De la 11a ĝis la 15a rakonteto.

Ili ambaŭ loĝis, ŝi kaj ŝia patro, en ia malgranda kabano, alte staranta tute supre de la klifo. La aspekto de ĉi tiu loĝejo tute ne vekis ideon de riĉeco, sed tamen oni divenis ke tiuj kiuj tie loĝis, ne estis iuj ajn. Ni baldaŭ sciis de la lokaj homoj la proksimuman historion de ĉi tiuj du uloj.

La patro, dika maljunulo senorde vestita, kun longaj nebone zorgitaj vangharoj, antaŭa kuracisto de la maristaro, tie manĝadis sian malabundan pension en kompanio de sia filino, filino kiun li naskigis ie en la regionoj de varmaj landoj, okaze de siaj kreolaj amaferoj.

Li havis malmultan klientaron, malmultan ĉar la kamparanoj malfidis pri kuracisto kiu loĝis en malgranda domo tegmentita de tegoloj kaj tute kovrita de klematitoj, kvazaŭ doganista kabano.

Kiel neleĝa knabino, la knabino estis supernature beleta, bela, kaj eĉ tre afabla.

Tial, ĉe la unua banado kiun ŝi prenis, kiam oni vidis ŝin eliri el la akvo, la belegeco de ŝia torso, striktigita en fluetanta flanelo; kiam, kun malantaŭen ĵetita gorĝo, ŝi malnodis la nigran arbaron de siaj malsekaj haroj kiuj falruliĝis ĝis tre malsupren; estis nur krio inter la bivakantoj de la strando.

- Ĉu !… La bela knabino !…

Kelkaj nur murmuris : Ĉu ! Aliaj fine nenion diris, sed ili tamen emegis al la bela knabino.

Kaj ĉi tiu spektaklo ripetiĝis ĉiutage ĉe la bantempo.

Ĉiuj sinjorinoj opiniis ke ĉi tiu juna knabino aspektis nekonvenan friponino; sed ĉiuj viroj, krom mi, amsopiris al ŝi kiel kruduloj.

Iun matenon, mia amiko Jakobo Piednoto, angla poeto, vigla kaj flegma, venis trovi min en mian ĉambron kaj diris al mi per tiu franca lingvo kies sekreton li sola havas :

- Ĉi tiu knabino, kara knabo mia, ekscitas min tiagrade ke neniu homa verbo kapablus esprimi… Mi sentis la ardan deziron baldaŭ posedi ŝin… Kiel vi konsilas al mi agi ?

- Ne do ĝenu vin !

- Jen ĝuste tio kion mi pensis. Dankon.

Kaj la morgaŭon, mi renkontis Piednoton, radiantan.

- Ĉu mi povas fidi je via diskreteco ? li diris.

- Apud mi, la Sankta Tombo estis senĉesa babilemulo.

- Nu ! Karmeno, ĉar Karmeno estas ŝia kristana nomo, Karmeno sin allasis al miaj plej formalaj karesoj.

- Ha !… Tiel simple ?

- Jes, kara knabo mia, tiel simple ! Ŝi metis nur unu kondiĉon. Stranga knabino ! Ĉe la plej ĉefa momento, ŝi demandis al mi : "Ĉu vi ankoraŭ longtempe restos sur ĉi tiu marbordo ?" "Ĝis la fino de oktobro", mi respondis. "Nu ! Promesu al mi, se vi malsaniĝus ĉi tie, vi iru kuraciĝi ĉe mia patro; li estas tre bona kuracisto". Mi promesis tion kion ŝi volis. Stranga knabino !

La sekvan semajnon, mi troviĝis ĉe la strandtrinkejo kiam alvenis Piednoto.

- Glason da hela elo, Piednoto ?

- Dankon, nenian helan elon… Tiu diabla tavernestro certe ŝanĝis provizistojn, ĉar lia nuna hela elo similas al fakoĉera urino pli ĝuste ol al iu ajn honesta senlupola biero.

