La Aventuro de la Punktita Bendo.

Tralegante miajn notojn pri la sepdek kuriozaj ka?zoj, tra kiuj mi studis dum ok jaroj la manieron procedi de mia amiko ?erloko Holmso, mi trovas inter ili multe da tragikaj, kelke da komikaj, multnombre da simple strangaj; sed ne unu estas banala, kaj tio rezultas el tio ke, laboranta plivole por la art-amo ol por gajni monon, li neniam komencis enketon kiu ne sentis la strangecon kaj e? la fantaston. El ?iuj ?i diversaj aferoj, mi tamen trovas neniun kiu prezentas pli da originaleco ol tiu kiu tu?as tre konatan familion de Surejo : la Rojloto^j, de Stokmorano.

La okaza?oj kiujn mi tuj raportos ?i tie, okazis de la komenco de mia intimeco kun Holmso, kiam, amba? fra?loj, ni kune lo?is en la strato Bakisto. Mi povintus eldoni ilin pli frue, se mi ne promesis sekreton, kaj mi estis liberigita de mia parolo nur la pasintan monaton pro la neatendita morto de tiu al kiu mi donis ?in. La tempo estas veninta por konigi tiujn faktojn, ?ar mi eksciis per certa fonto, ke disvasti?is pri la morto de doktoro Grimesbi Rojloto, kla?oj kiuj emus a?digi la aferon ankora? pli gravan ol ?i reale estis.

Estis komence de aprilo 1883 kiam, veki?ante matenon, mi trovis ?erlokoⁿ Holmsoⁿ tute vestita apud mia lito. Li kutime ne estis frulevi?ema, kaj ?ar la horlo?o sur la kamenbreto montris nur la sepa kaj kvarono, mi mire rigardis lin kun kiel malmulte da kolero, pro esti ?eninta min dum mia dormo, min, maniulon.

- Tre malgaja veki vin, Vatsono, li diris, sed ni ?iuj estas ?i-matene en tiu situacio; S^ino Hudson impulsis kaj estinta subite ellitigata, ?i ven?is al mi, kaj mi al vi.

- Kio do estas ? ?u fajro ?

- Ne, klientino, iu junulino kiu sin prezentis hejmen en ekstreme eksciti?a stato, kaj kiu insistas por vidi min. ?i atendas en la salono. Nu kiam junulinoj trakuras la metropolon je ?i tiu horo, kaj ellitigas homojn kiuj estas ankora? dormemaj, mi konkludas el tio ke ili havas ion tre ur?an por komuniki. Se ?i alportus al ni interesan aferon por esplori, vi volus, mi certas, sekvi ?in ekde la komenco. Mi do havis la ideon veki vin, por ne lasi vin perdi ?i tiun okazon.

- Kara mia, mi beda?rus maltrafi ?in.

Nenio pasiigis min pli multe ol sekvi Holmsoⁿ en liaj profesiaj esploradoj, kaj admiri la rapidajn deduktojn, kaj tiel intuiciajn kiel rapidajn, per kiuj li malimplikis la problemojn kiuj estis submetitaj al li. Mi rapide vestis min, kaj post kelkaj minutoj mi kuni?is kun mia amiko en la salono.

Ni trovi?is en ?eesto de virino, nigre vestita, kun dika vualo sur ?ia viza?o; vidante nin ?i stari?is el la se?o kiun ?i elektis apud la fenestro.

- Bonan matenon, sinjorino, diris elkore Holmso, mi nomi?as ?erloko Holmso, kaj jen doktoro Vatsono, mia proksima amiko kaj mia asociito, anta? kiu vi povas paroli tiel libere kiel anta? mi. Ha ! Mi estas plenkontenta vidi ke S^ino Hudson havis la sa?econ fari fajron. Bonvolu alproksimi?i al ?i, kaj mi mendos por vi tason da varma kafo, ?ar mi vidas ke vi frostotremas.

- Ne estas pro malvarmo ke mi tremetas, diris la virino malla?te, ?an?ante lokon.

- Pro kio do ?

- Estas pro timo, sinjoro Holmso, mi e? diros pro timego.

Je ?i tiuj vortoj ?i levis sian vualon, kaj ni povis vidi ke fakte ?i estis en kompatinda eksciti?a stato : ?iaj trajtoj estis stre?itaj, ?ia ha?to palega, ?iaj okuloj malkvietaj, timigitaj, konfuzitaj kiel tiuj de ?assekvata besto. ?ia ekstero estis tiu de tridekjara virino, sed kun anta?tempaj grizaj haroj, kaj esprimo de granda laceco. ?erloko vidis ?ion ?i per iu el siaj rapidaj kaj akraj ekrigardoj.

- Ne timu, li diris per tenera tono, sin klinante al ?i kaj tu?ante al ?i la brakon; ni rapide klarigos ?i tion, mi certas pri tio. ?ajnas al mi ke vi venis per trajno.

- ?u vi do konas min ?

- Ne, sed mi vidas vian reirbileton en via maldekstra ganto. Vi devis foriri frumatene, kaj vi faris longan voja?on per kariolo tra malbonaj vojoj anta? ol alveni al la stacio.

?i eksaltis kaj, konsternita, rigardis mian kunulon.

- Estas neniu mistero en ?i, kara sinjorino, li diris ridetante. La maldekstra maniko de via ?aketo estas makulita per koto en sep lokoj; la spuroj estas ankora? fre?aj; estas nur kariolo por tiamaniere ?prucmakuli; ?efe kiam oni sidas maldekstre de la veturigisto.

