Ĉapitroj XI kaj XII

En kiu temas pri Sro Fango, polica komisaro,
kaj en kiu ni trovos malgrandan specimenon de lia maniero doni justecon.

La delikto estis plenumita en la distrikto kaj eĉ en la tuja najbareco de famkonata centra policoficejo. La homamaso do ne havis la plezuron longe eskorti Oliveron. Ĉe la monteto Mutono oni pasigis lin sub malalta volbo, kaj de tie tra malpuran korton lokita malantaŭ la sanktejo de nenorma justeco. Tie ili renkontis altstaturan viron kun dika paro da vangoharoj sur la vizaĝo kaj ŝlosilaro en la mano.

- Kia novaĵo okazas ? demandis senzorge tiu ĉi.

- Li estas juna fripono, respondis la policano kiu alvenigis Oliveron.

- Ĉu estis vi kiun oni ŝtelis, sinjoro ? demandis la viro kun la ŝlosiloj.

- Jes, respondis la maljuna sinjoro, sed mi ne certas ke estu ĉi tiu infano kiu prenis mian poŝtukon. Mi… mi pli ŝatus ke la afero tiel restu.

- Necesas iri antaŭ la juĝoficisto ekde nun, sinjoro, respondis la viro. Lia Moŝto estos libera post momento. Ĉi tien, malgranda pendumindulo.

Li per tio invitis Oliveron eniri en malgrandan ĉelon kies pordon li parolante malfermis. Olivero estis priserĉita, kaj post kiam oni trovis nenion sur li, oni enŝlosis lin malantaŭ seruro kaj riglilo.

Tiu ĉi ĉelo aspektis sufiĉe kiel kelo. Ĝi estis tre malluma kaj naŭze malpura, ĉar estis lundo matene kaj ĝi estis okupita de ses ebriuloj, kiuj restis tie enfermitaj ekde sabato vespere; sed ĉi tio estis nur iu detalo. En niaj policejoj, viroj kaj virinoj estas ĉiuvespere amasigitaj, sub la plej bagatelaj pretekstoj, en kel-karcerojn kompare kun kiuj la malliberejo de Novpordo, restejo de la plej grandaj krimuloj, kondamnitaj kiel tiaj kaj juĝitaj indaj je morto, estas vera palaco. Se ni dubas, ni nur devas metigi nin tien por kontroli la ĝustecon de la komparo.

La maljuna sinjoro ŝajnis preskaŭ tiel konsternata kiel Olivero, kiam la ŝlosilo de la provoso turniĝis en la seruro, kaj li suspirante ĵetis la okulojn al la libro, la senkulpa kaŭzo de ĉi tiu tuta bruo.

- Estas en la vizaĝo de ĉi tiu infano io kio kortuŝas min kaj interesas min, diris al si la maljuna sinjoro farante flanken kelkajn paŝojn kaj karesante al si la mentonon kun zorgoplena mieno per la kovrilo de la libro. Ĉu li estus senkulpa ? Li aspektas…, ni vidu, li diris subite haltante kaj suprenrigardante, Dio mia ! Kie mi vidis vizaĝon tian kia tiu ĉi ?

Post kelkaj minutoj de pripensado, la maljuna sinjoro, ankoraŭ enpensiĝema, eniris en malgrandan antaŭĉambron kiu rigardis al la korto. Li sidiĝis en angulo kaj detale ekzamenis amason da vizaĝoj pri kiuj li ne pensis ekde multaj jaroj. Ne, li diris al si, balancante la kapon, necesas ke tio estu revo el mia imago.

Li denove enprofundiĝis en siajn memorojn. Ĉiujn ĉi tiujn vizaĝojn kiujn li elvokis, ne estis facile tiel rapide forpeli ilin. Li revidis vizaĝojn amikajn kaj malamikajn, aliajn kiuj estis preskaŭ nekonataj de li, vizaĝojn de freŝaj junaj fraŭlinoj, nun maljunaj kaj velkaj; aliajn kiuj fariĝis predo de morto, sed kiujn la memoro, kiu triumfas super la morto, redesegnis por li en la tuta brilo de ĝia iama beleco; li revidis ilin kun tiuj tiel brilaj okuloj, tiuj ĉarmaj ridetoj, kiuj faras, por tiel diri, elradii la animon el sia argila envolvaĵo. Rememoroj kiuj revigas nin pri tiu beleco kiu postvivas la morton, pli brila ol la surtera beleco; ĉarmaj vizaĝoj kiuj estas rabitaj de ni por iri lumigi per milda lumo la vojon kiu kondukas al la ĉielo.

Sed la maljuna sinjoro ne sukcesis retrovi sur iu el tiuj vizaĝoj la trajtojn de Olivero. La rememoroj kiujn li elvokis, eligigis el li profundan suspiron; sed ĉar, feliĉe por li, li estis tre distriĝema , li rekomencis sian legadon kaj forgesis la ceteraĵon.

Li estis tirita el sia revado fare de la provoso, kiu donis al li frapeton sur la ŝultron kaj petegis lin sekvi lin. Li tuj fermis sian libron, kaj estis enkondukata en la ĉambron kie sidis la impona kaj fama Sro Fango.

