06 _ Surprizo kaj feliĉo.

Estis tri jaroj ke S^ino Blidot kaj sia fratino havis la etajn orfojn.  Ili ?iutage pli korligi?is al ilin, kaj ili fari?is pli kaj pli afablaj kaj ?armaj.  La tenereco de Jakobo por sia frato vekis la intereson de ?iuj kiuj estis vidinto ?in.  Pa?lo amis sian fraton per la sama korinklino.  Amba? estis tenere korligitaj al sinjorino Blidot kaj al Elfia.  ?iuj ofte parolis kun amikeco kaj dankemo de la bona S^ro Mutie, de longe oni ne plu havis nova?ojn pri li.  Dum la unuaj monatoj, li estis dufoje reveninta por viziti kun Kapitano dum kelkaj tagoj ?e la Gardan?elo.  Li plurfoje skribis por informi?i pri tio kio okazis tien.  Sinjorino Blidot ?uste kaj abunde respondis al li, ?i scii?is ke li forlasis la landon por soldati?i, ?i ne konis aliajn detalojn.  Dum tiu longeda?ra silento, la Krimea milito okazis.  ?i fini?is kiel ?i komenci?is, kun multe da gloro kaj da la?roj.  Sed sennombraj funebroj estis la necesa konsekvenco de tiuj eterne famaj venkoj.  En la vila?o de la Gardan?elo, pli ol unu familio ploris pri iu filo, frato, amiko.  Kelkaj revenis kun iu kruro a? brako malpli, a? vundoj kiuj igis ilin nekapablaj da?rigi ilian servon.

Iun matenon, Jakobo kaj Pa?lo balais la anta?a?on de la pordo de la Gardan?elo.  Sinjorino Blidot kaj Elfia preparis la tagman?on kiam iu viro, kiu senbrue alproksimi?is, dol?e haltigis la balailon de Pa?lo.  Tiu ?i turnis sin kaj komencis krii :

- Jacobo, helpon !  Oni ekprenas mian balailon.

Jacobo eksaltis al sia frato por vigle defendi li kiam rigardo ek?etita al la kvaza?a ?telisto igis lin forlasi sian balailon; li ?etegis sin en la brakojn de la viro kriante :

- Panjo !  Onklino mia !  S^ro Mutie, nia bona S^ro Mutie !

Sinjorino Blidot kaj Elfia tuj aperis kaj trovis sin anta? Mutie kiu lasis Jakoboⁿ kaj Pa?loⁿ por doni amikan saluton al siaj du amikinoj.  Estis ?ojega momento.  ?iuj samtempe parolis kaj metis mil demandojn sen doni tempon por respondi.  Finfine, Mutie sukcesis komprenigi kial li ne plu donis siajn nova?ojn.