Dirante tiujn vortojn, Piednoto nerimarkeble ruĝiĝis.

Mi pensis : "Vi, bonulo mia !…" sed mi tenis mian pripenson por mi.

- Kaj Karmeno ? mi tute mallaŭte diris.

- Karmeno estas beleta knabino kiu amegas sian patron.

Kelkaj amikoj, pentristoj, eniris ĉe tiu momento, kaj mi ne insistis pri la afero, sed nepre la konversacio turniĝis al la damninda Karmeno.

Piednoto parolis pri ŝi kun senlima entuziasmo, kaj ĉar junulo tiuokaze menciis la romanon "La Fajran Virinon" de Beloto, Piednoto vigle interrompis lin.

- Silentu, kun via Beloto, la fajra virino de ĉi tiu literaturisto estas, kompare kun Karmeno, nur pala glacimonto.

Ĉe tiu vorto, la junulo estigis okulojn terure brilajn. Estis la horo de tagmanĝo. Ni ĉiuj eliris, lasante Piednoton kaj la junulon. Kion ili diris unu al la alia ? Mi ne volas scii tion, sed la morgaŭon, mi renkontis la junulon radianta.

- Ha ! Ha ! Knabego mia, mi scias de kie devenas al vi ĉi tiu gajetan mienon.

Kun laŭdinda diskreteco, li unue sin defendis, sed baldaŭ konfesis.

- Kia stranga knabino ! li aldonis. Ŝi metis nur unu kondiĉon : estas ke se mi malsaniĝus ĉi tie, mi direktu al ŝia patro por kuraci min. Stranga knabino !

Necesas kredi ke ĉi tiu eta sceno ripetiĝis je oftaj intertempoj, ĉar la kuracisto kiun mi renkontis ĉi-matene, estas vestita de impertinente nova redingoto kaj de ĉapelo blindige brila.

- Nu, doktoro, kiel iras la aferoj ?

- Mi ne havas por plendi, mi ne havas por plendi. Mi havis ekde kelka tempo veran lavangon da klientoj, junaj, maturaj, maljunaj… Ha ! Se mi ne estus ligata de profesia diskreteco, mi havus mirindajn historiojn por rakonti al vi !

"Dura lex, sed lex" estas latina esprimo kiu signifas "La leĝo estas malfacila, sed ĝi estas la leĝo".

La kuracisto longe kontemplis la malgrandan, malfortikan korpon kiun oni prezentis al li. Li turnis ĝin sur ĉiu flanko, palpis ĝin. Dume, la patrino, atenta, malserena.

- Eble tio ne estas grava, diris la kuracisto, mi ne vidas ian nenormalaĵon, nur iom da malfortecon… Daŭrigu la kontraŭskorbutan siropon kaj ĉiutage donu al li marakvan banon. Vi iros serĉi tri aŭ kvar sitelojn da akvo el la maro, vi varmetigos ilin sur la fajro kaj vi trempos lin en ĝi dum kvin aŭ dek minutoj. Ĉefe, evitigu ke li malvarmumiĝu elirante.

- Dankon multege, sinjoro kuracisto; do vi opinias ke li eskapos ?

- Sed jes, sed jes.

La brava virino, iom trankviligita, revestis sian etulon, demetis sur la angulon de la tablo tri frankojn, tri mizerajn kaj penigajn frankojn (du dudek-soldajn monerojn, unu dek-soldan moneron kaj dek soldajn monerojn) kaj retiriĝis, profunde riverencante la spertan fakulon.

Ŝia infano estis ĉio por ŝi. Li venis al ŝi malfrue, ĉar ŝi estis pli ol kvardekjaraĝa, kaj oni ne tro bone scias kiel. Sed tuj kiam li naskiĝis, li fariĝis objekto de tia idolkulto ke la najbaroj asertis, ke Cezarino, la patrino, estis freneza.

Ŝi malforte sin defendis.

- Li ne havas patron, kompatinda etulo, necesas ja ke mi amu lin kiel du.

