12 _ La doto kaj la horloĝoj.

La generalo kaj Mutie  amba? iris al la gastejo Burniero; tie ili trovis neniun, nur la oficiston de la urbodomo kiu skribis en la enirejo.  Mutie klarigis al li kial la generalo venis.  La oficisto ka?zis kelkajn malfacila?ojn, dirante ke li ne konis la generalon, ktp

GNR : ?u vi hazarde rigardas min kiel ?teliston ?  ?ar estas mi kiun tiuj kanajloj de Burniero volis murdi, por ?teli min pli trankvilaj kaj sen ke mi kapablu reklamacii !  Mi tute rajtas repreni tion kio apartenas al mi, mi pensas.

La Oficisto :  Sed sinjoro, mi estas komisiita por gardadi tiun ?i domon ?is tio ke la afero estu decidita, kaj mi ne konas la objektojn kiuj estas por vi.  Mi ne volas riski vidi forpreni aferojn kies mi estas responsa kaj kiuj apartenas al tiuj homoj.

La generalo starigis al li liston de siaj a?oj kaj indikis la lokon kie oni trovos ilin.  La oficisto iris en la indikitan ?ambron, trovis tie la petitajn objektojn kaj alportis ilin.  La generalo rekompence donis al li dudekfrankan moneron.  La oficisto unue rifuzis vigle poste senvigle, fine akceptis, montrante grandan malinklinon doni al siaj servoj interesitan aspekton.  Mutie ?ar?is sin per la vesta?oj, per la voja?ilaro kaj per la peza monskatolo; kaj ili reiris al la Gardan?elo.  La generalo vokis Jakoboⁿ kaj Pa?loⁿ, kiuj sekvis lin en lian ?ambron.  Li vidigis al ili tion kiun enhavas lia monskatolo kaj lia voja?ilaro.  En la monskatolo, estis duon-dekduo da oraj po?horlogoj kun iliaj ?enoj la? malsamaj beleco kaj valoro; ?iuj liaj ordenoj el diamantoj kaj el juvel?tonoj; monpaperujo plenplena da bankbiletoj kaj ledsako plena da oraj moneroj.  Estis tio tute kiun la generalo senprudente ne ka?is al Burniero kaj kiu ekscitis la monavidecon de tiu lasta.  La voja?ilaro estis el orar?ento kaj enhavis la tuton kiu povus utili por la sinlavado kaj la man?adoj.

Jakobo kaj Pa?lo estis en la raviteco kaj ?ojkriis ?e ?iu nova objekto kiun la generalo vidigis al ili.  La horlo?oj ?efe ekscitis ilian admiron.  La generalo prenis unu el ili je meza grandeco, alligis al ?i la belan ?enon el oro kiu estis kreita por ?i, lokis la tuton en juvelujo a? skatoleto el ru?a marokeno kaj diris al Jakobo : "Tiu, estas tiu kiun via bona amiko donacos al onklino Elfia.  Kaj tiuj du, li diris deprenante el la monskatolo du po?horlo?ojn kun malpli belaj kaj malpli ?ikaj ?enoj, estas viaj kiujn donacos al vi vian bonan amikon.  Sed ne diru ke mi vidigis ilin al vi, li ripro?us min.

JAK : Estas vi, mia bona generalo, kiu donacos ilin al ni.

GNR : Ne, vere, estas Mutie.  Estas lia donaco de geedzi?o.

JAK : Sed kiam do li a?etis ilin ?  Kaj per kio ?  Li anta? nelonge diris ke li estis malri?a, ke li ne havis monon.

GNR : ?uste !  Li ne havas monon ?ar li elspezis ?ion.

JAK : Sed kial li elspezis sian tutan monon en donacoj de geedzi?o, ?ar li volis edzi?i, kaj ke sen vi, li ne estus edzi?onta ?

GNR : ?uste !  Estas pro tio.  Kaj kiam mi diras ion al vi, estas tre mal?entila ne kredi min.