- Iom da tempo post mia rehejmi?o, bonaj gastigantinoj miaj, mi eka?dis ke kuris onidiro pri milito kun Rusio.  Mi neniam renkonti?is kun la rusoj ?ar ni vivis en paco kun ili.  Mi sciis ke ili bone batalis, ke ili estis bravaj soldatoj.  Mi jam plenumis mian servon, fakte sed... soldato ?iam restas soldato.  Mi havis ion en la koro kiu pu?is min rekuni?i kun miaj malnovaj kamaradoj.  Kiam la milito estis deklarita, mi resoldati?is por du jaroj ?e la zuavoj, kaj foriris.  Ekde tiu tago, neeblas skribi.  ?iam en kampanjo.  Kaj kia kampanjo !  Tuj post la el?ipi?o en Kalipoliso, ?olero kiu preska? forprenis min.  Apena? resani?inta, mar?adojn, retromar?adojn, invado en Krimeo, batalo en Almo kiel oni neniam vidis, ni ?iuj senpretende batalis kiel leonoj.  Mi ne parolas pri la angloj kiuj, la? ilia kutimo, malfrui?is ?ar ilia rostbefo kaj pudingo estis ne kuiritaj.  Sed ni ja, ni faris tiun kiun neniu popoloj en la mondo kapablos refari.  Ni grimpis apikajn ?tonblokojn sub hajlo da kugloj kaj mitrajlo.  Ni forpelis la Rusojn el la altebena?o kie ili tre trankvile instali?is.  Tiuj kompatinduloj !  Ah !  Mi ankora? ridas pri tio !  Vidante nin grimpi tiujn rokvandojn kaj supreniri, ?iam supreniri, ili rigardis nin kiel diablojn, kaj post inter?an?o de senesperaj batoj, ili fu?is kaj kuris tiel rapide ke pli ol la duono eskapis.  Ilia generalo, la princo Men?ikof, kiu ?eestis por vidi kiel oni faligus nin de supre la rokoj, estis preska? kaptita.  Li forkuris lasante sian veturilon, siajn vesta?ojn, siajn rajtigilojn kaj ?iun. – Poste, venis la sie?o de Sebastopolo.  Bela afero, vere.  Grandaj bataloj !  Bone atakita, bone defendita.  En Inkermano, ?e la angla bivako, la Rusoj dra?is ilin kaj mortigis ?is ne ebleco kiel en Balaklavo.  Sed ni alkuris, ni ja francoj, kaj ni faris niavice ka?on de tiuj kompatindaj Rusoj kiuj batalis kiel leonoj, ne estas por ripro?i al ili, sed la rimedo por elteni anta? Francoj bone regita !  Mi forvi?as la detalojn de la sie?o kiu estis belega kaj terura, kaj mi alvenas en Malakofoⁿ, iu el tiuj viglaj bataloj kie ?iu soldato estas heroo, kaj kie ?iu meritis la krucon kaj gradon.  Tie mi trafi?is per du kugloj, unu en la maldekstra brako kiu restis iom rigida, kaj unu tra la korpo kiu preska? forprenis min kaj kiu liberigis min.  Tuj resani?inta, tuj foririnta, kun la ideo fari rekonon ?e la flanko de la Gardan?elo.  Estas ke mi neniun forgesis ?i tie, nek la kompatindajn infanojn, nek la bonajn kaj karajn gastigantinojn.  Mi estis certa trovi bonan akcepton, mi pensis ke mi povis bone veni dum kelkaj tagoj meti min ?e la servo de fra?lino Elfia kiu tiom bone kapablas komandi.

Mutie ridetis dirante tiujn vortojn, sinjorino Blidot ridis tre sincere.  Elfia ru?i?is.

ELF : Kiel, sinjoro Mutie !  Vi ne forgesis miajn malsa?a?ojn de anta? tri jaroj ?  Mi estas malpli malsa?a ol mi estis, kaj mi ne permesus al mi komandi vin kiel mi tiam faris tion, kiam mi estis nur deksepa?a.

MUT : Doma?e, Fra?njo, necesos ke mi divenos, kaj mi kapablos fari malsa?a?ojn kredante bonfari. Koncerne forgesi, mi nenion en tiom mallonga da?ro forgesis pri tio kio koncernas la malmultajn tagojn kiujn mi travivis ?e vi, neniun vorton, neniun geston, ?io restis stampita tie, li aldonis montrante sian koron.  Kaj vi, mia povra Jak?jo, vi rapide rekonis min, vi ne hezitis e? minuton.

JAK : Kiel mi ne estus rekonanta vin ?  Mi ?iam pensis pri vi, mi ?iutage kisis vin en mia koro, kaj ?iam mi pre?is por vi; ?ar S^ro la preposto instruis al mi pre?i kaj mi instruis tion al Pa?lo.

MUT : Kaj anka? mi, knabo mia, mi lernis pre?i kiel mi neniam faris anta?e, tio kio pruvas ke oni lernas ?ismorte kaj ?ie.  Estis bona patro Parabero., iu jezuito, kiu montris al mi kiel oni vivas la? bona kristano.  Fama jezuito tiu patro Parabero !  Kura?a kiel Zuavo, bona kaj tenera kiel fratino de karitato, pia kiel sanktulo, nelacigebla kiel iu Herkulo.

JAK : Kie li estas tiu ?i bona patro ?  Mi ja ?atus vidi lin a? skribi al li.

MUT kortu?ita : Parolu al li, mia amiko; li a?dos vin, ?ar li estas apud la bona Dio.

- Kion vi havas tie ? diris Pa?lo kiu estis apud Mutie kaj kiu ludis kun lia honorkruco.

MUT : Estas iu kruco kiun mi gajnis en Malakofo.

ELF : Kaj vi ne diris tion al ni !  Tamen certe vi vere meritis ?in.