Tiu ĉi aŭdiencejo eliris sur la straton; en la fundo sidis Sro Fango malantaŭ malgranda balustrado, kaj apud la pordo, sur malgranda skabelo el ligno, jam troviĝis la kompatinda Olivero, tute terurita de la graveco de ĉi tiu sceno.

Sro Fango estis mezstatura kaj preskaŭ kalva; la malmulto da haroj kiuj restis al li, kovris al li la malantaŭon kaj la flankojn de la kapo. La esprimo de liaj trajtoj estis malmola, kaj lia vizaĝkoloro tre kolora. Se efektive li neniam preterpasus la limojn de sobreco, li povintus procesi kontraŭ lia vizaĝo pro kalumnio kaj akiri konsiderindajn reparaciojn.

La maljuna sinjoro direktis al li respektoplenan saluton kaj antaŭenirante al la skribotablo de la juĝoficisto, diris, donante al li siajn legitimaĵojn : "Jen mia nomo kaj mia poŝtadreso, sinjoro". Poste li faris du aŭ tri paŝojn malantaŭen, denove riverencante, kaj atendis ke oni alparolu al li.

Nu okazis ke Sro Fango estis ĝuste ĉi-momente okupata legi iun matenĵurnalon, en kiu oni raportis juĝadon kiun li freŝdate verdiktis, kaj en kiu oni centafoje rekomendis lin al la atento kaj la aparta antaŭzorgo de la Ŝtata Sekretario pri internaj aferoj. Tiu ĉi legado ĉagrenis lin kaj li kolere levis la okulojn.

- Kiu vi estas ? li demandis.

La maljuna sinjoro, surprizita de tiu ĉi demando, montris per la fingro sian karton.

- Arestisto ! Kiu estas ĉi tiu individuo ? diris Sro Fango, malestime flankenĵetante la legitimaĵojn kaj la gazeton.

- Mia nomo, diris la maljuna sinjoro sin konvene esprimante, mia nomo, sinjoro, estas Brunsubo. Permesu al mi miavice peti la nomon de la juĝoficisto kiu, protektita de la leĝo, insultas senkiale kaj sen ia provoko respektindan homon.

Samtempe Sro Brunsubo ŝajnis serĉi per la okuloj en la ĉambro, iun kiu respondos al sia demando.

- Arestisto ! diris Sro Fango, pri kio ĉi tiu individuo estas akuzata ?

- Li tute ne estas akuzata, sinjoro juĝoficisto, respondis la oficisto; li aperas kiel plendanto kontraŭ ĉi tiu knabo, sinjoro juĝoficisto.

Tiu ĉi perfekte sciis tion, sed tio estis bona maniero por senpune ĉikani homojn.

- Li aperas kontraŭ ĉi tiu knabo, ĉu ne ? diris Fango, disdegne rigardante Sron Brunsubon de la kapo ĝis la piedoj. Ĵurigu lin.

- Antaŭ ol ĵuri, mi petas diri vorton, diris Sro Brunsubo, estas ke, se mi ne estus atestanto de tio, mi neniam povintus kredi…

- Silentu, sinjoro, diris Sro Fango per nediskutebla tono.

- Ne, sinjoro, respondis Sro Brunsubo.

- Silentu tuj, aŭ mi elpeligos vin el la aŭdienco, diris Sro Fango. Vi estas senhontulo, malrespektulo, pro maltimi spiti juĝoficiston.

- Kiel ! ekkriis la maljuna sinjoro ruĝiĝante pro kolero.

- Ĵurigu ĉi tiun viron ! diris Fango al la registristo. Mi ne aŭdos plian vorton. Ĵurigu lin.

La indigno de Sro Brunsubo kulminis, sed li pripensis ke ekkolerante li povis malutili al Olivero. Li detenis sin kaj konsentis tuj ĵuri.

- Nun, diras Sro Fango, pri kio ĉi tiu infano estas akuzata ? Kion vi havas por diri, sinjoro ?

- Mi estis ĉe montra breto de librovendisto… komencis Sro Brunsubo.

- Silentu, sinjoro ! diris Sro Fango. Policano ! Kie estas la policisto ? Nu, li ĵuru. Pri kio temas, oficisto ?

Ĉi tiu deklaris per humila kaj obeema tono, ke li arestis la infanon, ke li priserĉis lin kaj trovis nenion sur li, kaj ke li ne sciis pli.

- Ĉu estas atestantoj ? demandis Sro Fango.

- Ne, sinjoro juĝoficisto, respondis la policisto.

Sro Fango restis silenta kelkajn minutojn, poste sin turnante al Sro Brunsubo, diris per kolera voĉo :

- Ĉu vi volas, jes aŭ ne, formuli vian plendon kontraŭ ĉi tiu knabo ? Vi ĵuris, se nun vi rifuzos alporti pruvojn, mi punos vin pro manko de respekto al la juĝistaro, mi punos vin, per la nomo de…

Per la nomo de kiu, aŭ nomo de kio, ni ne scias tion ĉar la registristo kaj la prizonestro ĉi-momente laŭte tusis, kaj la unua faligis dikan libron al la plankon. Simpla hazardefiko, por malebligi ke oni aŭdu la finon. de la frazo.