Komence, li bone kreskis. Kaj poste, fine de unu jaro, jen li kiu malgrasiĝis kaj kiun lia kreskado haltis.

Lia pala vizaĝo, manĝita de du grandaj nigraj okuloj, vekis kompaton. Cezarino ne plu dormis, ne plu vivis. La nura penso ke ŝia infano povus morti, kaŭzis al ŝi tiel teruran turmentiĝon, ke ŝi ne akceptis ĝin. Ne, ŝi ripetis, la bona Dio ne plu estus la bona Dio.

La lastaj paroloj de la kuracisto iom rekuraĝigis ŝin. Marakvaj banoj ! Se nur ĝi savus lian etulon ! Kaj vera emo kaptis ŝi provi ĝin kiel eble plej baldaŭ, tuj.

Kiam ŝi rehejmeniris, la nokto jam falis. La maro altiĝis. Marakvaj banoj ! Ho ! Jes, certe, tio devis esti bona. La kuracisto diris al ŝi ke tio fortigos lin.

Senpacienca, ŝi konfidis la infanon al najbarino, prenis du grandajn lignajn sitelojn kaj alpaŝis al maro. Estis dum morta tajdo. Necesis al ŝi iri foren sur la strando por plenigi siajn sitelojn.

Brrr, kiel estis malvarme ! Ŝi estis en akvo ĝis la poplitoj. Kaj ŝajnis al ŝi anticipe senti al ŝi la bonan efikon de la marakvo. Ne gravis, tamen estis treege malvarme, kaj ŝiaj subjupoj estis tute tramalsekiĝintaj.

Alveninte ĉe la piedo de la klifo, Cezarino devis halti momenton por reakiri spiron. Poste ŝi denove ekiris, kuraĝa kaj plena de espero.

- He, bona virino !

Iu alvokis ŝin de malantaŭe. Ŝi sin turnis.

- Kion vi volas de mi, viro ?

Li estis deĵoranta doganisto, kun karabeno traŝultre, maljuna doganisto kun griza lipharoj, speco de senkompata doganisto.

- Kion vi kunportas en viaj siteloj ?

- Tio estas akvo.

- Ĉu marakvo ?

- Nu vere !

- Nu ! Necesas forĵeti ĝin.

- Forĵeti ĝin !… Sed tio estas por banoj por mia etulo kiu estas malsana.

- Ne temas pri banoj, ne temas pri etulo !… Vi ne rajtas kunporti marakvon.

Unue, Cezarino kredis ke la doganisto ŝercis. Ŝi ridis, ne laŭ bona plaĉo, ĉar ŝi pensis pri sia infano.

- Ni ne rajtas preni akvon el la maro ?

- Ne, sinjorino, la leĝo malpermesas tion.

Kaj li prononcis ĉi tiun vorton "leĝo" per tiel solena tono ke Cezarino komprenis ke li ne ridis.

Ŝi diskutis.

- Sed la maro tamen apartenas al ĉiuj !

- Vi ne rajtas preni akvon el la maro !

Cezarino indignis.

- Tio transpaŝas la mezuron nun, se homoj ne rajtas elpreni du sitelojn da marakvo.

- Ne, sinjorino, oni ne rajtas.

- Sed, bona Dio de bona Dio, diru al mi al kiu mi malutilas ?

- Ĝi estas la leĝo.

Kaj, tediĝinta de la diskutato, la doganisto faligis per piedbato la du sitelojn.

- Foriru, aŭ mi punpagigos vin.

La Juro ! La Leĝo ! Monpunoj ! Cezarino plukis siajn malplenajn sitelojn kaj reiris hejmen, laŭvorte frenezita pro konsterno kaj malespero.

Estas vere. Ni ne rajtas pruntepreni du sitelojn da akvo el la Atlantika Oceano, eĉ por kuraci malsanajn etulojn.