JAK : Jes, mia bona generalo, sed kiam vi donas ion al ni, kaj tiajn belajn aferojn, ni estus tre sendankaj ne danki vin.

GNR : Eta arogantulo !  ?ar mi diras al vi...

Li ne povis da?rigi ?ar Jakobo kaj Pa?lo ?iu kaptis unu el liaj manoj kiujn ili kisis kaj kiujn ili ne volis liberlasis malgra? la manovroj de la generalo kiu tiris dekstren, maldekstren, anta?en, malanta?en.  Li komencis koleri?i, sakri, minaci voki helpon kaj translokigi ilin en la polico?ambron.  Li fine sukcesis liberi?i kaj eniris tute ru?a kaj tute ?vita en la ?ambron kie trovi?is Mutie, Elfia kaj ?ia fratino.

- Mutie, li diris per timiga vo?o, eniru ?e mi, mi devas paroli kun vi.

Mutie surprizite rigardis lin, lia vo?o indikis koleron, kaj anstata? eniri ?e li, li pa?adis tien kaj reen, la manoj malanta? la dorso, spiregante kaj vi?ante la frunton.

MUT : Kio okazis al vi, mia generalo ?  Vi ?ajnas...

GNR : Mi aspektas kiel stultulon, idioton, kiu havas malpli da mensa kaj korpa potenco ol knabo de na? jaroj kaj alia de ses jaroj.  Kiam mi parolas, oni ne kredas min, kaj kiam mi volas foriri, oni kontra?vole retenas min.  ?u vi trovas tion agrabla ?

MUT : Sed, mia generalo, mi ne komprenas ...  Kio okazis al vi ?

GNR : Demandu al tiujn knabojn kiuj deziregas paroli.  Ili tuj rakontos fabelaron al vi.

JAK ridanta : Mia bona amiko Mutie, mi dankas vin pro la belaj oraj po?horlo?oj kiujn vi donacos al ni, Pa?lo kaj mi kiel geedzi?an donacon.

MUT tre mirigita : Oraj horlo?oj !  Geedzi?a donaco !  Vi frenezas, mia knabo !  Kie kaj per kion vi volas ke mi a?etu orajn po?horlo?ojn ?  Kaj plie, por du knaboj kiel vi, dum mi mem ?in ne havas !  Kaj kia geedzi?a donaco, ?ar mi ne pensis edzi?i ?

JAK : Nu, mia bona generalo ?  Mi bone diris al vi.  Estas vi...

GNR : Silentu, babilema knabo !  Mi malpermesas al vi paroli.  Mutie, mi malpermesas al vi a?skulti ilin.  Vi estas nur ser?ento, mi estas generalo.  Sekvu min, mi devas paroli kun vi.

Mutie, ?e la plejsupro de la miro, obeis.  Li malaperis kun la generalo kiu fortege fermis la pordon.

GNR krude : Jen, prenu vian doton (Li perforte metas en la manojn de Mutie bone provizitan biletujon).  Mi aldonis en ?i la elspezojn de geedzi?o kaj de komenco de mastrumado.  Jen la horlo?o kaj la ?eno de Elfia, jen la via.  (Mutie volas forpu?i ilin)  Oho !  ?u ne necesas ke vi havu horlo?on ?  Kiam vi volus scii la horon, ?u necesos ke vi kuru peti ?in al via edzino ?  Tiuj junuloj, ili ne plu havas de kapo, de anta?vido nur kiel ventkapulo, honorvorte !... Nu ! vi bone vidas ?i tiujn du po?horlo?ojn tie ?  Estas tiuj de viaj infanoj !  Estas vi kiu donacos ilin al ili.  Ne estas mi, ?u vi bone a?das ?  Ne, ne estas mi !  Kiam mi tion diras al vi !  Kial mi donacos al ili po?horlo?ojn ?  ?u estas mi kiu edzi?as ?  ?u estas mi kiu trovis ilin, kiu savis ilin, kiu feli?igis ilin lo?igante ilin ?e tiujn bonegaj virinoj ?  Jes, admirindaj virinoj, ?iuj amba?.  Vi estos feli?a, mia bona Mutie.  Mi ja estas sperta pri tio kaj mi ja diras al vi ke vi kurus tra la tutan mondon dum cent jaroj, ke vi ne trovintus same kiel tiujn ?i virinojn.  Kaj mi beda?ras esti generalo, esti grafo Durakino, esti sesdekkvarjara, esti ruso, ?ar se mi estus tridekjara, se mi estus franco, se mi estus ser?ento, mi estus via bofrato, mi edzi?intus kun sinjorino Blidot.

