De la 26a ĝis la 30a rakonteto.

Vi eble rimarkis ĉe la ĉi-jara Salono malgrandan pentraĵon, proksimume grandan kiel ĉi tiu paperfolio, kiu tutsimple bildigas sardinskatolon sur angulo de tablo.

Ne ladskatolo plena de sardinoj, sed malplena, en kiu stagnas restaĵo de oleo, kompatinda ladskatolo baldaŭ destinita por la rubujo.

Malgraŭ la malmuto de intereso de la temo, ni ne povas, tuj kiam ni videtis ĉi tiun pentraĵeton, forlasi ĝin indiferenta.

La realigo estas tiel perfekta, ke ni sentas nin kaptita de la kontemplado, kun rido de infano antaŭ ia mirinda amuzilo. La zinko kun sia grasa brileco, la olea fundo de la ladskatolo ŝmire reflektanta la disŝiritan kovrilon, tio estas tiel vera !

La scivolemuloj kiuj konsultas la libreton, ekscias ke la aŭtoro de ĉi tiu stranga mirindaĵo estas Sro De Huleno, naskita en Harlemo, kaj kiu ricevis honoran mencion en 1831.

Honora mencio en 1831 ! Sro De Huleno ne estas tute juna viro.

Tre interesita, mi volis koni ĉi tiun strangan pentriston, kaj ne pli malfrue ol hieraŭ, mi iris al lia hejmo. Ĝi estas tien, malproksimen, malantaŭ la altaĵo Montmartro, en granda hangaro en kiu estas parkaditaj tre malnovaj aŭtoj kaj en kiu la artisto okupas la subtegmenton.

Vasta subtegmento inundita de lumo, plenplena de finitaj pentraĵoj; en angulo, ia malgranda dormoĉambro. Ĉio en neriproĉebla pureco.

Ĉiuj pentraĵoj, senescepte, bildigantaj mutaj naturoj, sed per tiel perfekta simileco, ke kompare, la Volonaj, la Bejlaj kaj la Degofaj estas nur tute malgravaj knaboj.

Patro Huleno, kiel nomas lin liaj najbaroj, zorgeme estis mastrumanta sian domon. Li estas malgranda maljunulo, en longan surtuton, antaŭe nigran sed nune plivole verdan. Granda holanda kaskedo troviĝis sur liajn arĝentajn harojn.

Ekde la unuaj vortoj, mi dronis en profundan konsternon. Neeblas imagi pli da naiveco, da simplanimeco, kaj eĉ da nesciado. Li nenion scias pri tio kio koncernas arton kaj artistojn.

Ĉar mi petas al li kelkajn informojn pri lia procedo, li larĝe malfermas la okulojn kaj, nekapabla esprimi ion ajn, li diras al mi : "Rigardu min fari".

Zorge viŝinte siajn dikajn okulvitrojn, li sidiĝas antaŭ komencita pentraĵo, kaj komencas pentri. Pentri ! Mi scivolas ĉu oni povas nomi tion pentri.

Temas bildigi kolĉeno de perloj volvita ĉirkaŭ fumaĵita haringo. Sen miri pro la temo, mi atente kontemplas la bonulon. Provizita de etaj, tre maldikaj penikoj, kun nekredebla firmeco de okulo kaj de mano kaj kun vertiĝodona laborrapideco, li procedas per malgrandaj, mikroskopaj makuloj kiujn li apudmetas sen iam reveni al antaŭa tuŝo.

Li neniam, neniam interrompas sian laboron de pacienco por dorseniri kaj taksi la efikon. Sen halti, li laboras kiel zorgema punlaborulo. La sola vorto kiun li fine trovis pri sia arto, estas jena :

- La ĉefa afero, vi vidas, estas havi bone purajn penikojn.

Vesperiĝis, metode li ordigis siajn uzataĵojn, purigis sian paletron, kaj ĉirkaŭrigardis en sia domo por certigi al si ke ĉio bone estis en ordo. Ni eliris.

Kelkaj etaj glasoj da kuracao (li ŝategas kuracaon) paroligis lin. Ĉar mi miris ke, pro lia granda facileco de laboro, li sendis al la Salono nur la malgrandan pentraĵon pri kiu mi parolis, li respondis al mi kun granda malĝojo :

- Mi perdis mian tutan jaron, tiun jaron.