Necesas prezenti laŭregulan formularon al la dogana administracio, alian formularon, ne malpli laŭregulan, al la vojkonstrua oficejo. Fine de tri monatoj, se la kazo urĝas, oni rajtigas vin.

Tiel bone ke, malmulte da tagoj post ĉi tiu rakonto, doganisto ĉeestis ĉirkaŭ noktomezo strangan scenon.

Hartaŭzita virino malsupreniris laŭ la klifo, eligante terurajn kriegojn. Ŝi tenis al ĉielo tute nudan infanon. La virino eniris en la akvon, ankoraŭ kriegante, kaj plurfoje mergis la bebon.

La doganisto alproksimiĝis. La infano estis mortinta kaj la virino estis freneza.

Ni komence deklaru ke la jena rakonto baziĝas sur la plej rigora vereco, kaj ke nenia elpensita fakto, nenia pli aldonita trajto, nenia imagita parolo ŝanĝos ĝian belecon, belecon kiu sole devenas de la vero.

Marcelo - estas per tiu simpla antaŭnomo ke la havenanoj kutime nomas sian samurbanon, kiu ankaŭ estas tiu de Sro Alberto Sorelo (de la Franca Akademio kaj aliaj fakoj de la Instituto) - Marcelo, mi diris, kviete gustumis sian dekkvinan aŭ dudekan juniperbrandon de la tago, kiam subita popola kirliĝo okazis sur la proksima kajo Belaloko, kaj kiam eksonegis urĝaj alvokoj :

- Marcelo ! Marcelo ! Infano en la akvo !

En malpli da tempo ol necesas por stenografi ĝin, kaj prenante nur senutilan penon por viŝi al si la buŝon pere de sia maniko, Marcelo alkuris, grimpis sur parapeton, plonĝis en la maron, preskaŭ en malalta tajdo ĉimomente, kaj savis junan knabon de kelkdekkvin jaroj, la propran filon de Sino Braĝo, vendistino de frititaj terpomoj apud la Leŭtenantejo.

Post tio, kiel eble plej simple, Marcelo reiris al sia humila loĝejo por ŝanĝi siajn vestojn, ne tamen sen esti gustuminta la deksesan aŭ dudekunuan juniperbrandon kiun proponis al li entuziasme kaj en la nomo de la tuta homaro, Sro Levetito (Eduardo-Julo-Napoleono), la tre konata Havrano.

Ĉi tiuj malgravaj eventoj okazis vendrede. Nu lundon matene, Marcelo sentanta frapeton sur sian ŝultron sin turnis : ĝendarmo invitis lin tujtuj akompani sin al Episkopa Ponto, urbo kiu servas kiel subprefektejo por ĉi tiu distrikto.

Brave ! Klakfrapu al vi la manojn. Jen bonega subprefekto kiu volas mem gratuli nian bravan Marcelon pro lia kuraĝo kaj eble transdoni al li, atendante ion pli bonan, kelkan oficialan signon de kontenteco.

Seniluziiĝu, kompatindaj homoj, seniluziiĝu !

La misio de la ĝendarmo estis alie nehumana. La ĝendarmo kondukis Marcelon al Episkopa Ponto kun la nemaskita intenco enkarcerigi lin en la malliberejo de la loko kaj devigi lin plenumi tie kvartagan staĝon.

Tio transpaŝas la mezuron ! Vi nuntempe indignas. De kiam oni enŝlosas heroojn en karceron ?

Denove seniluziiĝu, noblaj naturoj, denove seniluziiĝu !

La aresteco de Marcelo tute ne prezentis fakton ligitan al lia antaŭa savo, tio kio estintus monstra en la civilizecaj tempoj kiujn ni atingis.

Marcelo, necesas fine konfesi tion, devis subiĝi al kondamno ricevita en simpla policafero pro esti malobservinta de leĝo celanta subpremi la kreskadon de publika malmodereco.

Kaj, ĉar ni eniris en la vojon de doloraj konfesoj, ni aldonu ke ĉi tiu kondamno estas nek la unua por Marcelo, nek, ni ja esperu tion, la lasta el ĉi tiu speco.