MUT : Dio Mia, Fra?njo, ne pli ol miaj aliaj kamaradoj.  Ili faris tiom kiom mi, nur ili ne estis bon?ancaj kiel mi.

ELF : Sed por ke vi ricevis la krucon, necesas ke vi faris ion pli ol la aliaj.

MUT : Pli, ne, sed jen !  Estas ke mi estis bon?anca alporti al la bivako iun flagon kaj iun generalon.

ELF : Kiel iun generalon ?

MUT : Jes; iu kompatinda maljuna rusa generalo vundita kiu ne kapablis sin tiri el la kadavroj kaj la disrompita?oj de Malakofo.  Mi sukcesis eltiri lin el tio kiam la fortika?o ?us eksplodis, kaj mi kunportis lin en la flago kiun mi prenis.  Kunirante, kiam mi alproksimi?is al la niaj, iu terura kuglo loki?is en mian brakon.  Estis nenio, mi povis ankora? pa?i, kiam alia kuglo trairis mian korpon.  ?ifoje mi falis, konfidante min kaj mian vunditon al la sancta Virgulino kaj al la bona Dio.  Oni retrovis nin.  Mi ne scias tion kion diris tiu generalo kiam li kapablis paroli, sed ?iaokaze, mi ricevis la krucon kaj mi estis enskribita en la tagordo.  Estas la plej bela pri mia afero, mi konfesas ke mi sentis momenton de gloreteco, sed tio ne da?ris, dankon al Dio.

BLD : Vi estas modesta, sinjoro Mutie, alia trumpetus la?tege tion kion ili penas por malpliigi.

PA? : Panjo, mi malsatas, mi ?atus tagman?i.

MUT stari?ante : Estas mi kiu malfruigis vin, kiu malordigis vian servadon.  Fra?njo Elfia, jen, mi estas preta servi vin, mi atendas ordonojn.

ELF : Mi ne havas ordonon por doni al vi, sinjoro Mutie.  Lasu vin servi de ni, tio estas tio kion mi petas al vi.  Jakobo surmetu rapide la man?ilaron por via amiko.

Jakobo volontege akceptis.  En tri minutoj, la man?ilaro estis surmetita.  Dum tiu tempo, Mutie distran?is panon, transver?is cidron de la kelo, metis supon en la supujo kaj la raguon de viando en pladon.  Oni altabli?is.  Jakobo petis sidi?i apud Mutie, Pa?lo prenis sian kutiman lokon apud sia frato.

- Jen kiel vi kreskis, mia amiko !  diris Mutie karesante amike la kapon de Jakobo.  Kaj Pa?lo !  Jen li, granda kiel vi tiam estis la unuan fojon kiam mi vidis vin.

ELF : Kaj li estas tiel sa?a kiel Jakobo, tio estas dirita sen troigo.  Li jam legas flue, kaj komencas skribi.

MUT : Kaj vi, Jakobo ?  Kiom da progreso vi faris pri via lernado ?

JAK : Ho !  Mi estas pli a?a ol Pa?lo, mi devas scii pli ol li.  Mi vidigos al vi miajn kajerojn.

MUT : Ho ! ho, miajn kajerojn !  Vi do estas tre instruita ?

JAK : Mi faras mian plejbonon, la instruisto diras ke mi bone laboras.  Mi ?iam provas.

MUT : Bona knabo !  ja !  Vi estas modesta, mi vidas tion.

PA? : Sinjoro Mutie, ?u vi ankora? estas soldato ?

MUT : Mi estas ser?ento, knabo mia.

ELF : Kaj vi ne diris tion al ni !  Kiam vi estis promociita ser?enton ?

MUT : Post Inkermano !  Mi ?iam estis bon?anca !  Post Almo, kaporalon, poste ser?enton, poste la medalon, poste la krucon.

JAK : Rakontu al ni tion kion vi faris por akiri ?ion ?i, mia bona sinjoro Mutie.

MUT : Dio Mia, mi faris kiel la aliaj.  Nur en Almo, mi havis la feli?on savi mian pafvunditan kolonelon.  Mi renkontis grupon da rusoj kiu venkis.  Mi sabris, enpikis, mi tiom baraktis ke mi mortigis, vundis ilin.  La aliaj foriris kuregante kaj kriante "?iorte !  ?iorte !", tio kio signifas : "La diablo !  La diablo !".

BLD : Kaj poste, pri la cetero ?