Kaj tiam rakontis al mi la plej strangan rakonton kiun mi iam aŭdis. De tempo al tempo, mi rigardis lin atente, volante certigi min ke li ne mokis min, sed lia maljuna honesta vizaĝo de senkonsola maljunulo respondecis pri lia sincereco.

Antaŭ unu jaro, maljuna holanda amatoro loĝanta en Parizo mendis al li, estiel samlandano, pentraĵon bildigantan kamenbreton kun admirinda murhorloĝo el skulptita eburo, senegala mirindaĵo en la mondo.

Post unu monato, ĝi estis finita. La amatoro estis kontentega, kiam subite lia vizaĝo malsereniĝis :

- Estas tre bone, sed estas io kio ne estas ĝuste lokita.

- Kio do ?

- La montriloj de la horloĝo.

Huleno ruĝiĝis. Li, tiel zorgoplena, eraris.

Efektive, originale, la malgranda montrilo estis sur la kvara horo kaj la granda sur tagmezo, dum en la pentraĵo, la malgranda estis inter la tria kaj la kvara horo, kaj la granda sur la sesa horo.

- Tio ne gravas, balbutis la maljuna artisto, mi tuj riparos tion.

Kaj, por la unua fojo, li retuŝis ion faritan.

De tiu momento komenciĝis ekzisto de torturo kaj ĉagreno. Li, ĝis nun tiel certa pri si, ne sukcesis loki ĉi tiujn damnitajn montrilojn.

Li bone rigardis ilin antaŭ ol komenci, bone vidis ilian precizan pozicion, kaj komencis pentri. Ne forflugis kvin minutoj dum li estis pentranta kiam, aĉ ! li ekrimarkis ke li denove eraris. Kaj li aldonis :

- Al kio mi devas imputi ĉi tiun eraron ? Se mi kredus al sorĉoj, mi dirus ke iu ĵetis unu al mi. Ha ! Ĉi tiuj montriloj, ĉefe la granda !

Kaj ekde unu jaro, ĉi tiu kompatinda maljunulo laboris por sia horloĝo, ĉar la amatoro volas akcepti la liveradon de la verko kaj pagi por ĝi ĝis nur kiam la montriloj estos ekzakte kiel en la originalo.

La malespero de la bonulo estis tiel profunda ke mi komprenis la absolutan vanecon de iu ajn klarigo.

Kiel homo kiu kompatas pri lia malfeliĉo, mi manpremis lin kaj forlasis lin en la malgranda drinkejo kie ni estis.

Post kelkdudek paŝoj, mi ekrimarkis ke mi forgesis mian pluvombrelon. Mi revenis.

Mia maljunulo, sidanta ĉe tablo antaŭ nova kuracao, estis kaptita de tiel intensa atako de nebridebla rido ke li ne vidis min eniri. Laŭvorte li sin tenis la flankojn pro ridego.

Tute honta, mi malproksimiĝis, murmurante :

- Nu maljuna malseriozulo !

Fumante cigaredojn, li atendis ŝin sur la balkono. La vetero vere estis tre malvarma kaj tre seka. Sed li estis tiom konsumita de la febro de la atendado ke la temperaturo ne gravis al li.

Finfine, aŭto haltis. Nigra maso kontraŭ la perlgriza fono de la trotuaro pasis kvazaŭ fulmo kaj sin enĵetis tra la pordo. Estis ŝi.

Iom sufokiĝanta pro la du ŝtuparoj kiujn ŝi ĵus supreniris kiel frenezulino, ŝi eniris, kaj tuj estis avide kisata sur siaj etaj manoj kaj siaj grandaj palpebroj. Kaj tiam poste, li pensis rigardi ŝin.

Ŝi vere estis ĉarma, el konfuziva kaj neforgesebla ĉarmo. Ŝia malgranda kapo, delikata kaj bruna, eliranta el la peltaĵoj, surhavis tirolan ĉapelon el griza felto, de juna knabo. La randoj estis mallevitaj tre malsupren sur la frunton. La grandaj okuloj ŝajnis havi pli longajn rigardojn ol kutime, kaj tiun vesperon ŝi faris al si ĉarmajn logbuklojn, ne laŭ la hispanina maniero, sed verajn etajn harbukletojn de junulino.