Malgraŭ multaj interrompoj kaj insultoj fare de Sro Fango, Sro Brunsubo provis rakonti la okazaĵon. Li observigis ke, en la surprizo de la momento, li kuris post la infano nur ĉar li vidis lin fuĝi kurante. Li aldonis ke li esperas ke, en la okazo se la juĝoficisto rigardus Oliveron ne kiel ŝteliston, sed kiel komplicon de ŝtelistoj, li traktus lin kun tiom da mildeco kiom la justeco permesus tion.

- Cetere, ĉi tiu infano estas vundita, li ĉesigante diris, kaj mi ja timas, li forte aldonis rigardante Oliveron, mi reale timas ke li estas tute malsana.

- Ho ! Sendube, tio estas evidenta, diris Sro Fango per moka tono. Nu, vaguleto, neniaj malicetoj kun mi; ili ne sukcesus. Via nomo ?

Olivero provis respondi, sed voĉo mankis al li. Li estis pala kiel morto, kaj ŝajnis al li ke la ĉambro turniĝis ĉirkaŭ li.

- Via nomo, friponeto ? diris Fango per tondra voĉo. Oficisto ! Kio estas lia nomo ?

Tiuj ĉi paroloj estis direktitaj al dika bonulo kun striita veŝto, kiu staris apud la balustrado. Li sin klinis al Olivero kaj ripetis la demandon, sed vidante ke la infano ne kapablis respondi kaj sentante ke tiu silento nur incitegus la juĝoficiston kaj decidigus juĝadon pli severan, li hazarde respondis :

- Li diras ke lia nomo estas Tomo Blanko, sinjoro juĝoficisto.

- Li rifuzas paroli, ĉu ne ? diris Fango, bonege, bonege. Kie li loĝas ?

- Kie li povas, sinjoro juĝoficisto, ankoraŭ respondis la aretisto, kvazaŭ li transdonis la respondon de Olivero.

- Ĉu li havas gepatrojn ? demandis Sro Fango.

- Li diras ke li perdis ilin ekde sia infanaĝo, sinjoro juĝoficisto, daŭrigis sammaniere la oficisto.

La pridemandado atingis tiun punkto kiam Olivero levis la kapon kaj, ĵetante ĉirkaŭ si petegajn rigardojn, petis per obtuza voĉo glason da akvo.

- Stultaĵo kaj grimacoj ĉio tio, diris Sro Fango, ne provu trompi min.

- Mi kredas ke li serioze estas malsana, sinjoro juĝoficisto, kontraŭdiris la aretisto.

- Mi scias kie mi staras pri tio, diris Sro Fango.

- Rigardu, diris la maljuna sinjoro al la policano, levante la manojn instinkte, li estas falonta.

- Staru flanken, arestisto ! ekkriis brutale Fango, ke li falu se tio plaĉas al li.

Olivero profitis de tiu ĉi komplezema permeso kaj peze falis sur la plankon. Li estis senkonscia. La servistoj rigardis unu la alian, kaj neniu kuraĝis iri helpi la infanon.

- Mi ja sciis ke li ludis komedion, diris Sro Fango kvazaŭ ĉi tiu akcidento estus pruvo de tio. Lasu lin sur la planko, li baldaŭ laciĝos pri tio.

- Kian decidon vi prenos, sinjoro ? demandis mallaŭte la registristo.

- Tutsimple kondamni lin al tri monatoj da malliberejo, respondis Sro Fango, kun punlaboro, kompreneble. Evakuigu la ĉambron.

Oni jam malfermis la pordon kaj du viroj prepariĝis por kunporti la svenintan Oliveron en la ĉelon, kiam jam nejuna individuo kun deca aspekto, kvankam malriĉa laŭ sian iom fadenmontran nigran veston, sin ekĵetis en la ĉambron kaj alproksimiĝis al la balustrado.

- Haltu ! Haltu ! Ne forportu lin, ekkriis la novveninto tute senspira, pro la Di-amo, atendu momenton !

Kvankam la geniaj homoj kiuj prezidas en ĉi tiajn tribunalojn, praktikas arbitran kaj tujan aŭtoritaton pri la libereco, reputacio, karaktero kaj eĉ la vivo de la regatoj de Lia Reĝa Moŝto; kvankam en ĉi tiu ĉirkaŭaĵo okazas ĉiutage scenoj por venigi larmojn ĉe la anĝeloj, la publiko estas eksterlasita de ili kaj estas ensekretigitaj al tiuj detaloj nur de la gazetoj. Sro Fango do ne iom koleris pro vidi iun eniri sen permeso kaj per tiom malmulte respekta maniero.

- Kio estas ? Kiu estas ĉi tiu viro ? Forpelu lin eksteren, li ekkriis. Elpeligu la ĉambron.

