kelkajn vortojn al la judo; poste ridante ili sin turnis al Olivero, kaj tiel kiel la judo kiu ankoraŭ tenis sian forkon.

- Mi prezentas al vi mian amikon Oliveron Tviston, diris Jakobo Daŭkinso.

La judo grimacante ridis. Li profunde riverencis Oliveron, prenis lin ĉe la manon kaj diris ke li esperis havi la honoron pli bone konatiĝi kun li. Tiam la etaj fumetantoj ĉirkaŭis lin, donis al li firmajn manpremojn, por tiamaniere faligi lian etan pakaĵon; unu el ili rapidis senigi lin de lia kaskedo; alia havis komplezon traserĉi liajn poŝojn por malebligi al li, konsiderante lia lacstato, la penon malplenigi ilin antaŭ ol enlitiĝi. La ĝentilecoj kredeble ne limiĝus kun tio, sen la forkobatoj kiujn la judo malavare malŝparis sur la kapon kaj la ŝultrojn de ĉi tiuj servopretaj etaj bubaĉoj.

- Ni ĝojas vidi vin, Oliveron, diris la judo. Vulpo, eltiru el la fajro la kolbasojn kaj alproksimigu kuvon por sidigi Oliveron. Ha ! Vi mire rigardas la naztukojn ! Jen bela sortimento, ĉu ne, amiko mia ? Ni ĵus pretigis ilin por la lavado. Jen ĉio, Olivero, jen ĉio. Ha ! Ha ! Ha !

La lastaj vortoj de la judo estis aklame akceptataj de liaj junaj disĉiploj, poste ni komencis vespermanĝi.

Olivero manĝis sian porcion; poste la judo verŝis al li glason da junipergrogo, rekomendante al li trinki ĝin per unu gluto, ĉar alia gasto bezonis lian glason. Olivero obeis; baldaŭ li sin sentis milde portita sur unu el la sakoj kaj falis en profundan dormon.

(2) Aludo al la muelejo kiun turnas la kondamnitoj.