Post la unuaj kor-elverŝadoj, kiam ŝi elpeltigis sin :

- Sed estas fortege malvarma ĉe vi, kara mia !

Tiam, tre senespera, li malkviete serĉis en sia domo iun ajn hazardan brulaĵon, sed vane. Konstante vivante ekstere, li ĉiam neglektis ĉi tiun detalon de la hejma vivo.

Tiam ŝi fariĝis furioza kaj kruela.

- Sed tio estas stulta, kara mia ! Bruligu viajn seĝojn, sed mi petegas, faru fajron. Miaj piedoj estas frostitaj.

Li rekte rifuzis. Lia meblaro devenis de heredaĵo de lia patrino, kaj bruligi ĝin ŝajnis al li abomena sakrilegio.

Li decidis mezan rimedon. Li igis ŝin senvestiĝi kaj kuŝiĝi. Li mem tute senvestiĝis.

Per poŝtranĉilo kiun li antaŭtempe bone akrigis, li vertikale sin tranĉis la ventron, de la umbiliko ĝis la pubo, zorgante ke nur la haŭto estu tranĉita.

Ŝi, iom mirigita, rigardis lin fari, ne sciante al kio li celis. Poste, subite komprenante lian ideon, ŝi eksplodis en ridon kaj diris agrablan vorton.

- Ha ! Tio estas afabla, kara mia.

La operacio estis finita. Premante per siaj ambaŭ manoj la intestojn kiuj elŝoviĝis, li sin kuŝis.

Ŝi, tre amuzata de ĉi tiu ludo, dronigis siajn delikatajn rozkolorajn piedetojn en la irizan mason de vaporanta intestaro kaj eligis etan krion. Ŝi neniam kredintus ke tie estus tiel varme.

Li, siaflanke, kruele suferis pro ĉi tiu tre malvarma kontakto, sed la penso ke ŝi sin sentis komforta, konsolis lin, kaj ili tiel pasigis la nokton.

Kvankam ŝi delonge revarmiĝis, ŝi lasis siajn piedojn en la ventro de sia amiko. Kaj tio estis ĉarma sceno por vidi ĉi tiujn bone arkajn piedetojn al kiuj la verdeta glaŭkeco de la intestoj valorigis ilian agrablan rozkoloron.

Matene, li estis laceta, kaj eĉ negravaj kolikoj turmentis lin. Sed ĉar li estis agrablege rekompencita !

Ŝi absolute volis mem kudri ĉi tiun fiziologian piedvarmigilon.

Kiel bona kara dommastrino, ŝi malsupreniris, kun taŭzitaj haroj, por aĉeti belan ŝtalan kudrilon kaj iom da bela verda silko. Poste, kun mil antaŭzorgoj, kunpremante per sia eta maldekstra mano la intestojn kiuj nur intencis transiĝi, ŝi kudris per sia dekstra maneto la du randojn de la vundo de sia bona amiko.

Por ambaŭ, ĉi tiu nokto restis kiel ilia plej bona memoro.

Por la homoj kiuj forgesis la meteologian staton de la Paska mardo 1889, mi maldetale rememorigos la bonegan veteron kiun okazis, la radiantan sunon, la tute ridantan naturon.

Post tagmanĝo kiun ni povintus fari sur la herbo, tiom la temperaturo estis milda, ni formis, miaj du amikoj kaj mi, la projekton iri al la foiro de la mielkuko, por iom nin distri de la amareco de la tempoj.

Ĉar ne estis en la aero la plej eta pluvminaco tiun tagon, la kaleŝaj kompanioj zorge konservis en siaj veturilejoj la nekovritajn fiakrojn, kaj ni devis enpremiĝi en sufiĉe lacan specon de kaleŝo, veturigitan de koĉero kiu similis al la kantisto Sulbako, kaj tiratan de senila kaj skeleta ĉevalo kiu povintus fari senlime pli da servo al studo de osteologio ol al kaŭzo de rapidaj transportoj.