- Mi volas paroli, diris la novveninto, mi ne volas eliri. Mi vidis ĉion. Mi estas la librovendisto. Mi petas ĵuri. Oni ne rajtas forpeli min. Necesas ke vi aŭskultu min, sinjoro Fango. Vi ne kuraĝus rifuzi min.

Ĉi tiu viro tute rajtis, li ŝajnis rezoluta kaj decidita, kaj la afero fariĝis tro serioza por esti senkonsidere taksita.

- Ĵurigu ĉi tiun individuon, grumblis malvolonte Fango. Nu, kion vi devas diri ?

- Jen, diris la librovendisto. Mi vidis tri knabojn, tiun kiu estas arestita kaj du aliajn, kiuj vagadis aliflanke de la strato dum sinjoro legis. Estas unu el la du aliaj kiuj plenumis la ŝteladon. Mi vidis tion per miaj okuloj kaj ankaŭ mi vidis la miron kaj konsternon de tiu kiu estas antaŭ vi.

Dum li parolis, la honesta librovendisto reakiris spiron, kaj li kapablis detale raporti ĉiujn cirkonstancojn de la ŝteleto.

- Kial vi ne esti veninta pli frue ? demandis Sro Fango post momento de silento.

- Mi havis neniun por gardi la butikon, respondis la librovendisto. Ĉiuj ekpersekutis la ŝteliston. Mi nur trovis iun antaŭ kvin minutoj, kaj mi venis tute kurante.

- La civila partio estis leganta, ĉu ne ? demandis Fango post alia silento.

- Jes, respondis la atestanto, la libron kiun li ankoraŭ tenas en la mano.

- Ha ! Ha ! Ĉi tiun libron ? diris Fango, ĉu li pagis ĝin ?

- Ne, ankoraŭ ne, respondis la librovendisto ridetante.

- Mi ne pensis pri tio, fakte, bravulo mia ! ekkriis naive la distriĝema maljuna sinjoro.

- Jen bela akuzanto por veni juĝe persekuti kompatindan infanon, diris Fango farante komedian klopodon por ŝajni kompatema. Mi opinias, sinjoro, ke vi ekprenis ĉi tiun libron per mallaŭdinda maniero, por ne diri pli, kaj estas tre feliĉe por vi ke la librovendisto ne procesu kontraŭ vi pro ĉi tiu fakto. Ĉi tio servu al vi kiel leciono, sinjoro, aŭ vi subkuŝus sub la leĝo. Mi nuligas la kondamnon verdiktitan kontraŭ la infano. Malokupigu la ĉambron.

- Fulmotondro ! ekkriis la maljuna sinjoro ellasante sian koleron kiun li delonge bremsis. Fulmotondro ! Mi volas…

- Malokupu la ĉambron ! kriis la juĝoficisto. Policistoj, ĉu vi aŭdas min ? Elpeligu la ĉambron.

La ordono estis plenumita kaj Sro Brunsubo elkondukita eksteren, tenanta sian libron en iu mano, sian irbastonon en la alia, kaj turmentata de neesprimebla kolero.

Li atingis la korton, kaj subite trankviliĝis. La eta Olivero Tvisto estis etendita sur la pavimo kun la ĉemizo malfermita, la tempioj banataj de malvarmeta akvo. Li estis pala kiel morto, kaj konvulsia tremado skuis ĉiujn liajn membrojn.

- Kompatinda infano ! Kompatinda infano ! diris Sro Brunsubo sin klinante al Olivero. Oni rapidege iru serĉi veturilon !

Oni alvenigis kaleŝon. Olivero estis zorge etendata sur unu el la kusenoj, kaj la maljuna sinjoro sin lokis sur la alian.

- Ĉu vi volas ke mi akompanu vin ? demandis la librovendisto.

- Sed certe, amiko mia, diris Sro Brunsubo. Mi estis denove forgesonta vin. Mi ankoraŭ havas de vi ĉi tiun malbonŝancan libron. Eniĝu. Kompatinda infano ! Ne estas minuto por perdi.

La librovendisto enveturiĝis, kaj ni ekvojiris.

Olivero estas pli bone flegata ol li iam estis.
Novajn detalojn pri la kompleza maljuna judo kaj liaj junaj disĉiploj.

La kaleŝo malsupreniris Agrabla-Monton kaj supreniris la straton Eksmucon, tiel prenanta preskaŭ la saman itineron kiun Olivero sekvis dum la tago de sia alveno en Londono kun Vulpo. Alveninta al Islingtono antaŭ la hotelo de la Anĝelo, ĝi prenis alian direkton, kaj fine haltis antaŭ beleta domo apud Pentonurbo, en kvieta kaj izolita strato. Oni tuj preparis liton, en kiu Sro Brunsubo kuŝigis sian junan protektaton; oni instalis en ĝi Oliveron kun perfektaj komplezemo kaj bonkoreco.