Marcelo mem tute forgesis la nombron, tiel kiel, cetere, li ne povus diri la ĝustan nombron de siaj savoj.

- Mi ja amuziĝis nombri ilin ĝis dek du, li diris al mi, kaj poste, post dek du, diable ! Ĝi faras tion kion ĝi faras !… Ĉio kion mi povas diri al vi, estas ke mi estas provizita de ĝi !

Do, Marcelo estas provizita de savoj kaj kondamnoj, ĉi-lastaj honeste koncernantaj farojn de malmodereco, de bruego kaj de tropetema insisto ĉe vojaĝantoj (Marcelo plenumas la funkciojn de publika pakaĵportisto, kaj kelkfoje ekkaptas la valizojn de kelkaj vojaĝantoj kiuj, pro kialoj nur koncernantaj ilin, tute ne volas seniĝi de ili).

Estas same, vi konfesos ke esti ĵetita en malliberejon tri tagojn post esti savanta la vivon de iu el siaj samspeculoj, riskante sian propran haŭton, tio estas sufiĉe senkompate !

Marcelo ja akceptis la aferon kun sia kutima filozofio, kaj estas sen la plej eta amareco ke li diris al grupo da infanoj kolektitaj ĉirkaŭ li kaj la policano : "Vi bone aŭdas, etuloj, provu ne fali en la akvon de nun ĝis sabato, ĉar Marcelo tute ne ĉeestos por elakvigi vin".

Ĉi tiu tre saĝa pripenso de Marcelo malfermis al mi larĝajn horizontojn. Ĉu la socio rajtas enkarcerigi kvazaŭprofesian savanton ? Supozante ke ĝi ja havas tiun rajton, ĉu ĝi ne kulpas gravan eraregon uzante ĝin tiel facile ?

Uzante ĝin, ĉu ĝi ne povus establi malliberejojn situantajn ĉe la marbordo, ĉe la rando de riveroj, fine ĉie kie homa estulo riskas trovi morton pro okaza dronado ? Ĉe la plej eta alvoko, simpla elklikiĝo malfermus la ĉel-pordon de la sentima savanto kaj la pezan pordon de lia malliberejo.

Kaj fine, ĉu iu ajn ago de civitema sindonemo ne devus, rigardata kiel eksaj lernejaj indulgoj, konduki al certa dekalkulo de la postuloj de tiu maljuna severeco de publika venĝemo ?

Tiom da demandoj al kiuj ni intencas reveni, post esti ĉirkaŭinta nin per mil taŭgaj lumoj.

Mi ricevis viziton de Marcelo, tiu modesta heroo kies mi ĵus raportis ĉi tie, lian malliberigon tuj post lia savado de juna filo de vendistino de frititaj terpomoj.

Marcelo dankis min pro la kelkaj priparolataj bonkoraj linioj, ĝojante agnoski ilian striktan ĝustecon, escepte tamen de eta punkto kiun li petegis min korekti.

- Mi iris la alian tagon al Episkopa Ponto ne por iri en malliberejon, sed por plenumi ŝuldareston.

- Ĉu ekzistas diferenco inter la traktado de malliberuloj kaj tiu de arestitoj ?

- Nenion ! Ĉe la Kazino de la Maronarboj⁽¹⁾, ĝi estas tute same por ĉiuj klientoj !

Kun Marcelo, mil novaj aferoj por sciiĝi. Ni lasu al li la parolon :

- Antaŭe, li interalie rakontis al mi, kiam mi devis plenumi malliberecon aŭ ŝuldareston, mi ne atendis ke oni arestu min; mi rekte rapidis al Episkopa Ponto: "Saluton, sinjoro direktoro - Nu, Marcelo !…" Kial ĝeni homojn ? Kiam, iam, jen policano kiu diras al mi : "Marcelo, ĉu vi volas ĉiufoje kiam vi iras tien, gajni tridek soldojn ? - Estas bone, kiun mi diras al li. - Do, lasu vin arestita de mi, mi ricevos tri frankojn por la kaptaĵo, ni dividos…" Ha ! Ĉu li ne estis bona policano ? Li ĵus estis nomumita brigadisto en Livaroto; mi bedaŭras lin, sed mi estis tre kontenta por li, ĉar li estis familipatro.