La ideo havi kiel bofraton tiun ?i maljunan blankharan generalon, ru?viza?an, dikventran, kun Herkula saturo, ?ajnis tiom pla?i al Mutie, ke li ne povis reteni sin ridi.  La generalo, gajigita de la gajeco de Mutie, partoprenis en ?i tiel bone ke amba? ridegis kiam sinjorino Blidot, Elfia kaj la infanoj, altiritaj de la bruo, eniris en la ?ambron.  Ili restis konsternitaj anta? la stranga aspekto de la generalo duonfalinta sur kanapo kie li ruli?is pro multe da ridado, kaj de Mutie partoprenante lian gajecon kaj apogante sin kontra? la tablo, sur kiu estis dismetitaj la oro kaj la juveloj de la monskatolo kaj de la voja?ilaro.

La generalo duone ekstaris : "Ni ridas ?ar... Ha !  ha !  ha !... mia bona sinjorino Blidot...  Ha !  ha !  ha !  mi volus esti la bofrato de Mutie...  kaj edzi?ante vin ...  Ha !  ha !  ha !

BLD : Edzi?i je mi, mi !  Ha !  ha !  ha !  Jen kiu fakte estus amuza !  Ha !  ha !  ha !  Bona sensenca?o !  Ha !  ha !  ha !

Elfia ne atendis la paroladofinon de la generalo por anka? komenci ekridon.  La infanoj, vidante ?iujn ridi, partoprenis en la ridego.  Ili saltadis pro ?ojo kaj ridis plenkore.  Dum kelkaj momentoj, oni a?dis nur Ha !  ha !  ha ! en ?iuj tonoj.  La generalo estis la unua por rekvieti?i.  Mutie kaj Elfia ridis ankora? pli forte tuj kiam ili direktis siajn okulojn al la generalo.  Tiu lasta komencis ju?i malagrablega ke oni tiom amuzi?is pri lia penso de edzi?o.

"Verdire, li diris, mi ne scias kial ni ridas.  Estas multaj Rusoj kiuj edzi?as Francinojn, multaj sesdekkvarjaraj homoj kiuj geedzi?as, multaj grafoj kiuj edzi?as bur?inojn.  Tial  mi vidas nenion tiel amuza pri tio kiun mi diris.  ?u mi estas tiom maljuna, tiom ridinda, tiom malbela, tiom stulta, tiom malafabla, ke neniu povu edzini?i kun mi ?  Nu Mutie, vi kiu konas min, ?u mi ne povas edzi?i same kiel vi ?

- Perfekte, mia generalo, perfekte, diris Mutie mordante siajn lipojn por ne ridi, sed, vi estas tiel super ni, ke tio ?ajnis amuza al ni havi kiel bofraton iun generalon, iun grafon, iun tiel ri?an viron !  Jen ?io.

- Estas vere, respondis la generalo; tiele estis nur ?erco.  Cetere,sinjorino Blidot neniam donus sian konsenton.

GST ridanta : Certe ne, generalo; neniam.  Sed kial tiun ?i elpakadon de ora?o kaj juveloj ?  Kaj ?iujn tiujn horlo?ojn ? Kion vi faras kun ?io ?i ?