- Kia ajn estas via rezonmetodo, vi bone trafis, ?i diris. Mi forlasis la domon anta? la sesa, alvenis en Kapledoⁿ je la sesa kaj dudek, kaj en Vaterloⁿ per la unua trajno. Sinjoro, mi ne plu kapablas elteni, mi frenezi?us se tio da?rus. Mi havas neniun al kiu turni min, absolute neniu, kaj la sola kiu interesi?as pri mi, iu junulo, povas esti por mi nur malforta helpo. Mi a?dis paroli pri vi, sinjoro Holmso, de S^ino Farinto?o, kiun vi helpis en malfacila cirkonstanco. Estas de ?i ke mi ricevis vian adreson. Ho ! Sinjoro, ?u vi pensas ke vi povu helpi min, anka? min, kaj almena? ?eti iom da lumo en la ?aoson kiu ?irka?as min ? Nune, mi ne kapablus laborpagi vin pro viaj servoj, sed post unu a? du monatoj mi estos edzinigita, mi povos disponi pri mia ri?a?o kaj tiam vi vidos ke mi ne estas sendankulino.

Holmso turnis sin al sia skribotablo kaj eltiris el ?i notlibron kiun li konsultis.

- Farinto?o, li diris. Ha ! Jes, mi memoras pri la aferon; temis pri cidaro de opaloj. Mi kredas ke ?i ne estis viatempe, Vatsono. Mi povas certigi al vi, sinjorino, ke mi estos feli?a dedi?i min al via afero kiel mi faris por tiu de via amikino. Ni ne parolu pri honorario, mi petegas vin, mia profesio portas kun si sian rekompencon; mi lasas vin libera rekompenci min pri la elspezoj kiujn mi povintus faris, kiam tio konvenos al vi. Kaj nun, mi petas vin prezenti vian aferon sen preterlasi iujn ajn detalojn kiuj povu instrui nin.

- Beda?rinde ! respondis nia vizitantino, la hororo de mia situacio devenas de tio ke miaj timoj estas tiel malprecizaj, kaj miaj suspektoj apogitaj sur bazoj tiel malfortaj, mi e? diros tiel infanaj, ke tiu mem al kiu mi rajtas peti helpon kaj konsilon, konsideras ilin kiel imaga?ojn de nervozaj virinoj. Li ne diras tion, sed mi divenas tion per liaj konsentemaj respondoj kaj liaj kompatoplenaj rigardoj. Sed oni diris al mi, sinjoro Holmso, ke vi povas legi funde de la homa koro; vi eble povas doni al mi konsilon en la ?eesto de la dan?eroj kiuj minacas min.

- Mi estas tute atenta, sinjorino.

- Mi nomi?as Helena Stonero, kaj mi vivas ?e mia bopatro, la lasta ido de unu el la plej malnovaj saksaj familioj de Anglio, la Rojlotoj, de Stokmorano, familio lokita ?e la okcidentaj limoj de Surejo.

Holmso signis per la kapo. "La nomo estas konata de mi," li diris.

- ?i tiu familio estis dum momento inter la plej ri?aj de Anglio, kaj ?iaj poseda?oj etendi?is ?is Berk?iro norden kaj Hamp?iro okcidenten. Sed, dum la pasinta jarcento, sinsekvis kvar generacioj de mal?paruloj kaj de dibo?uloj, kaj la ruini?o de la familio estis plenumita de vetludanto sub la regentado. Restis nenio pri iliaj bienoj, krom kelkaj aroj da tereno kaj la domo, malnova de ducentjaroj, kiu mem estas hipotekita tiom kiom ?i povas esti. La lasta posedanto trenis tie sian malesperan ekziston de ruinigita nobelo; sed lia ununura filo, mia bopatro, ekkomprenis ke necesis tiri sin el tio, akiris de parenco monhelpo, por fari al medicinaj lernadoj, kaj foriris al Kalkuto, kie dank’al sia profesia lerteco kaj sia forto de karaktero, li kreis al si belan klientaron. En ia kolermovo, ka?zita de ?telo kiu estis farita ?e li, li svenbatis sian hindan ?efserviston kaj li preska? estis mortkondamnita. Li pasigis plurajn jarojn en malliberejo kaj revenis en Anglio, malgaja kaj disrevi?inta.

…Dum doktoro Rojloto estis en Hindio, li edzinigis mian patrinon, S^ino Stonero, la ankora? juna vidvino de la majoro generalo Stonero de la Bengala artilerio. Mia fratino Julia kaj mi, ni estis ?emelaj, kaj ni estis nur dujara?aj ?e tiu dua geedzi?o de mia patrino. ?i estis ri?a, mil sterlingojn⁽¹⁾ de rento, kaj ?i heredigis sian ri?a?on al doktoro Rojloto, por ke li gardu nin hejme, kaj kondi?e ke li faru al ?iu el ni, en okazo de geedzi?o, renton kiun ?i determinis. Malmulte da tempo post nia reveno en Anglio, mia patrino mortis, mortigita en fervoja akcidento apud Kre?o anta? ?irka? ok jaroj de nun. Ekde tiu momento doktoro Rojloto ne plu faris iun penadon por krei al si klientaron en Londono, kaj li alkondukis nin kun si en la malnovan domon de Stokmorano. La ri?a?o kiun mia patrino lasis, plene sufi?is por ?iuj niaj bezonoj, kaj ne ?ajnis ke povu esti malhelpo al nia feli?o.

…Sed subite la karaktero de nia bopatro terure ?an?is. Anstata? amiki?i kaj inter?an?i vizitojn kun niaj najbaroj kiuj estis unue kontentegaj vidi iun Rojlotoⁿ de Stokmorano denove instalita en la malnovan familian lo?ejon, li enfermis sin hejme kaj malmulte eliris nur por sova?e kvereli kun iu ajn kiu trovi?is sur lia vojo. Ia sova?eco de karaktero proksima de la frenezo cetere estis hereda afero ?e la viroj de lia familio, kaj ?e mia bopatro ?i tiu inklino estis, mi pensas, pliigita pro lia longa restado en la tropiklandoj. Okazis beda?rindaj interbati?oj kiuj vokigis lin dufoje anta? la deliktpuna policejo; li fari?is teruro de la vila?o, kaj la homoj fu?is je lia alproksimi?o, ?ar li estas treege forta kaj ne plu sin regas kiam li koleras.

