L I B R O _ D U A _ 31a Aventuro.

Kiel la konestablo Isengrino kaj damo Hersento

faris sian proteston ?e la kortego de la Re?o.

Isengrino ne perdis tempon por iri al kortumo kun sinjorino Hersento. Li estis, necesas ne forgesi tion, altrangulo, investita en la domo de la re?o de la servado de konestablo; oni konsentis ?efe trovi en li profundan sperton pri ?iuj kutimoj de la kortego.

Li supreniris la ?tupojn de la ?ambro kie la re?o donis a?diencon, kaj trovis la grandan kaj plenan kunsidon, provizitan de altrangaj kaj potencaj bestoj, de ri?aj kromvasaloj, ?iuj pli malpli ?atindaj. La re?o sidis en la kurulse?o⁽¹⁾, kun la tuta digno kiu ta?gis al la supera rango, kaj la baronoj formis specon de glora krono ?irka? lia persono.

Isengrino, tenanta sian kompaninon sinjorinon Hersentoⁿ per la mano , anta?enpa?is ?is la mezo de la ?ambro kaj rompis la ?eneralan silenton, la?tigante kolerkrion la? la sekvanta maniero :

"Siro, ?u ne plu estas fido en la mondo ? ?u la justico estos malestimata; ?u la vero devos cedi lokon al mensogo ? Vi distrumpetigis ke neniu estonte estu tiom maltima kiom por malrespekti la geedzi?an le?on; Renardo zorgis nek pri viaj deziroj nek pri viaj ordonoj. Renardo, origino de ?iuj malkonkordoj, kuna?o de ?ia malico, sen respekto al la interligoj de amikeco kaj de konateco, malhonoris min tra la persono de mia kara edzino. Kaj ne kredu, siro, ke blinda penso de malamo kaj de rankoro min kondukas al vi: la kolerkrio kiun mi alportas al via kortumo, estas beda?rinde nur tro prava, kaj damo Hersento tuj subtenos ?in per sia atesto".

"Estas vere, siro, tiam Hersento diras, kun la okuloj mallevitaj, la viza?o vualita pro konfuzo, ekde kiam mi estis sufi?e a?a por edzini?i, Renardo tedis min per siaj strebadoj. Mi ?iam evitis lin, mi montris la plej konstantan malestimon de liaj petadoj kaj de liaj petegoj, kiam, la alian tagon, akompanante al ?aso mian noblan edzon, mi havis la malbon?ancon alveni anta? lia lo?ejo. Tie, mi trovi?is tiel perdita en la pasejoj de lia hotelo, en kiuj mia korpulenteco senigis min je la libereco el?ovi?i, ke damo Renardo kapablis frapi min, super?uti min per la plej malpli merititaj insultoj, en la ?eesto, kaj tie estas tio kio duobligas mian honton, de mia edzo mem".

?i silentis, sed tuj Isengrino : "Jes, siro, vi ?us a?dis la veron. Kaj nun, kion vi opinias ? ?u Renardo estis kontra? rajto kaj sa?o ? Mi do eligas kolerkrion kontra? li, kaj petegas vin transdoni la kazon al viaj baronoj, por ke justeco estu redonota al mi. Mi aldonos tion kion damo Hersento ne diris, kaj tion kion ?i ne kontra?diros. Renardo venis anta? kelka tempo veki kverelon al miaj filoj en mia propra hotelo; li malpurigis ilin per sia feka?o, batis, dista?zis, nomis ilin bastardojn kaj filojn de forlasitino. Li senhonte mensogis pri tio. Sed kiam, retrovante lin por ?i tiu malbenita ?asado pri kiu sinjorino Hersento parolis al vi, mi ripro?is al li sian abomenan konduton, li neis ?iujn faktojn kaj proponis al mi veni kaj elpurigi sin per ?uro, en ia ajn loko kiu pla?u al mi indiki. Mi do konkludas, siro, demandante ke la kazo estu akceptata, ke estu ju?o, por ke oni ne vidas tiajn krimegojn renovi?i en la estonteco".

Isengrino revenis al sia lokon. Siro Nobla, kun la kapo iom klinita, ?ajnis voli subpremi rideton : "Konestablo, li diras, ?u vi havas ankora? ion por aldoni ? - Ne, monsinjoro, krom ke, por mia honoro, mi ne publikigus ?i tiun kverelon, se mi havus la elekton de la rimedoj; sed la ofico kiun mi plenumas en la ?tato, ne permesis al mi doni la ekzemplon de la malobeo de viaj ediktoj, farante justecon al mi mem; afero kiu estus facile por mi. - Hersento, rekomencis la re?o, respondu viavice. Vi venis ?i tien por rakonti al ni ke grandsinjoro Renardo deziregis vin, sed vi, ?u vi neniam amis lin ? - Mi, siro ? Ne. - Kiel do okazis ke, ne estanta lia amikino, vi havis la malbonan ideon ekvojiri al lia lo?ejo ? - Pardonu, siro, tio ne estas ?usta, kaj vi povus pli bone paroli. Monsinjoro, la konestablo, kiun ja certe oni povas kredi, diris al vi ke li estas kun mi, dum la momento kiam mi havis por plendi pri la agmanieroj de Renardo. - ?u li reale estis kun vi ? - Tute sen dubo. - Tiam, kiu iam povos akcepti ke nano kiel Renardo senpune ofendegis vin, en la ?eesto de via barono ?"

Isengrino vigle stari?ante : "Siro, vi ne devas ?i tie defendi nek lin nek mi. Sufi?as al vi a?skulti mian kolerkrion, akcepti ?in kaj agi tiamaniere ke ?i estu konsiderata a? rifuzata. Mi alvokas Renardoⁿ anta? la justico, kaj kiam li aperos, estos al mi nur tro facile konvikti lin pri ofendego kaj pri perfido koncerne mian edzinon, miajn infanojn, kaj min mem".

Estas trafe rimarki ?i tie ke monsinjoro Nobla le re?o nature emis ne lasi sian kortegon scii la deliktojn kies la amo estis la okazo a? la preteksto; tiel longe ?is li vidis esperon repacigi tian kverelojn, li rifuzis preni promeson de batalo. La kolerkrio eligita de Isengrino estis do tre malagrabla al li. Li plie diras : "konestablo, por nenio en la mondo, mi volus vidi la batalon komenci?i inter vi kaj Renardo la nano. ?ajnas al mi ke oni povus trovi rimedon por reamikigi vin. - ?ajnas al mi, siro, respondis Isengrino, ke vi subtenas la kazon de mia malamiko. Sankta Maria ! Vi tamen pli prave ekzorgus mian kverelon ?ar mi ?iam servis vin pli bone ol Renardo. Sed mi vidas tion : se mi estus kiel li, malsincera, perfida kaj malfidela , mi trovus grandan favoron ?e vi. Per mia muzelo ! Vi beda?rigas min pri ?iuj miaj malnovaj rezignoj, kaj mi iom malfrue ekkomprenas pri la vero de la proverbo : Kia la mo?to, tia la luprezo".

La re?o kiu senpacience a?skultis lin, noblece respondis : "Jes, mi ne ka?as tion, mi senkulpigus Renardoⁿ, se la amo estis la ka?zo de liaj malbonagoj. La ?agreno kiun li ka?zintus al vi, por la bono de lia pasio, ne farus lin estimi pro tio malpli ?entila kaj malpli lojala. Tamen, ?ar vi volas tion, oni asignos lin, oni ekzamenos la aferon kaj oni traktos ?in la? la kutimo de mia kortumo; ekde tiu momento mi akceptigas la kazon".