Fine ni alvenis. Sulbako rimarkigis al ni ke terure varmis. Ni komprenis la alegorion, kaj baldaŭ kuŝis plia malplena botelo sur la tero. La festo estis ĉe sia kulmino : la ondaj fervojoj estis okupataj de ekskursantoj, la lignaj ĉevaloj rondiris kaj rondiris, bonaj lignaj ĉevaloj, sen espero da fojno, nutrataj nur per la muĝado de la gurdegoj; virinoj, ne ĉiam junaj kaj ofte malbelaj, turniĝadis sur la tabulscenejoj de la foiraj budoj, laŭ la sono de la plej internaciaj orkestroj; fojfoje dikaj sonoriloj enmiksiĝis en ĝi…

Mi ofte diris tion, kaj mi ripetas tion, mi ŝategas la grandan harmonion kiu eliĝas el ĉiuj tumulto de la foiro de la mielkuko, kaj por ĝi, mi gaje oferus la tutan verkaron de la dia Betoveno.

Nu ! Jen Bidelo. Saluton, Bidelo, kiel vi fartas ? Bidelo tre bone fartas. Nu, des pli bone.

Bidelo sciigas al ni grandan novaĵon : li eniras en la kaĝojn kaj rekomencas siajn ekzercojn, tion kion ne plu okazis al li ekde sia malbona misaventuro de antaŭ kvin jaroj.

- Ĉu la spektaklo baldaŭ komenciĝos ?

- Post kvin minutoj.

- Nu, ni restas.

Ĉe Bidelo estas plenplena. Kelkaj famaj virinoj ĉeestas, kiuj eble ne malkontentiĝus vidi sovaĝbeston manĝi pecon de homo. Bonaj malgrandaj naturoj !

Alexiano malfermas la spektaklon. Tre amuza, Alexiano, kaj tre maltimema, sed lia kutimaĉo lekigi sin de unuokula hieno nomata Sara, naŭzas min. Laŭ mi, tie kie estas hieno, ne estas plezuro⁽¹⁾.

Nun estas Bidelo, ankoraŭ juna, ankoraŭ belega. La juna ulino kiun li prezentas al ni, estas leonino nomata Damomia, antaŭnelonge elŝipigita el Afriko kaj, ĝis nun nescianta iun ajn devigon.

Damomia ne ŝajnas akordiĝema. Ĝi rigardas sian amikon Bidelon kun esprimo en kiu la plej sperta fizionomiisto malfacile malkovrus la plej etan spuron de bonkoreco.

Mi ne estas pli timema ol iu alia, sed en ĉi tiu momento, la stangoj ŝajnas al mi alta invento.

Damomia havas kelkajn inklinojn impeti al Bidelo, sed tiu ĉi, firme staranta sur siaj gamboj kaj svinganta la pikstangon super sia kapo, fascinas per sia terura rigardo la kompatindan reĝineton de la dezerto, kiu malkvietiĝas.

Ni longe aplaŭdas Bidelon, kaj ni eliras. Leono, unu el miaj du amikoj, estas tute pensanta.

- Se ni povus agi, li murmuras, kun virinoj kiel Bidelo kun leonino !

- Vi bone scias, kompatinda amiko mia, ke la plej sovaĝaj leoninoj estas ŝafinoj kompare kun la virinoj.

- Jes, mi bone scias.

Ĉi tiu kompatinda Leono havas edzineton kiun, granda admiranto de Riŝepajno, li moknomis Miarkan, ĉar ŝia patro estas viro kun mordema kaj harplena naturo, kaj ĉar ŝi mem havas la torson de kavaleriano kaj malestimon de la leĝoj.

Miarka ne estas tre akordiĝema, kaj fojfoje, ŝia konduto ŝajnas nepre postuli la rajdovipon de Bidelo, sed Leono estas tiel bona !

Oni tute ne scias kiom rapide la tempo flugas sur la placo de la Nacio dum la paska semajno. Jam la kvina.

Leono paliĝis. La kvina horo !

- Mi kiu rendevuis kun Miarka je la kvina !

- Nu ! Jen vi embarasita !