…Pasintan semajnon li ?etis la for?iston super parapeto en la riveron, kaj mi sukcesis eviti publikan skandalon nur donante al la viktimo la tutan monon kiun mi povis kolekti. Li havas neniun amikon krom la ciganoj : li permesas al tiuj vojuloj tendumi sur la kelkaj aroj de grundo kovrita de rubusoj kiuj estas la sola proprieta?o de la familio, kaj kompense akceptas la gastamecon sub iliaj tendoj, e? voja?ante kun ili dum tutaj semajnoj. Li anka? havas pasion al iaj hindaj bestoj kiuj estas senditaj al li de korespondanto, kaj li havas en ?i tiu momento panteron kaj pavianon kiuj libere promenas, kaj estas timegitaj de la vila?anoj preska? tiom kiom ilia mastro.

…Vi ju?os per ?io ?i ke mia kompatinda fratino Julia kaj mi ne havis multan ?uon en la vivo. Ni povis gardi neniun serviston, kaj longatempe ni devis servi nin mem. Mia fratino estis nur tridekjara kiam ?i mortis, kaj tamen ?iaj haroj komencis blanki?i, tute same kiel la miaj.

- Via fratino mortis ?

- Jes, anta? ?uste du jaroj de nun, kaj estas pri ?ia morto kiun mi volas paroli al vi. Vi komprenas ke, ricevante la vivon kiun mi priskribis al vi, esti?is malmulte da okazoj vidi homojn de nia a?o kaj de nia mondo. Ni tamen havis onklinon, ne edzi?intan fratinon de nia patrino, F^ino Honoria ?esfalo, kiu lo?as proksime de Erpilo, kaj ni ricevis de tempo al tempo permeson mallonge viziti ?in. Julia pasigis tie la kristnaskajn festojn anta? du jaroj, kaj tie renkontis duontempan kapitanon de korveto kun kiu ?i fian?ini?is. Mia bopatro eksciis pri ?i tiu promeso ?e la reveno de mia fratino, kaj ne metis proteston kontra? la geedzi?o; sed dusemajne anta? la decidita tago de la ceremonio, okazis la terura dramo kiu senigis min de mia sola kunulino.

?erloko Holmso restis apoginta sin sur la dorsapogilo de sia se?o, kun la okuloj fermitaj kaj la kapo klinita sur kuseno; sed ?e tiu momento li malfermetis la okulojn kaj ekrigardis al sia kliento.

- Estu sufi?e kleriga por doni tre precizajn detalojn, li diris.

- Tio estas facila al mi, ?ar ?iu minuto de ?i tiu terura nokto estas gravurita en mia memoro. La lo?ejo estas, kiel mi diris, tre malnova, kaj nur unu el la aloj estas lo?ata. La dorm?ambroj trovi?as sur la tereta?o, la salonoj en la centra pavilono. La unua ?ambro estas tiu de doktoro Rojloto, la dua estis tiu de mia fratino, la tria estas mia. Ili ne komuniki?as, sed ?iuj eliras al la sama koridoro. ?u mi bone komprenigas min ?

- Perfekte.

- La fenestroj de ?i tiuj tri ?ambroj rigardas sur la gazono. En tiu fatala nokto kiam mortis mia fratino, doktoro Rojloto frue izoli?is, sed sen enliti?i, ?ar Julia estis subite ?enita de la odoro de la fortaj hindaj cigaroj kiujn li kutimis fumi. ?i do forlasis sian ?ambron kaj venis ?e mi kie ?i restis dum iom da tempo por babili kun mi pri sia geedzi?o. Je la dekunua, ?i stari?is por foriri, sed haltante ?e la pordo :

…- Nu, Helena, ?i diris al mi, ?u vi neniam a?dis fajfi meze de la nokto ?

…- Neniam, mi respondis.

…- Mi supozas ke ne eblus al vi fajfi dormante, ?u ne ?

…- Certe ja, sed kial ?

…- ?ar ?i tiujn lastajn noktojn, mi ?iam, ?irka? la tria matene, a?dis malla?tan fajfadon, kaj tamen a?debla. Mi estas facile vekebla, kaj tio vekis min. Mi ne kapablas ekkonscii pri de kie tio venas, de la apuda ?ambro a? de la gazono ? Mi volis scii ?u anka? vi a?dis ?in, tiun fajfadon.

…- Ne. Estas probable tiuj malbenitaj ciganoj en la parko.

…- Tio povus esti. Kaj tamen, se tio estas sur la gazono, estas mirinde ke vi ne sensis ?i tiun bruon kiel mi.

…- Ha ! Sed mi ne tiel delikate dormas kiel vi.

…- Ho ! Cetere tio tute ne gravas, ?i aldonis ridetante. Poste ?i forlasis min, kaj momenton poste mi a?dis ?in fermi ?ian pordon per ?losilo.

- Vere, diris Holmso, ?u vi kutimis tiel nokte fermi vian pordon ?

- ?iam.

- Kaj kial ?

- Mi kredas esti dirinta al vi ke la doktoro havis panteron kaj pavianon; konsekvence ni sentis nin sekuraj nur kiam niaj pordoj estis ?lositaj.

- Tio estas komprenebla. Da?rigu, mi petegas vin.