GNR : Tio kion mi faras kun tio ?  Vi tuj vidos.  Elfia, jen la via !  Mutie, prenu tiun ?i, Jakobo kaj Pa?lo, miaj infanoj, jen tiuj kiujn donacas al vi via bona amiko.  Kara sinjorino Blidot mia, vi prenos tiun kiu estas destinita por vi, kaj kiu povas ta?gi por neniu ajn, li aldonis vidante ke ?i montris la deziron rifuzi, ?ar la monogramo de ?iu estas gravurita sur ?iuj po?horlo?oj.

ELF : Ho !  generalo !  Kiel vi estas bona kaj afabla !  Vi faras aferojn kun tiom da gracieco ke ne eblas rifuzi al vi.

MUT : Dankon, mia generalo !  Mi diras kiel Elfia, ke vi estas bona, vere bona. Sed kiel vi ekpensis pri ?iuj ?i a?etadoj ?

GNR : Mia amiko, vi scias ke mi ne venis hiera? en la mondon, kiel mi diris tion al vi.  Kiam vi foriris por veni tien ?i, mi pripensis : "La afero glati?os.  La manko da mono bridas lin.  Mi havigos la doton.  Mi rapidigos la aferon kaj la geedzi?aj donacoj estos pretaj".  Mi anta?zorge jam a?etis ilin.  Mi foriris la saman tagon kiel vi, por esti anta?e kaj konati?i kun la edzi?ontino, kun la fratino kaj kun la infanoj.  Mi estis malliberigita de tiu kanajlo de gastejestro.  Mi alportis la doton monbilete, plus tri mil frankojn por la geedzi?aj elspezoj.  Tiu fripono vidis tiun tuton kaj mian ledsakon kun dekmil oraj frankoj kaj la tutan reston.  Kaj jen kiel mi havas anta?tempe horlo?ojn kun la monogramoj tute pretajn.  ?u vi nun komprenas ?

MUT : Perfekte, mi komprenas ?ar mi konas vin.  Koncerne aliulo estus por ne kredi tion.  Elfia kaj mi neniam forgesos...

GNR : Prrr !  Sufi?e, sufi?e, miaj geamikoj.  Ni vesperman?u, babilu kaj poste dormu.  Bonan tagon kiun ni travivis !  Miaflanke mi ja bele laboris, kaj vere, mi bezonas nutra?on kaj ripozon.

Sinjorino Blidot kuris al la kaseroloj kiujn ?i forlasis, Elfia kaj Mutie al la man?ilaro, Jakobo kaj Pa?lo al la kelo por elpreni cidron kaj vinon.  La generalo stare restis meze de la ?ambro, la manojn malanta? la dorso; li rigardis ilin ridante : "Bone tion !  Mutie.  Vi ne bezonos longan tempon por alkutimi?i al tio.  Nu, jen la man?ilaro metita !  Mi prenas mian lokon.  Glason da vino, Jakobo por trinki je la prospero de la Gardan?elo.

Jakobo mal?topis la botelon kaj ver?is.

"Hura por la Gardan?elo !  kaj por ?iaj lo?antoj !  kriis la generalo, levante sian glason kaj unuglute malplenigante ?in...  Ho sed vere, ?i estas tre bone provizita la kelo de la Gardan?elo !  Jen bona vino, Mutie. Tio plezurigas tosti kun vino kiel tiu ?i !

Oni altabli?is, oni vesperman?is kun granda apetito; oni babilis iom kaj oni enliti?is, kiel tion diris la generalo.  ?iu dormis sen movi ?is la morga?o.  Jakobo kaj Pa?lo metis siajn po?horlo?ojn sub siaj kapkusenoj; e? necesas konfesi ke ne nur Elfia longe rigardadis la sian, a?skultadis ?in funkcii, sed ke ?i anka? ne volis forlasi ?in kaj ke ?i endormi?is tenante ?in en siaj manoj.  Multe pli, sinjorino Blidot kaj Mutie faris kiel Jakobo kaj Pa?lo, kaj je sia veki?o, ilia unua impulso estis repreni la horlo?on kaj vidi ?u ?i bone funkciis.