Por mildigi la verŝajnan koleregon de Miarka, Leono aĉetis la plej grandan mirlitonon kiujn li sukcesis trovi, kaj porketon sur kiu li skribigis per literoj el rozkolora sukero la nomon de sia amatino.

Estis preskaŭ la sesa kiam ni alvenis. Miarka nervoze foliumis la ilustritajn gazetojn. Kiam Leono eniris, ŝi tute rekte ekstaris :

- Ĉu estas je ĉi tiu horo kiam vi alvenas, vi ?

- Karunjo mia, mi tuj diros al vi…

Kaj Leono, por senarmigi Miarkan, prezentis al ŝi la porkon el mielkuko; sed ŝi malbone akceptis la ŝercon.

- Koncerne porkon, mi sufiĉe havis kun vi !

Kaj, ekkaptante la malgrandan foiran paĥidermon, ŝi perforte ĵetis ĝin al vizaĝo de Leono.

Ĉe tiu momento, kun minaca okulo, tremetanta naztruo, kruela buŝo, ŝi tute aspektis kiel Damomia. Leono havis la saman ideon kiel mi, kaj li volis tuj provi la procedon de Bidelo. Firme staranta sur siaj gamboj, li svingis en la aero sian grandan mirlitonon kvazaŭ pikstangon, kaj li ĵetis al vizaĝo de Miarka rigardon kiun li provis fari terure fascinanta.

Tiam okazis stranga afero :

La okuloj de Miarka mildiĝis, ŝiaj naztruoj ne plu tremetis, la malamika arko de ŝia buŝo fariĝis tenera paŭto, kaj estis per anĝela voĉo kiun ŝi diris :

- Ho ! Vere vi tiel estas tre ŝika, nu ! Venu ke mi kisu vin !

Leono kisis Miarkan, kaj ili havis multajn infanojn.

1 Aludo al franca proverbo "Tie kie estas ĝeno, ne estas plezuro".

Mi ĵus realigis tute idiotan ŝercon, sed kies memoro ankoraŭ longe estigos al mi viglajn ĝojegojn.

Ĉi-matene, iom antaŭ tagmezo, mi troviĝis sur la teraso de Maksimo. Kelkaj ĝentlemanoj, jam sidantaj, konversaciis tie pri temoj kies proksimuma enhavo estas jena :

- Tiu maljuna Georgo !

- Tiu kara Alfredo !

- Tiu malbenita Gastono !

- Mi certigas vin, maljuna Georgo mia, ke mi ĝojegas renkonti vin.

- De tiom da tempo !…

- Kaj ankaŭ mi !

Ni mallongigu ĉi tiujn ekkriojn.

- Vi tagmanĝos kun ni, ĉu ne ?

- Volonte ! Kien do ?

- Ĉi tie.

- Konsentite !

- Kaj vi ankaŭ vespermanĝos kun ni ?

- Ho ! Tio ne, neeblas…

- Kial do ?

- Ĉiun sabaton kiun Dio faras, tio estas 5.218 fojojn en la daŭro de unu jarcento, mi vespermanĝas ĉe Alico.

- Kiu Alico ?

- Mia nova bona amikino.

- Ĉu afabla ?

- Tre !… Sed kun karaktero…

- Venu kun ŝi.

- Neeblas ! Sabate, ŝi gastigas sian familion.

- Tiam informu ŝin pri subita malhelpo.

La nomata Georgo, al kiu liaj kamaradoj diris ĉi tiujn tentajn proponojn, ŝajnis heziti dum momento. Poste subite :

- Nu do, ŝi ne estas mia patrino !

Malgranda telegramo alportita de la kelnero estis tuj skribita : Pardonu min ĉi-vespere… devigata foriri al la provinco… urĝa afero… mia estonteco dependas de tio… Tempo ŝajnas tiel longe for de vi !… ktp, ktp, ktp.

Poste la adreso : Alico de Grumblo, 7, strato Reĝo de Prusio. Pro la plej granda el hazardoj (mi ne estas el maldiskreta naturo), miaj rigardoj falis sur la adreson de la sinjorino : Alico de Grumblo, 7, strato Reĝo de Prusio.