Sed dum pluraj tagoj la kompatinda Olivero restis sensenta antaŭ ĉiuj atentoj de siaj novaj amikoj. Multfoje la suno leviĝis kaj subiris, kaj la infano restis kuŝinta sur sia dolorlito, turmentata de voranta febro kiu subfosis lin kiel la vitriolo penetras kaj ronĝas la plej malmolan feron. Malforta, pala, malgrasiĝinta, li fine eliris el ĉi tiu dolora kaj longdaŭra sonĝo. Li pene sin levis sur sian liton, apogis sian kapon sur sian tremantan brakon kaj maltrankvile rigardis ĉirkaŭ si.

- Kie mi estas ? Kien oni kondukis min ? li diris.

Elĉerpita de febro kiel li estis, li eldiris ĉi tiujn vortojn per malforta voĉo; sed ili estis tuj aŭdataj, ĉar la kurteno de la lito estis tuj tirata, kaj maljuna sinjorino, kun simpla kaj deca vestoaranĝo, leviĝis el brakseĝo en kiu ŝi trikis, apud la lito.

- Ne parolu, infano mia, ŝi milde diris al Olivero, necesas resti tre kvieta, la malsano rekaptus vin. Vi estis tre malbonfarta, tiel malbone kiel eblas. Rekuŝu kiel bona knabeto.

Samtempe ŝi tutmilde remetis la kapon de Olivero sur la kusenon, flanken puŝis liajn harojn kiuj falis sur lian frunton, kaj rigardis lin kun tiel bonkora kaj tiel tenera mieno ke li ne sukcesis deteni sin meti sian malgrandan ostecan manon sur tiun de la maljunulino kaj altiri ĝin ĉirkaŭ sian kolon.

- Dio mia ! Kiel li estas dankema, kompatinda infano ! diris la maljunulino kun larmoj en la okuloj. Kompatinda infano ! Kian emocion sentus lia patrino, se post vartinte lin kiel mi faris, ŝi nun revidus lin !

- Eble ŝi vidas min, murmuris Olivero kunmetante la manojn, eble ŝi vartis apud mi, sinjorino. Ŝajnas al mi, ke ŝi ĉeestis.

- Estas la efiko de la febro, infano mia, diris la maljunulino per amema tono.

- Estas probable, respondis penseme Olivero, la ĉielo estas tiel malproksime, kaj oni estas tie tiel feliĉa ke oni ne venu ĉi tien apud lito de infano. Sed se ŝi estis scianta ke mi estis malsana, ŝi certe kompatis min, ŝi tiom suferis antaû ol morti ! Ne, ŝi ne povas scii tion kio okazas al mi, aldonis Olivero post momento de silento, ĉar se ŝi vidintus min batata, ŝi estintus malĝoja, kaj en miaj sonĝoj, mi ĉiam vidis ŝian vizaĝon feliĉa kaj ridanta.

La maljunulino nenion respondis, sed ŝi viŝis siajn okulojn, poste siajn okulvitrojn, kiuj kuŝis sur la piedkovrilo, donis al Olivero refreŝigan trinkaĵon kaj tenere pasigis sian manon sur lian vangon, konsilante al li esti tre saĝa kaj tre trankvila, alie li remalsaniĝus.

Olivero ne moviĝis, unue ĉar li emis obei pri ĉio al la bona maljunulino, kaj ankaŭ por verdiri, ĉar la paroloj kiujn li ĵus eldiris, elĉerpis liajn fortojn. Li kviete duonendormiĝis, kaj vekiĝis pro lumo de kandelo kiu, metita apud lia lito, lasis al li vidi sinjoron tenantan en la mano dikan oran horloĝon. Tiu ĉi palpis la pulson de la infano kaj deklaris ke li multe pli bone fartis.

- Vi sentas vin multe pli bone, ĉu ne, mia amiko ? li diris al Olivero.

- Jes, sinjoro, dankon, respondis tiu ĉi.

- Mi ja sciis ke vi fartis pli bone, diris la sinjoro. Vi malsatas, ĉu ne ?

- Ne, sinjoro, respondis Olivero.

- Hm ! diris la kuracisto. Ne, mi ja sciis ke vi ne malsatis. Li ne malsatas, sinjorino Bedŭino, li aldonis per solena tono.

La maljunulino respekteme faris kapjeson kiu ŝajnis diri ke ŝi rigardis la kuraciston kiel tre lerta. Tiu ĉi ŝajnis havi pri si mem absolute la saman opinion.

- Vi emas dormi, ĉu ne, mia amiko ? diris la kuracisto.

- Ne, sinjoro, respondis Olivero.

- Vi ne emas dormi ? diris la kuracisto kun kontenta mieno, kaj vi ankaŭ ne soifas, ĉu ne ?

- Jes sinjoro, mi tre soifas, respondis Olivero.

- Jen ĝuste tio pri kio mi antaŭvidis, sinjorino Bedŭino, diris la kuracisto. Estas nature ke li soifas, tio estas tute simpla; vi povas doni al li iom da teo, kaj rostitan pantranĉon sen butero. Ne gardu lin tro varme, sinjorino. Tamen zorgu ke li ne malvarmiĝu. Ĉu vi bonvolos havi ĉi tiun afablecon ?

La maljunulino riverencis, kaj la kuracisto, post esti gustumanta la tizanon kaj altgrade estimanta la kvaliton, eliris kiel hastema homo, kaj malsupreniris la ŝtuparon, krakigante siajn botojn sur la ŝtupoj, kun mieno de graveco.