Marcelo ne konservas la saman flatan opinion pri ĉiuj membroj de la franca ĝendarmaro, interalie pri iu mara ĝendarmo, kontraŭ kiu li gardas rankoron.

Antaŭ pluraj jaroj, obeante nur sian kuraĝon, Marcelo sin ĵetis en la akvon kaj savis aŭstran matroson kiu certe dronintus sen tiu bonŝanca interveno.

Kelkajn semajnojn pli poste, pere de la maraj kaj municipaj aŭtoritatoj, Marcelo ricevis leteron invitantan lin viziti la aŭstran konsulon en Havro por tie depreni dankeman, signon, medalon kaj etan monsumon kiun oni petegis lin bonvoli akcepti.

La mara ĝendarmo, transdonante ĉi tiun komunikon al la koncernato, aldonis :

- Mi akompanos vin al Havro, Marcelo; ĝi estos pli sekura.

- Pli sekura pri kio ? Marcelo obĵetis.

- Vi bone vidos.

Nu, ĉu vi scias tion kion Marcelo bone vidis ?… Estas ke, post esti gratulita pro lia kuraĝo, en la nomo de Aŭstrio kaj eĉ de Hungario; post esti ricevita de sinjoro konsulo lian atestaĵon kaj lian medalon, jes, ĉu vi scias tion kion li bone vidis, Marcelo ?… Li vidis la maran ĝendarmon etendi la manon kaj malvarme enpoŝigi la centfrankan bileton kiun prezentis al li la reprezentanto en Havro de Lia Moŝto la Imperiestro de Aŭstrio.

- En la nomo de la fisko !

Ĉar Marcelo - ni ne estas perfektaj - ŝuldas sufiĉe rondan sumon al nia maljuna franca fisko : kunvokojn, procesajn kostojn, punmonojn, ktp. ktp., sen kalkuli kun la tri frankojn de kaptado tiel fratece dividitajn kun la aŭtoritatoj.

Kaj la fisko, informita pri tiom da aŭstra oro falanta en la poŝon de Marcelo, ne opiniis devi maltrafi tian belan okazon.

Tiel estas ke pasis sub la nazon de Marcelo sumo dudekfoje pli alta ol tiuj kiujn li iam ricevis per unu fojo dum sia tuta vivo.

(Evidentas ke ĉi tiu rakonto estas el la plej rigora aŭtentikeco).

P.S. : Mi ricevas de Sro Alberto Emilo Sorelo, filo de Sro Alberto Sorelo (de la Franca Akademio kaj aliaj fakoj), peton pri korekto antaŭ kiu mi volontege submetiĝas.

"Neniam, asertas al mi ĉi tiu bona filo, nek dum iam ajn, Sro Alberto Sorelo estis samcivitano aŭ samtempulo de iu ajn aŭ aliulo kiu sin forlasis al kutimoj de malmodereco".

"Tuta pasinteco de honoro kaj laboro, aldonas Sro Alberto Emilo Sorelo, stariĝas kaj protestas kontraŭ tia eldiro".

Tio kio estas agnoskita.

(1) Populara kromnomo por la arestejo Episkopa Ponto.

"Scientia Liberatrix" estas latina esprimo kiu signifas "La scienco kiu liberigas".

Ni ne senigu aparte niajn legantojn kaj ĝenerale la homaron de la jena stranga komunikaĵo kiun sendis al mi unu el la plej eminentaj francaj kemiistoj :

"Kara amiko,

"Ĝi certe ne estas seninteresa, la rakonto kiun vi antaŭnelonge faris pri tiu kompatinda bopatrino mortanta pro ektimo antaŭ terura vidaĵo de pajloŝtopita leono el kiu subite la okuloj eligas fulmojn kaj la faŭko sovaĝajn roradojn.