- Mi ne sukcesis dormi tiun nokton. La malpreciza anta?sento de malfeli?o premis min. Mia fratino kaj mi, vi memoras, estis ?emelinoj kaj vi scias, kiel subtilaj estas la ligoj kunigantaj du animojn kiuj staras tiel proksimaj. Eksteren, la vetero estis malbelega. La vento blovis per skualoj kaj fortega pluvo venis rompi?i kontra? la fenestrojn. Subite, meze de la bruego de la ?tormo, mi a?dis senesperan krion de terurigita virino kaj mi rekonis la vo?on de mia fratino. Mi elsaltis el mia lito, envolvis min en ?alon kaj kuregis al la koridoro. ?e la momento kiam mi malfermis la pordon, ?ajnis al mi a?di apena?an fajfon el la speco de tiu priskribita de mia fratino, kaj post momento mi distingis sonoran bruon kvaza? tiu de amaso da metalo kiu falintus grunden. Poste la pordo de mia fratino malrapide malfermi?is. Terurigita, mi haltis, ne scianta kio tuj okazos. ?e la lumo de la koridora lampo, mi vidis aperi en la aperturo mian fratinon mem, kun viza?o pala pro teruro, gestantan kiel por petegi helpon, kaj stumblantan kiel ebria viro. Mi kuris al ?i, premis ?in en miaj brakoj, sed la kruroj ne tenis ?in kaj ?i sinkis planken. ?i tordi?is kiel en teruraj suferoj kaj ?iuj ?iaj membroj estis kruele konvulsiitaj. Unue mi kredis ke ?i ne rekonis min, sed kiam mi klinis min super ?i, ?i kriis per vo?o kiun mi neniam forgesos : "Ho ! Dio, Helena ! Estis la bendo ! La punktita bendo !". Estis ankora? io alia kiun ?i volintus diri, kaj sia etendita fingro ?ajnis voli trapiki la muron de la ?ambro de la doktoro, sed nova konvulsio kaptis ?in, kaj malebligis ?in paroli. Mi impetis en la koridoron, vokante mian bopatron, kaj mi renkontis lin en noktosurtuto, haste elirantan el sia ?ambro. Kiam ni alvenis apud mia fratino, ?i estis senkonscia. La doktoro ver?is al ?i konjakon inter la lipoj, sendis ser?i la vila?an kuraciston, sed ?iuj niaj streboj estis vanaj; la vivo iom post iom lasis ?in, kaj ?i mortis sen rekonscii?i. Tia estis la terura fino de mia kara fratino.

- Momenton, diris Holmso, ?u vi estas tre certa esti a?danta tiun fajfon, kaj tiun metalan bruon ? ?u vi povus ?uri tion per via honoro ?

- Estas tio kion la enketisto de la graflando demandis al mi dum la enketo. Mi estas konvinkita esti a?danta ?in, kaj tamen meze de tiu ?tormo kaj de la ?emadoj de la malnova domo, mi povas esti eraranta.

- ?u via fratino estis vestita ?

- Ne, ?i estis en la nokta vesto. Oni trovis en ?ia dekstra mano la stumpon de alumeto kiu estis brulinta, kaj en ?ia maldekstra mano la skatolon mem da alumetoj.

- Tio kiu pruvas ke ?i strebis por lumigi kaj rigardi ?irka? ?i. ?i tio estas grava. Kio estis la rezulto de la enketo ?

- La afero estis detalege esplorita, ?ar la konduto de la doktoro Rojloto estis tre konata en la graflando, tamen oni ne sukcesis malkovri ian kredeblan kialon de morto. Mia atesto pruvis ke la pordo estis interne fermita; rilate al la fenestroj, ili estis provizitaj per tiuj malnovaj ?utroj kun feraj stangoj, kiujn ni alfortikigis ?iun vesperon. La muroj estis zorge esploritaj kaj ?ie trovitaj netu?itaj, kaj la planko anka? estis elekzamenita, kun tiom malmulte da sukceso. La kameno estas lar?a, sed fermita je certa alteco per kvar fortaj stangoj. Estas do certe ke mia fratino estis tute sola, dum la evento kiu ka?zis ?ian morton. Cetere ?ia korpo surhavis nenian spuron de perfortoj.

- Kaj la veneno ?

- La kuracistoj ekzamenis ?in de ?i tiu vidpunkto, sen iu ajn rezulto.

- Al kio vi do atribuas la morton de ?i tiu beda?rinda junulino ?

- Mi estas persvadita ke ?i mortis nur pro timo kaj pro nervoza skuo; sed kio timigis ?in, mi ne sukcesas imagi ?in.

- ?u estis tiam ciganoj en la parko ?

- Jes, ili ?eestas preska? ?iam.

- Ha ! Kaj kia ideo sugestis al vi tiun aludon al bendo, punktita bendo ?

- Mi unue pensis ke ?i estas simpla delira efiko, ?ar ?i povis esti bando da homoj, eble tiuj ciganoj en la parko. Mi demandis al mi ?u la koloraj po?tukoj kiujn multe el ili surhavas sur la kapo, ne sugestis al ?i la strangan adjektivon kiun ?i uzis.

Holmso skuis la kapon kun la mieno de homo kiu estas for de esti kontenta.

- Tio ?ajnas al mi tre mistera ! li diris. Da?rigu vian rakonton, mi petegas vin.

- Du jaroj pasis de tiam, kaj mia vivo estis ?is ?i tiuj lastaj tagoj pli soleca ol neniam. Tamen, anta? ?irka? unu monato, amiko kiun mi havas ekde jaroj, faris al mi la honoron edzini?opeti min. Li nomi?as Armitage, Percio Armitage, li estas la dua filo de S^ro Armitage, de Akvoprenejo, apud Lego. Mia bopatro metis neniun proteston kontra? ?i tiun projekton, kaj ni devas geedzi?i printempe. Anta? du tagoj ni komencis riparlaboradojn en la okcidenta alo de la konstrua?o, kaj la muro de mia ?ambro estis truita; mi devis do translo?i?i kaj iri loki min en la ?ambron kie mia fratino mortis, kaj dormi en la lito mem kie ?i dormis. Imagu tiam kiu estis mia ektremo de hororo kiam lastnokte, ne dormante kaj pensante pri ?ia malgaja sorto, subite mi a?dis, en la nokta silento, la apena? percepteblan fajfadon kiu estis la signalo de ?ia morto. Mi saltlevi?is kaj eklumigis la lampon, sed mi vidis nenion en la ?ambro. Tamen tro emociita por reenliti?i, mi vestis min kaj ekde kiam tagi?is, mi el?ovi?is eksteren; mi donigis al mi kariolon ?e la gastejo de la Krono, kiu estas anta? la domo, kaj mi tiel atingis Kapledon, de kie mi alvenis ?i-matene, kun la sola celo vidi vin kaj peti de vi konsilon.