Olivero denove duondormiĝis, kaj kiam li vekiĝis, estis preskaŭ noktomezo. La maljunulino amplene bondeziris al li bonan nokton kaj konfidis lin al la zorgoj de dika bonulino kiu ĵus eniris, alportanta en sia sako etan preĝlibron kaj lozan noktĉapon. Ŝi metis unu sur la tablon, la alian sur sian kapon, diris al Olivero ke ŝi ĉeestis por varti lin, kaj sidiĝinte apud la fajro, ŝi falis en duondormon ofte interrompitan de ektremoj, post kio ŝi frotis al si la nazon kaj denove endormiĝis.

La nokto tiel fluis malrapide. Olivero restis dum kelka tempo vekita, okupata nombri la lumcirkletojn kiujn la dormlampo ĵetis sur la plafono, aŭ sekvi per malvigla okulo la implikan desegnaĵon sur la papero kiu ornamis la muron.

Ĉi tiu duonlumo kaj la profunda silento kiu regis en la ĉambro aspektis kiel imponaĵo, kaj pensigis la infanon ke la morto estis ŝvebinta super li dum multaj tagoj kaj multaj noktoj, kaj ke ĝi ankoraŭ povus reveni malluma kaj terura. Li turnis sin sur sian kapkusenon kaj direktis al ĉielo fervoran preĝon.

Iom post iom li spertis tiun profundan kaj kvietan dormon kiun nur resaniĝo de ĵusa sufero povas havigi; ripozo tiel kvieta kaj tiel saniga ke oni bedaŭras forlasi ĝin. Kiu volus, se tiu ĉi ripozo estus tiu de la morto, vekiĝi por ankoraŭ suferi la dolorojn kaj baraktojn de la vivo, kaj sin retrovi turmentata de la zorgoj de la nuntempo, de la maltrankviloj de la estonteco kaj ĉefe de la afliktaj rememoroj de la pasinteco ?

Estis plenlume jam delonge kiam Olivero malfermis la okulojn. Li spertis senton de ĝojo kaj feliĉo, la krizo estis finita, kaj li certe sin trovis ankoraŭ en ĉi tiu mondo.

Post tri tagoj li kapablis kuŝi sur ferdekseĝo, bone provizita de kapkusenoj. Ĉar li estis ankoraŭ tro malforta por paŝi, Sino Bedŭino transportigis lin malsupren, en sian propran ĉambron, lokis lin antaŭ la fajrujo, sidiĝis apud li kaj en ekzaltiĝo pro sia ĝojo vidante lin ekster danĝero, komencis tre laŭte plorsingulti.

- Ne atentu, amiketo mia, diris la maljunulino, ĝi estas pli forta ol mi. Jen, ĝi estas finita. Jen mi denove.

- Vi estas tre bona por mi, sinjorino, diris Olivero.

- Ni ne plu parolu pri tio, amiko mia, diris la maljunulino. Tio havas nenion komunan kun via buljono, kaj jam estas tempo por preni ĝin. La kuracisto diris ke Sro Brunsubo eble venos viziti vin hodiaŭ matene, kaj necesas ke li trovu nin en bona aspekto, ĉar ju pli bone ni estos, des pli li estos feliĉa.

Tuj, la maljunulino varmigis en malgranda kaserolo bovlon da buljono, kiu estintus sufiĉe forta por provizi la vespermanĝon de almenaŭ tricent kvindek kompatinduloj, ĉe la almozulejo.

- Ĉu vi ŝatas pentraĵojn, infano mia ? demandis Sino Bedŭino vidante Oliveron atente kontempli portreton alkroĉitan sur la muro ĝuste antaŭ li.

- Mi tute ne scias, sinjorino, diris Olivero sen forlasi el la okuloj la pentraĵo, mi vidis tiom malmulte el ili, ke mi tute ne scias. Kiel bela kaj dolĉa estas la vizaĝo de ĉi tiu sinjorino !

- Ha ! Infano mia, diris la maljunulino, pentristoj ĉiam plibeligas virinojn, alie ili perdus sian tutan lertecon. La viro kiu ĵus eltrovis la aparaton por kapti ĝustan similecon, devintus antaŭvidi ke li ne ricevus sukceson. Ĝi estas tro sincera, vi vidas, tro multe, aldonis ŝi ridante pro ŝia propra sagaceco.

- Ĉu tio aspektas kiel iu, sinjorino ? demandis Olivero.

- Jes, diris la maljunulino ĉesante por momento rigardi la buljonon, ĝi estas portreto.

- De kiu, sinjorino ? demandis diligente Olivero.

- Vere, mi tute ne scias, respondis gaje la maljunulino. Ĝi ne estas la portreto de iu kiun vi aŭ mi konis, mi supozas. Ĝi ŝajnas multe obsedi vin, infano mia.

- Ĝi estas tiel okulplaĉa, tiel bela ! respondis Olivero.