"Mi, kiu parolas al vi, aŭ pli ĝuste, kiu skribas al vi, mi akiris antaŭ pli ol dudek jaroj la morton de mia malbonsorta bopatrino (tio preskriptiĝis), dank’al procedo kiu, por esti strikte scienca, tamen estas el la plej rekomendindaj.

"Se vi bonvolus konsenti al mi la gastigon en viaj grandanimaj kaj vulgarigaj kolumnoj, sendube multaj el ĉi tiuj sinjoroj legantoj ĉerpos en mia aventuro la utilan informon.

“Edziĝinta de malmultaj monatoj, mi jam esprimis koncerne mian bopatrinon unu el tiuj malinklinoj kiuj senbridigas en la koro de la plej milda ŝafido — tio estis mia kazo — la torentan Vezuvion de bolanta kanibalismo.

“Mortigi ŝin ? Ho ! Jam delonge mi sentis min rezoluta, sed mortigi ŝin kiel ?

"Sen vere malestimi nian nacian ĝendarmaron, mi ĉiam prokrastas, lastmomente, la okazon trovi min en konflikton kun la bravaj soldatoj kiuj estas la ornamo de ĉi tiu institucio.

"Nu, eĉ malmulte konata al iu ajn, murdo, estu de bopatrino, sufiĉas por kaŭzi viziton al via hejmo de serĝento aŭ kelkfoje eĉ de modesta brigadisto de ĝendarmaro.

"Necesis do al mi imagi mortigan manieron forigontan ĉian trudiĝeman suspekton kaj spitontan la esploradon de niaj plej lertaj spurhundoj, dirus Sro Petro Delkurto.

“Kiel kemiisto, estis al kemio kiun mi laste turnis min.

“… Dum somero, mia bopatrino kutimis vesti sin nur, kaj de la piedoj ĝis la kapo, per kotonaj teksaĵoj. Tio estis ŝia manio, la kotono !

“Kotono, ŝi ŝatis ripeti, estas nenio pli sana.

"… Kiel ĉi tiu ideo ekĝermis en mia cerbo, mi ne plu memoras, sed iun belan tagon… mi interrompas min por ridi, por denove ridi. Iun belan tagon, kun la ruzaĵoj de apaĉo kiu estus domŝtelisto, mi kaptis plurajn pecojn konsistigantajn ŝian vestaĵaron : ŝtrumpojn, pantalonon, ĉemizon, jupon, bluzon, ktp.

“Ĉi tiun aron da vestaĵoj, mi kunportis ĝin al mia laboratorio kaj submetis ĝin al tre simpla kaj bone konata operacio kiu transformas sendanĝeran kotonon en danĝeran fulmokotonon.

"Mi poste aranĝis min, kaj diable, por ke ŝi baldaŭ surmetu ĉi tiun eksplodeman kaj viglan tualeton. Terura suno furiozis tiun tagon.

“Sidinte sur ŝtona benko, mia bopatrino ĝuis mi ne scias kian sensenca literaturo. Mi, embuskita ne for de tie, armita de forta lenso kaj decidita pri ĉio, mi sendis sur la kompatindan virinon intensan faskon de sunaj radioj.

“Tio ne longe daŭris : iu laŭta krio, iu ekflamiĝo kiel feaĵo, poste nenio pli !

"La jurmedicinisto konkludis ke mia bopatrino estis ĝisosta alkoholulino, kaj ke necesis vidi en ĉi tiu akcidento nur sufiĉe stranga kazo de membrulado.

"Mi ne juĝis necese kontraŭdiri nian scienculon.

"Bonvolu akcepti…

“X… Membro de la Akademio de Sciencoj.

Se hodiaŭ ne estus preskriptiĝo, tamen, kia skandalo !…