- Vi bone faris, respondis mia amiko. Sed ?u vi diris ?ion al mi ?

- Jes, ?io.

- Fra?lino Rojloto, tio ne estas ?usta; vi doma?as vian bopatron.

- Kio ? Kion vi volas diri ?

Anstata? ?ia respondo, Holmso, kuspante la nigran punton de la maniko, malkovris la manon kiun nia vizitantino lasis ripozi sur siaj genuoj.

- Li brutale traktis vin, diris Holmso.

La junulino profunde ru?i?is kaj ka?ante sian dolorigitan manartikon :

- Li estas brutala viro, ?i diris, kaj eble li ne konscias pri sia propra forto.

Estis longa silento, dum kiam Holmso, kun la mentono apogita sur siaj manoj, fikse rigardis la fajron kiu kraketis en la kameno.

- Estas tre obskura afero, li fine diris. Estas mil detaloj kiujn mi ?atus koni anta? ol decidi nian agrimedon. Sed ni ne havas momenton por perdi. Se ni irus al Stokmorano, hodia? mem, ?u eblus al ni viziti ?i tiujn ?ambrojn sen tio ke via bopatro sciu tion ?

- ?uste, li parolis por veni hodia? en la urbon por tre grava afero. Estas probable ke li estos ekstere dum la tuta tago, kaj ke nenio venos ?eni vin. Ni nun havas mastrumistinon, sed ?i estas maljuna kaj stulta, kaj mi povos facile forsendi ?in.

- Perfekte. ?u vi havas ion por diri kontra? ?i tiu ekskurso, Vatsono ?

- Absolute nenion.

- Nu ! Ni iros kune. Kion vi tuj faros, vi mem ?

- Unu a? du butikumadojn, ?ar mi estas en urbo. Mi reeniros per la tagmeza trajno, tiel ke mi estos tien ?ustatempe por ricevi vin.

- Kaj vi povas kalkuli je ni frue dum la posttagmezo. Mi mem havas kelkajn aferojn por rapide plenumi. ?u vi ne volas resti por tagman?i ?

- Ne, necesas ke mi foriru. Mia koro estas bone mal?ar?ita, nun kiam mi konfidis al vi mian doloron. ?is balda? do.

?i mallevis sian dikan vualon sur sian viza?on kaj eliris per malpeza pa?ado.

- Kion vi pensas pri ?io ?i, Vatsono ? demandis Holmso, sidigante sin sur sia se?o.

- ?i tio ?ajnas al mi esti tre malklara kaj malbona?gura afero.

- Enigma jes, kaj malbona?gura anka?.

- Tamen, se tio kion ?i diras, estas vera, se la planko kaj la muroj estas netu?itaj, kaj la pordo, la fenestro kaj la kameno netransireblaj, ?ia fratino estis tutcerte sola ?e la momento de sia morto.

- Kion vi tiam faras pri ?i tiuj noktaj fajfadoj kaj la strangaj paroloj de la morti?anto ?

- Mi ne scias kion pensi.

- Se vi faras komparon inter ?i tiuj fajfadoj de la nokto kaj la ?eesto de bando de ciganoj intime ligita kun ?i tiu maljuna kuracisto, la fortaj probablecoj ke tiu ?i estas preta por malebligi la geedzi?on de sia bofilino, la aludo de la morti?anto pri bendo, kaj finfine la fakto ke fra?lino Helena Stonero a?dis metalan ekbaton kiu povintus esti ka?zita de la movado de unu el la feraj stangoj de la ?utroj, ?ajnas al mi ke necesas ser?i ?i-tiuflanke la klarigo de la mistero.

- Sed tiam kion faris tiuj ciganoj ?

- Mi absolute nenion scias pri tio.

- Mi ne trovas vian rezonadon tre konvinka.

- Anka? mi ne, kaj ?uste estas pro tio ke ni hodia? iros al Stokmorano. Mi volas vidi ?u la ob?etoj kiuj sin prezentas al mia menso, estas nesupereblaj, a? ?u ili povas esti refutataj. Sed kia diablo !…

?i tiu ekkrio estis ?irita de mia kunulo pro la subita malfermo de la pordo, ?e la apero de altastatura viro. Lia kostumo estis bizara miksa?o de kiel deca viro kaj de terkulturisto, ?ar li surhavis cilindran ?apelon, longan redingoton, kaj paron da tre altaj gama?oj; li enmane tenis ?asvipon. Li estis tiel alta ke lia ?apelo tu?is la pordokadron, kaj tiel lar?a ke li ?ajnis plenigi tutplene la aperturon.

Lia lar?a viza?o, sulkita de mil faldoj, brunigita de la suno, portis la spuron de plej malnoblaj pasioj; lia rigardo alterne haltis sur ?iu el ni; liaj okuloj kavaj, galo-plenaj, kaj lia nazo hoka kaj senkarna, aspektigis lin kiel maljunan rabobirdon.

- Kiu el vi estas Holmso ? demandis tiu stranga persono.

- Estas mi, sinjoro, sed mi ?atus scii al kiu mi havas la honoron paroli, diris mia kunulo sen emocii?i.

- Mi estas doktoro Grimesbi Rojloto, de Stokmorano.

- Vere, doktoro, diris Holmso per miela tono; bonvolu sidi?i, mi petegas vin.

- Certe ne. Mia bofilino venis ?i tien. Mi sekvis ?ian spuraron. Kion ?i rakontis al vi ?

- La vetero estas malvarmega por la sezono, diris Holmso.

- Kion ?i diris al vi ? kriis la furioza maljunulo.

- Sed mi a?dis diri ke la krokusoj estus belaj ?i tiun jaron, da?rigis mia amiko sen deturni sin.

- Ha ! Ha ! ?u vi ne volas respondi al mi ? diris nia vizitanto, anta?enirante de unu pa?o kaj svingante sian vipon. Mi konas vin, speco de fripono ! Mi jam a?dis paroli pri vi. Vi estas Holmso.

Mia amiko iomete ridetis.