- Ĝi ne timigas vin, mi esperas, diris la maljunulino mire observanta la respektplenan mieno laŭ kiu la infano kontemplis la portreton.

- Ho ! Ne, ne, daŭrigis vigle Olivero, sed liaj okuloj ŝajnas tiel malĝojaj, kaj ili aspektas fiksitaj al mi. Mia koro batadas, aldonis Olivero mallaŭte, kvazaŭ ĉi tiu sinjorino volus paroli al mi kaj ne povus.

- Dio mia ! ekkriis Sino Bedŭino ektremetante, ne diru tiajn aferojn, amiko mia. Vi estas malforta kaj nervoza, ĝi estas la efiko de via malsano. Lasu min turni vian brakseĝon al la alia flanko, por ke vi ne plu vidu ĉi tiun portreton. Nu, ŝi diris kunigante agon kun parolo, vi nun ne plu povas vidi ĝin.

Olivero vidis ĝin per la okuloj de la animo tiel klare kiel se li ne ŝanĝis sian pozicion, sed li timis ĝeni la bonan maljunulinon. Li afable ridetis al ŝi kiam ŝi rigardis lin, kaj Sino Bedŭino, feliĉa pro vidi lin pli trankvilan, salis lian buljonon, en kiu ŝi rompis malgrandajn pecojn da panrostaĵo, kun la tuta seriozeco kiun implicas tia operacio. Olivero englutis la buljonon kun rimarkinda avideco, kaj li apenaŭ prenis la lastan kulerplenon, kiam oni milde frapis ĉe la pordo.

- Eniru, diris la maljunulino, kaj Sro Brunsubo aperis.

Li antaŭeniris tiel rapide kiel eble. Sed li apenaŭ levis siajn okulvitrojn sur sia frunto, kaj interplektis siajn manojn malantaŭ sia dorso por longe kaj laŭ sia plaĉo kontempli Oliveron, ke lia vizaĝo kuntiriĝis kaj plurfoje ŝanĝis sian mienon. Elĉerpita de malsano, Olivero, pro respekto al sia bonfaranto, faris senutilan strebon por stariĝi, kaj refalis en sian brakseĝon. Kaj la maljuna Sro Brunsubo, kiu sola havis pli da koro ol ses maljunuloj kutime havas, sentis larmojn eliĝi el liaj okuloj laŭ abundeco kiun ni ne provos klarigi, ĉar ni ne estas sufiĉe filozofo.

- Kompatinda infano ! Kompatinda infano ! li diris penante heligi sian voĉon. Mi estas raŭka ĉimatene, sinjorino Bedŭino, mi timas esti malvarmuminta.

- Ni esperu ke ne, diris tiu ĉi. Via tuta vestaĵo estis ja seka, sinjoro.

- Ne estas certe, Bedŭino, diris Sro Brunsubo. Mi kredas ke vi donis al mi hieraŭ por vespermanĝo malsekan buŝtukon, sed ni ne plu parolu pri tio. Kiel vi fartas, amiketo mia ?

- Tre feliĉa, sinjoro, respondis Olivero, kaj tre dankema pro ĉiuj viaj agrablaĵoj.

- Kara infano ! diris Sro Brunsubo reregante sian emocion. Ĉu vi manĝigis lin, Bedŭino ? Buljono, ĉu ne ?

- Li ĵus prenis bovlon da bonega konsomeo, respondis Sino Bedŭino rektiĝante kaj emfazante la lastan vorton, por montri ke inter buljono kaj konsomeo ne estas la plej eta rilato.

- Ba ! diris Sro Brunsubo levante la ŝultrojn, kelkaj glasoj da portovino sanigintus lin eĉ pli bone; ĉu ne, Tomo Blanko ?

- Mi nomiĝas Olivero, sinjoro, respondis la eta malsanulo kun mira mieno.

- Ĉu Olivero ? diris Sro Brunsubo, Olivero kiu ? Olivero Blanko, ĉu ?

- Ne, sinjoro, Olivero Tvisto.

- Malofta nomo, diris la maljuna sinjoro. Kial vi diris al la juĝoficisto ke vi estis nomata Blanko ?

- Mi neniam diris tion, sinjoro, respondis Olivero tute konsternita.

Tio ja tiel similis mensogon ke Sro Brunsubo ĵetis al la infano iom severan ekrigardon. Sed ne eblis dubi pri lia parolo, la karaktero de la veraĵo estis stampita sur ĉiuj trajtoj de lia vizaĝo.

- Ĉi tio sendube estas miskompreno, diris Sro Brunsubo.

Sed, kvankam li ne plu havis kialon por fikse rigardi la infanon, la memoro pri la simileco de Olivero kun konata vizaĝo revenis al lia menso, kaj tiel vigle ke li ne kapablis deturni siajn rigardojn de li.

- Mi esperas ke vi ne estas malkontenta pri mi, sinjoro ? diris Olivero levante petegantajn okulojn.

- Ne, ne, respondis la maljuna sinjoro. Dia boneco ! Kion mi vidas ? Bedŭino, rigardu do tien, kaj tien.