Ĉe ĉi tiu preciza minuto, mi transformis min en diablan faranton, kiel diris Zola (ne senprave), de la jena stulta burleskaĵo : Mi iris al la Reĝa Taverno, petis skribmaterialon, kaj la grumo.

- Grumo, tuj alportu ĉi tiun leteron al ĉi tiu adreso; ne estas respondo.

Post tio, mi senprokraste revenis al Maksimo, ĉe kiu mi sidiĝis ĉe la apuda tablo de la menciitaj ĝentlemanoj. Dum ĉi tiuj lastaj gustumas siajn ostrojn, legu mian trompeman bileton al juna Alico :

"Mia kara Alicio,

“Se vi havas nenion pli bonan por fari, tuj venu do por tagmanĝi kun mi kaj kelkaj amikoj ĉe Maksimon.
"Ne miru se vi ne rekonas mian skribmanieron; mi ĵus stulte tordis al mi la dikfingron, kaj estas mia amiko Gastono kiu tenas la plumon anstataŭ mi. Venu kiel vi estas.

"Via freneza Georgo.

Ho ! Tio ne daŭris longe ! La fritita soleo ne jam estis sur la tablo kiam juna virino, tre agrabla, vere, eniris en la faman restoracion.

- Ĉu vi dolorigis vin, kompatinda Georgo mia ?

Neforgesebla, la vizaĝo de Georgo !

- Alico ? Kion vi faras ĉi tie ?

Neforgesebla, la vizaĝo de Alico !

- Kiel, kion mi faras ĉi tie ? Ĉu vi sendube estas freneza ?

Neforgeseblaj, la kunigitaj du kapoj de Alice kaj Georgo ! Des pli neforgeseblaj ke —mi preterlasis ĉi tiun detalon— Georgo kaj liaj amikoj opiniis konvene spici sian asocion per du belaj knabinoj apartenantaj —mi vetus tion— al la duonmondumo de nia ĉefurbo.

Unu kiu ne enuis, estis mi, kun mia indiferenta mieno… Ju pli la kompatinduloj pridemandis sin, des pli la situacio implikiĝis.

Ĉu estas stulte ! Mi neniam tagmanĝis kun tiel bona apetito.

Sur la bulvardo Sankta Mikaelo, Sapeko pasis iun dimanĉon vespere, kiam li estis alpaŝata de juna lernejano kiu demandis al li kun kepo enmane :

- Pardonu, sinjoro, ĉu plaĉus al vi fari al mi etan servon ?

- Tia estas la plej kara el miaj deziroj. Pri kio temas ?

- Tute simple enirigi min en la liceo Sankta Luizo. Antaŭ la subliceestro, vi adiaŭos min kvazaŭ vi estus mia onklo.

Jen ili foriritaj, Sapeko kaj la lernejano. Sapeko serioza, la lernejano ravita. En la vizitejo, antaŭ la subliceestro kiu estras la eniron de la studentoj, Sapeko pliigas sian seriozecon :

- Bonan vesperon, mia nevo.

- Bonan vesperon, mia onklo.

- Bone laboru, mia nevo, kaj ne estu pune postrestigita dimanĉon. Via devizo estu tiu de Tacito : "Laboremus et bene nos conduisemus"⁽¹⁾, ĉar kiel tre bone observigis Lukrecio en senmorta verso : "Sine labore et bona conducta ad nihil advenimus"⁽²⁾. Kaj ĉefe, estu ĝentila kaj konvena kontraŭ viaj instruistoj : "Maxima pionibus debetur reverentia"⁽³⁾.

La kompatinda lernejano, dum ĉi tiu parolado, ŝajnis iom embarasita de la pretigita latineco de sia improvizita onklo. Li riskis iun timeman "Bonan vesperon, mia onklo !"

Sed Sapeko ne tiel vidis tion. Li ĵus ekvidis, brilantan sur la veŝto de la liceano, belegan oran ĉenon.

- Kiel ! li ekkriis, kompatinda uleto, vi kunportas vian poŝhorloĝon al liceo. Ĉu vi do ne scias ke en Romo, ĉe la pordego de ĉiu lernejo, troviĝis oficisto komisiata traserĉi la etajn lernantojn kaj forigi el ili la sablhorloĝojn kaj klepsidrojn kiujn ili kaŝis sub siaj togoj ? Oni nomis ĉi tiun viron la scholarius detrussator⁽⁴⁾, kaj Salustio diris tiutempe: "Chronometrum juvenibus discipulis procurat distractiones"⁽⁵⁾.