- Holmso, la viro kiu enmiksi?as en tio kio ne koncernas lin.

Mia amiko vere ridetis.

- Holmso, la ?upurigisto⁽²⁾ de la Metropola Polico.

Holmso, ?ifoje, bonkore ridis.

- Vi interesas min. Mi nur petas vin kiam vi foriros, bonvoli fermi la pordon, ?ar vi lasis nin meze de aerblovo.

- Mi foriros kiam mi estos elver?inta mian tutan koron. Mi malpermesas al vi enmiksi?i en miaj aferoj. Mi scias ke fra?lino Stonero venis ?i tien. Mi gvatsekvis ?in ! Mi estas dan?era viro por iu ajn kiu rezistas al mi. Prefere rigardu !

Li vigle anta?eniris, ekkaptis per sia lar?a bruna mano la fajrostangon, kaj duige faldis ?in.

- Staru do vin tute flanke, li blekis, kaj ?etante la torditan fajrostangon en la fajron, li grandpa?e eliris.

- Li ?ajnas al mi tre afabla viro, diris Holmso ridante. Mi ne estas tiel fortika kiel li, sed se li restintus pli longe, mi povintus vidigi al li ke mia pugnoforto valoras lian.

Post kio, reprenante la fajrostangon el ?talo, li rerektigis ?in per unu fojo.

- Vi vidas ?i tiun malrespekton konfuzi min kun la polico de sekureco ! ?i tiu incidento metas plian ?armon al nia enketo : mi esperas nur ke nia juna amikino ne devos suferi pro sia nesingardeco lasante sin postsekvi. Kaj nun, Vatsono, ni tuj mendos la tagman?on, poste mi iros al la Mastra Sindikato de Kuracistoj, kie mi esperas trovi kelkajn utilajn informojn.

Estis preska? la unua kiam ?erloko Holmso revenis de sia komisio. Li tenis enmane bluan paperon kovrita de notoj kaj ciferoj.

- Mi vidis la testamenton de la mortinta edzino, li diris. Necesis por bone kompreni ?in kalkuli la nunan valoron de la investa?oj pri kio ?i temas. La tuta enspezaro, kiu ?e la momento de la morto estis preska? dek unu cent sterlingoj⁽³⁾, estas nun pro la malkari?o de la agrikulturaj produktoj, nur 750 sterlingoj⁽³⁾. ?iu knabino geedzi?ante rajtas al rento de 250 sterlingoj⁽³⁾. Estas do evidente ke se ili amba? edzini?us, la kara viro estus reduktata al malabunda porcio; e? la edzini?o de unu sola farus konsiderindan truon en lia enspezo. Mia matena esplorado ne estis do senutila, ?ar ?i pruvas ?is la evidenteco ke la doktoro Rojloto havas la plej bonajn kialojn de la mondo kontra?i tian projekton. Kaj nun, Vatsono, ?i tio fari?as tro grava por maldiligenti, des pli ?ar la maljuna bonulo scias ke ni interesi?as pri liaj aferoj. Do, se vi estas preta, ni tuj veturos per fiakro kaj iros al la stacio de Vaterlo. Mi estos dankema al vi en?ovi vian revolveron en vian po?on. Iu Elej n^ro 2 estas perfekta argumento kontra? individuoj kiuj kapablas duige faldi ?talan fajrostangon. Aldonu al ?i dentobroson, kaj jen ni ekipataj.

En Vaterlo, ni havis la ?ancon trovi trajnon tuj forirontan al Ledokapo, kie ni luprenis ?e la gastejo de la stacio veturilon kiu promenigis nin dum spaco de kvar a? kvin mejloj (±7Km), tra la ?armaj vojoj de Surejo. Estis agrablega printempa tago, gajigita de bela suno, kiun de tempo al tempo vualis kelkaj flokaj nuboj. La arboj kaj la he?oj de la rando de la vojo komencis bur?oni kaj la aero estis saturita de tiu bona odoro de malseka tero. Kia stranga kontrasto inter la veki?o de la naturo tiom ri?a de espero kaj la mal?oja tasko en kiu ni estis en?ovitaj. Mia kunulo, sidanta sur la anta?o de la veturilo, havis siajn brakojn krucitajn, kun la ?apelo sur la okuloj kaj la mentono klinita sur la brusto; li ?ajnis perdinta en siaj pensoj. Subite li ektremis, frapis min sur la ?ultron, kaj etendante la fingron al la herbejoj :

-Rigardu, li diris.

Mi ekvidis densan parkon levi?antan per malkruta deklivo ?is bosketo. Inter la bran?oj aperis la grizaj gabloj kaj la alta firsto de tre malnova lo?ejo.

- ?u Stokmorano ? li diris.

- Jes, s'njoro, estas la domo de doktoro Grimesbi Rojloto, respondis la ko?ero.

- Oni faras laborojn tie, diris Holmso; estas tie kien ni iras.

- Jen la vila?o, diris la kondukisto, montrante aron de tegmentoj je kelka distanco al la maldekstra; sed se vi volas iri al la domo, estos pli mallonge por vi transpasi tiun barieron kaj sekvi la padon tra la kampoj, tien kie la sinjorino promenas.

- Kaj tiu sinjorino estas, mi pensas, fra?lino Stonero, rimarkis Holmso, ?irmante siajn okulojn per la mano por pli bone vidi. Jes, ?ajnas al mi ke via ideo estas bonega.

Ni elveturi?is post esti paginta la veturon, kaj nia veturilo reeniris al Kapledo.

- Mi opiniis preferinda, diris Holmso transsaltante la barieron, lasi kredi ?i tiun knabon ke ni venis ?i tie kiel arkitektoj kaj por difinita laboro. Tio malpli kla?igos. Bonan vesperon, fra?lino Stonero. Vi vidas ke ni estas fidelaj al nia parolo.

Nia klientino diligentis veni al nia renkonto kun feli?a viza?o.