MUT : Nu, post Inkermano, ili nomumis min ser?enton ?ar ili diris ke mi plenumis la laboron de dek kaj ke mi liberigis kanonon kiun la Rusoj difektis, iun anglan kanonon !  Bela merito !  ?i ne valoris la dekduon da kompatinduloj kiun mi ekstermis por reakiri ?in.  Sed, finfine, estas tiel, mi tamen i?is ser?ento.

ELF : Kaj la medalon ?

MUT : Vi nenion forgesas, Fra?njo Elfia !  La medalo, estas en Traktiro, pro esti faliginta kelkajn Rusojn en la rivereton suben.  Niaj knabegoj estis perdintaj siajn le?tenanton, estas mi kiu prenis la komandon ?uste je la ta?ga momento.  Denove kaj denove la bonsorto !  Sed...  kio okazas, Fra?njo Elfia ?  Vi havas la okulojn plenajn de larmoj.  ?u mi ?agrenintus vin sen voli tion ?

ELF : Ne, mia kara sinjoro Mutie, estas via humileco kiu emocias min. Tiel kura?a kaj tiel modesta !  Ne zorgu, tio fini?os, estas la unua momento.

La konversacio iom malvigligis la tagman?on kiu tamen progresis.  La infanoj avide a?skultis la rakontojn de Mutie.  Kiam ni estis trinkantaj la kafon, Jakobo demandis al li kio fari?is la mallibera generalo.

MUT : Ni kune alvenis, amba? tre malsanaj.  Li havis kiel mi, la korpon trapafita de kuglo kaj ankora? aliajn vundojn.  Li estas bravulo kiu neniam volis forlasi min.  Ni iris en la malsanulejon de Marsejlo, li volis ke oni metis min apud li en privata ?ambro, kaj, por kompletigi resanigi nin, oni ordonis nin al la kuracbanejo de Bagnolo.  Ni alvenis en Parizo kie la generalo devis paslo?i.  Li volis konduki min al la kuracbanejo por evitigi al mi la piedvoja?on la? etapoj, sed mi rakontis al li mian historion, kaj mi diris al li ke mi nepre volis revidi miajn infanojn... kaj anka?… miajn bonajn amikinojn...  Diable !  Mi ja povas nomi vin miajn bonajn amikinojn, ?ar vi zorgas tiujn infanojn kaj ke mi havas neniun en la mondo ol vi kiuj amis min, kaj ke mi ricevis feli?on nur ?e vi, apud vi, kaj ke, se ne estus konveneco kaj neceseco fari al mi estonton, mi ne plu movi?us de ?i tie, kaj ke mi fari?us via servisto, via defendisto, ?iu kiun vi volus.

GST ridetante : Ho !  Unue, mi ja ne malpermesas al vi trakti nin per amikeco, ?ar ni vere amas vin kaj ni estas tre feli?aj revidi vin !  ?u ne, Elfia ?

ELF : Estas la vero, mia kara sinjoro Mutie; ni tre ofte parolis pri vi kaj deziris vian revenon.

MUT : Dankon, miaj bonaj amikinoj, dankon.  Sed estas iu kiun mi forgesas en mia ?ojo retrovi?i ?i tie.  Kio fari?as la povra Netavi?tuko ?

JAK : Ankora? tre malfeli?a, tre mizera !  Ekde tri tagoj mi ne vidis lin, eble estas ?ar li havas pli por labori.  Venis tiujn ?i tagojn iu viro ?e la gastejo de Netavi?tuko, iu bela sinjoro en bela a?to.  Li reiris hiera? kun sia bela a?to.  Tio kio estas amuza, estas ke tiu sinjoro ne unufoje eliris el la gastejo, ver?ajne Netavi?tuko estis okupita per li ene.

MUT : Ni iros esplorrigardi ?e tiu flanko, sed necesos lerte plenumi ?in, je la nokti?o, tiel ke la malamiko ne surprizu nin.

JAK : La gastejestro ne ankora? revenis, restas nur lia edzino.

PA? : Kaj la bona Kapitano, kio okazis al ?i ?

MUT : Kapitano brave mortis dum la sie?o de Sebastopolo, la kapo forhakita de kuglego, gardostarante kun mi sub dudek gradoj de frosto.

JAK : Kompatinda Kapitano !  Mi vere esperis revidi ?in.