Kaj tiel parolante li laŭvice montris per la fingro la portreton metitan super la kapo de Olivero, poste la vizaĝon de la infano; ĝi estis la vivanta kopio de la portreto; samaj okuloj, sama buŝo, samaj trajtoj. En tiu momento la simileco estis tiel okulfrapa, ke ĉiuj linioj de la vizaĝo ŝajnis reproduktitaj kun mirinda precizeco.

Olivero ne sciis la kaŭzon de ĉi tiu subita ekkrio. Li ne estis sufiĉe forta por elteni la emocion kiun ĝi estigis al li, kaj li svenis.

***** **** *** ** * ** *** **** *****

Kiam la Vulpo kaj lia inda kamarado majstro Vesperto, post esti kontraŭleĝe alproprigintaj al si poŝtukon de Sro Brunsubo, kuniĝintaj kun la homamaso kiu persekutis Oliveron, kiel ni antaŭe rakontis tion, ili obeis al laŭdinda kaj meritplena sento, tiu de savi sin mem. Ĉar respekto al individua libereco estas unu el la privilegioj pri kiuj ĉiu bona anglo plej multe fieriĝas, mi ne bezonas rimarkigi ke ĉi tiu fuĝo de niaj junaj friponoj devas revalorigi ilin en la menson de la sinceraj patriotoj. Tio kio bone montras ke ili agis kiel veraj filozofoj, estas ke tuj kiam la ĝenerala atento estis fiksita al Olivero, ili ĉesis persekuti tiun ĉi, kaj rehejmeniris per la plej mallonga vojo. Trairintaj plenrapide kiel ebligis iliaj kruroj, labirinton da trairejoj kaj mallarĝaj stratoj, ili haltis per komuna konsento sub malalta kaj malluma volbo, kaj tuj kiam li reakiris spiron, majstro Vesperto eligis ĝojkrion kaj, en sia gaja entuziasmo, sin tenis la flankojn pro ridego kaj finis ruliĝante sur la grundo.

- Kial vi tiel ridas ? demandis Vulpo.

- Ha ! Ha ! Ha ! kriis Karlo Vesperto.

- Ne tiom da bruo, observigis Vulpo ĵetante ĉirkaŭ si maltrankvilan rigardon. Ĉu vi volas esti enprizonigita, besto ?

- Tio estas pli forta ol mia volo, diris Karlo, mi ne povas deteni min. Kiel li kuris, rekte trairante unu straton post la alia, frapiĝante kontraŭ la fostoj, kaj kvazaŭ li estus el fero tiel same kiel ili, rekomencante sian kuradon ankoraŭ pli vigle ! Kaj mi, kun la poŝtuko en la poŝo, kriante post li : Ŝtel ! Tio transpaŝas la mezuron.

La vigla imago de majstro Vesperto denove reprezentis al li ĉi tiun scenon laŭ tiel amuza aspekto, ke li ne kapablis daŭrigi, kaj refalis grunden, sin tenante la flankojn pro ridado.

- Kion diros Fagino ? demandis Vulpo profitante de momento kiam Vesperto rekaptis spiron.

- Kio ? diris Karlo.

- Jes kio ? diris Vulpo.

- Nu ! Kion li povas diri ? demandis Karlo abrupte ĉesigante sian atakon de gajeco, ĉar la tono de Vulpo estis serioza. Kion li povas diri ?

Sro Daŭkinso, anstataŭ ĉia respondo, ekfajfis, demetis sian ĉapelon kaj skuis la kapon gratante al si la orelon.

- Kion vi volas diri per tio ? demandis Karlo.

- Dirlididi. Ba ! Iru vidi, ĉu ili venas, diris Vulpo rikanante.

Ĝi estis klarigo, sed malmulte kontentiga; tial majstro Vesperto renovigis sian demandon : "Kion ĝi signifas ?"

Vulpo ne respondis, sed surmetis sian ĉapelon, relevis sub siajn brakojn la longajn baskojn de sia vestaĵo, ŝveligis al si la vangon per la lango, plurfoje pinĉis al si la nazpinton, poste sin turnis sur la kalkanoj kaj sin ĵetis en la korton. Majstro Vesperto sekvis lin kun zorgoplena mieno. Kelkajn momentojn poste ĉi tiu interparolo, la ŝercema maljunulo klinis la orelon aŭdante la bruon de iliaj paŝoj sur la malnova ŝtuparo. Li sidis apud la fajrujo antaŭ poto el stano, tenanta per iu mano cervelason kaj bulkon, per la alia tranĉilon. Malbela rideto pasis sur lia palega vizaĝo, kiam li sin turnis por aŭskulti, akrigante la orelojn al la pordo, kaj rulante siajn lupajn okulojn sub siajn rufajn brovojn.

- Kio tio estas ? li diris ŝanĝante sian vizaĝon. Ili estas nur du ! Ĉu io okazintus al ili ? Atentu !

La paŝoj alproksimiĝis kaj baldaŭ aŭdigis sin sur la interŝtuparo. La pordo malrapide malfermiĝis, Vulpo kaj Karlo Vesperto eniris kaj fermis ĝin malantaŭ ili.