- Mi atendis vin kun tiom da senpacienco ! ?i kriis varme premante al ni la manon. ?io admirinde iras bone. Doktoro Rojloto iris al urbo kaj ne estas probable ke li revenu anta? ?i tiu vespero.

- Ni recevis la plezuron konati?i kun li, diris Holmso.

Kaj per kelkaj vortoj, li rakontis la intervidi?on. Fra?lino Stonero fari?is palega.

- Granda Dio ! ?i kriis, ?u li do postsekvis min ?

- Kompreneble.

- Li estas tiel ruza ke mi neniam certas pri io ajn. Kion li diros ?e sia reveno ?

- Li devos nur bone konduti, ?ar li povus trovi pli ruzan ol li. Necesas ?losi vian pordon ?i tiun nokton. Se li volas uzi perforton, ni kondukos vin ?e via onklino en Erpilo. Nun, ni ne mal?paru nian tempon, kaj tuj montru al ni la ?ambrojn kiujn ni devas ekzameni.

La konstrua?o estis el griza ?tono, makulita per likeno, kun alta centra pavilono, kaj amba?flanke du duoncirklaj aloj. En unu el tiuj aloj la fenestroj estis malbonstataj kaj ?topitaj per tabuloj, kaj la tegmento, parte disfalita, donis al ?i tiu angulo la aspekton de ruino. La centra parto apena? estis en pli bona stato, sed la dekstra alo ?ajnis relative moderna; la kurtenoj ?e la fenestroj, la blua fumo eliranta el la kamenoj indikis ke ?i tiu angulo estas lo?ata. Estis skafaldo kontra? la gablomuro, kaj la muro mem estis tratruita, tamen neniu laboristo tie laboris. Holmso tien kaj reen promenadis sur la gazono, cetere nebone prizorgita, kaj plej atentege ekzamenis la eksterajn aperturojn.

- Jen, mi opinias, la fenestro de via ?ambro; poste, en la mezo, tiu de la ?ambro de via fratino, kaj la plej proksima al la centra pavilono estas tiu de la ?ambro de doktoro Rojloto.

- Precize. Sed mi nuntempe lo?as en la meza ?ambro.

- Dum la laboroj, mi kredas. Pri tio, ne ?ajnas al mi ke ?i tiu muro bezonu riparojn, ?u ?

- Absolute ne; tio ?ajnas al mi esti tutsimple preteksto por ?an?igi al mi ?ambron.

- Ha ! ?i tio estas sufi?e sugesta. Nun, la alia flanko de ?i tiu alo estas okupita de koridoro al kiu rigardas ?iuj ?i ?ambroj. Estas fenestrojn, mi supozas ?

- Jes, sed tre malgrandaj, tro mallar?aj e? por ke oni povu trapasi tra ?i.

- ?iuokaze, ?ar vi amba? ?losis viajn pordojn nokte, tiu flanko ne estis alirebla. ?u vi bonvolas iri en vian ?ambron, kaj fermi viajn ?utrojn interne ?

Fra?lino Stonero obeis, kaj Holmso, post esti zorge ekzameninta la malfermitan fenestron, provis ?iujn eblajn rimedojn cedigi la ?utron, sen sukcesi tion. Ne estis fendo tra kie oni povu en?ovi e? tran?ilon por levi la fermostangon. Provizita de sia lupeo li rigardis de proksime la pordhokojn, sed ili estis el dika fero kaj firme kunigitaj en la masona?o.

- Hum, li diris kun sendecida mieno, gratante al si la mentonon, mia rezonado estas fundamente mal?usta. Neniu povis trapasi de ?i tie kiam tiuj ?utroj estis fermitaj. Ni vidu ?u ekzameno interne de la ?ambro ne donos al ni ian indicon.

Malgranda pordo donis aliron al la kalkita koridoro sur kiu eliris la tri ?ambroj. Holmso rifuzis ekzameni la trian, kaj ni tuj pasis al la dua, tiu en kiu nun lo?is F^ino Stonero, kaj kie ?ia fratino mortis. ?i estis beleta ?ambro, kun plafono iom malalta, kaj granda kameno, kiel oni ofte trovas ?in en malnovaj domoj. En iu angulo, komodo el malhela koloro, en alia, mallar?a lito, blanke farbita, kaj maldekstre de la fenestro, tualettablo. ?i tiuj tri mebloj, du malgrandaj vimense?oj, kaj peco de tapi?o Viltono konsistigis la tutan meblaron de la ?ambro.

La muroj estis kovritaj de lignotega?oj el bruni?inta kverko, vermopikitaj, tiel malnovaj kaj tiel senkolorigitaj de la tempo, ke ili devis dati?i de la konstruado mem. Holmso pu?is unu el la se?oj en angulon, kaj sidi?is sur ?i, gardante absolutan silenton kaj trarigardante ?iun angulojn kaj anguletojn de la ?ambro por fiksi ?iun detalon en sia menso.

- Kie iras ?i tiu sonorilo ? li fine demandis, montrante ?nuron pendantan ?e la kapo de la lito kaj kies la kvasto ku?is sur la kapkusenon.

- ?i komunikas kun la ?ambro de la mastrumistino.

- ?i tiu ?nuro ?ajnas pli nova ol la resto de la meblaro.

- Jes, oni tie metis ?in nur anta? ?irka? du jaroj.

- Mi supozas ke estas via fratino kiu petis ?in.

- Ne, mi ne kredas ke ?i iam uzis ?in. Ni kutimi?is neuzi servistojn.

- Tiam, tio apena? valoris meti ?i tie tiel beletan ?nuron de sonorilo. Nun mi tuj petos al vi la permeson ekzameni la plankon.

Li ?etis sin ventralteren kaj provizita de sia lupeo, detaleme esploris la fendojn inter la lamenoj de la planko. Li same ekzamenis la lignotega?ojn de la muroj. Poste li proksimi?is al la lito, kaj rigardis ?in ?iudirekte tiel kiel la muron kontra? kiu ?i estis apogita. Finfine li ekprenis la sonorilan ?nuron kaj forte tiris ?in.