- Sed, mia onklo…

- Transdonu al mi vian poŝhorloĝon.

La sublernejestro intervenis :

- Transdonu do vian horloĝon al Sro via onklo. Cetere, vi tute ne bezonos ĝin en la liceo.

La lernejano komencis senti gravajn timetojn pri sia horloĝaĵo, kiam la bona Sapeko, kies koro estas el oro, finaranĝis kun senfina malsevereco :

- Nu, infano mia, gardu vian poŝhorloĝon, kaj ĝi estu por vi simbolo de tempo kiu pasas kaj ne povas esti rekaptita : "Fugit irreparabile tempus"⁽⁶⁾.

Ĉi tiu rakonto pri mia amiko Sapeko refreŝiĝis en mia kapo antaŭ nelonge, ĉe la epilogo de aventuro kiu okazis al mi lastjare kaj kies komenco prezentas ian analogion kun la unua.

Ankaŭ mi estis alparolita de lernejano. Estis dimanĉo posttagmeze, dum la festo de Neŭio. Kiel por Sapeko, mia lernejano demandis al mi, kun kepo enmane :

- Pardonu, sinjoro, ĉu plaĉus al vi fari al mi etan servon ?

- Se tio tute ne ĝenas min, mi respondis ĝentile, mi ne petas pli bone. Pri kio temas ?

- Jen, sinjoro… Permesu al mi unue prezenti al vi mian bonan amikon kiun mi freneze amas.

Kaj li prezentis al mi specon de amuzeta brunulineto kiu iom strabis. Ĉu vi estas kiel mi ? Mi ŝategas amuzetajn brunulinetojn kiuj iom strabas. Mi riverencis.

- Mi tre deziras, daŭrigis la lernejano, havi portreton de la fraŭlino sur mia kamenbreto. Sed mia patrino neniam konsentos lasi portreton de fraŭlino kuŝanta sur mia kamenbreto. Tial, mi elpensis ruzaĵon. Ŝi fotigos sin kune kun vi, kaj mi diros al mia patrino ke ĝi estas portreto de unu el miaj instruistoj kaj lia edzino. Ĉu tio taŭgas al vi ?

Finfine, mi estas bona, tio taŭgis al mi.

Ni eniris ĉe foira fotisto kiu liveris al ni post kelkaj minutoj puran majstraĵon de simileco sur lado, riĉe enkadrigita, ĉio por 1,75 frankoj.

Tute lastatempe, mi estis edziĝonta. Iun tagon, mia eks-estonta bopatro demandis al mi, ne sen severeco :

- Almenaŭ, ĉu vi definitive rompis ?

- Rompis ? mi eligis. Rompis kun kiu ?

- Kun iu brunulineto kiu iom strabis.

Mi traserĉis plej profunde en miaj memoroj. Neniu fantomo de brunulineto kiu iom strabas. Mi klare neis tion.

- Kaj ĉi tion ? svingis mia bopatro.

Kiel li akiris la malfeliĉan portreton, mi neniam sciis tion, sed li havis ĝin en sia posedo :

- Ke oni havas amatinojn, li diris, mi komprenas tion, kaj eĉ mi akceptas tion… Sed ke oni montriĝas kun ŝi !…

Kaj li ne eĉ konkludis. Li rifuzis al mi sian filinon. Tio estas al mi egala, mi de tiam eksciis ke ŝi havis ankritajn kutimojn de ebriiĝo.

(1) Ellatine "Ni laboru kaj bone perlaboru nian vivtenon".
(2) Ellatine "Sen laboro kaj sen bona konduto ni ne sukcesos".
(3) Ellatine "La plej altan respekton ni ŝuldas al pioniroj".
(4) El la kapo de la verkisto (ŝajnlatina) "Rabisto de Lernejanoj".
(5) Ellatine "La kronometro provizas distraĵojn por junaj studentoj".
(6) Ellatine "La tempo definitive forflugas".