- Hej ! Kio, ?u ?i estas falsa ?

- Kiel ? ?u ?i ne sonoras ?

- Ne, ?i e? ne estas ligita al fera drato. Ho ! Sed ?i tio fari?as tre interesa. Jen, rigardu, la ?nuro estas ligita al hoko, ?uste super la aer-aperturo.

- Sed estas sensenca ! Mi neniam rimarkis tion.

- Stranga, stranga ! flustris Holmso tirante la ?nuron. Estas unu a? du aferoj tre apartaj en ?i tiu ?ambro. Ekzemple, kiu estas la stulta arkitekto kiu estigis aeran aperturon inter du ?ambroj, kiam estis tiel simpla fari ?in sur la ekstera muro ?

- Anka? tio estas novdata, la junulino diris.

- ?u tio devus dati?i de ?irka? la sama epoko kiel la ?nuro de la sonorilo ? aldonis Holmso.

- Jes, ni faris plurajn malgravajn laborojn tiumomente.

- Ili estis sufi?e eksterordinaraj : falsa ?nuro de sonorilo, kaj aer-aperturo ne aerumanta. Kun via permeso, fra?lino Stonero, ni tuj da?rigos niajn esploradojn en la alia ?ambro.

La ?ambro de doktoro Grimesbi Rojloto estis pli granda ol tiu de sia bofilino, sed meblita la? la sama simpleco. Iu tendolito, malgranda bretaro plena de libroj, plejparte sciencaj libroj, fotelo apud la lito, se?o el ligno kontra? la muro, ronda tablo kaj granda kiraskesto estis la ?efaj mebloj de ?i tiu ?ambro, kies Holmso faris malrapide la rondiron, ekzamenante ?iun objekton per la plej zorga atento.

- Kio estas ?i enen ? li demandis, frapante sur la kiraskeston.

- Komercaj paperoj de mia bopatro.

- Ha !... ?u vi vidis ilin ?

- Nur unufoje, anta? kelkaj jaroj. Mi memoras ke ?i estis plena de papera?oj.

- Ne estus hazarde kato ene !

- Ne. Kia ridiga ideo !

- Sed vidu do tion !

Li montris etan subtason, plenan de lakto, kiu estis metita sur la kesto.

- Ne, ni ne havas katon ?i tie. Sed ni havas panteron kaj pavianon.

- Ho ! Jes; kompreneble ! La pantero, fakte, estas nur dika specimeno de la kateca specio. Sed subtaso da lakto ne povus sufi?i por li, mi imagas. Tie estas io pri kio mi volus certigi min.

Li ka?ris sin anta? la se?o el ligno, kaj ekzamenis la se?on per la plej alta atento.

- Dankon. Ne plu estas dubo, li diris, restari?ante kaj remetante sian lupeon en sian po?on. Nu ! Jen interesa objekto !

Kaj li montris malgrandan ?asvipon pendigitan apud la lito. La vip?nuro tamen estis nodita, tiel ke ?i formis ?ovnodon.

- Kion vi pensas pri tio, Vatsono ?

- ?i estas vipo kiel ?iuj vipoj. Nur mi ne scias kial la vip?nuro estas tiel nodita.

- ?i tio jam ne estas ordinara, ?ajnas al mi ? Ha ! Miaj kompatindaj amikoj, la mondo estas tre malbona, kaj kiam homo metas sian inteligentecon al la servo de krimo, oni povas anta?vidi la plej malbonan malnobla?on. Mi kredas ke mi sufi?e vidis, fra?lino Stonero, kaj kun via permeso ni tuj eliros nun anta? la domo.

Mi neniam vidis la frunton de mia amiko tiel maltrankviligita kiel dum la momento kiam ni forlasis kun li lian esplorkampon. Ni, fra?lino Stonero kaj mi, plurfoje pa?egis la gazonon sen a?daci interrompi liajn pripensadojn, kiam li mem rompis la silenton.

- Estas esenca, fra?lino Stonero, li diris, ke vi ekzakte sekvu miajn instrukciojn ?is en la plej malgrandaj detaloj.

- Mi certe ne preterlasos ilin.

- La afero estas tro grava por ke vi hezitu. Via vivo estas metota al risko.

- Mi tute fidas al vi.

- Unue, mia amiko kaj mi, ni devas tranokti en via ?ambro.

La mirego de fra?lino Stonero egalis mian.

- Jes, tio nepras. Mi tuj diros al vi kial ! ?u fakte estas la vila?a gastejo kiun ni vidas tien ?

- Jes, la gastejo de la Krono.

- Tre bone. Oni devas vidi viajn fenestrojn de tie ?

- Certe.

- Vi en?losos vin ?e vi sub preteksto de migreno, kiam via bopatro reeniros. Poste kiam li retiri?os al sia ?ambro por la nokto, vi malfermos la ?utrojn, vi pu?os vian fenestron sen meti la hokon; vi metos vian lampon malanta?en por ke ?i servu al ni kiel signalon, kaj vi retiri?os al via malnova ?ambro, kun ?io kion vi povos bezoni por vi enliti?i. Mi ne dubas ke, malgra? la laboroj, vi ne povu enlo?i?i tien dum unu nokto.

- Ho ! Jes, facile.

- La cetero koncernas nin.

- Sed kion vi estas farontaj ?

- Ni pasigos la nokton en via ?ambro, por malkovri la ka?zon de la bruo kiu tiom timigis vin.

- Mi kredas, sinjoro Holmso, ke vi jam scias, diris fra?ino Stonero, metante la manon sur lian brakon.

- Eble.

- Tiam, per la nomo de la ?ielo, diru al mi, kio estis ka?zo de la morto de mia fratino ?

- Mi preferas havi pli certajn pruvojn anta? ol paroli.

- Vi povas almena? diri al mi ?u mi pravas kredi ke ?i mortis pro timego.

- Mi ne pensas tion kaj kredas al pli konkreta ka?zo. Nun, fra?lino Stonero, necesas ke ni forlasu vin, ?ar se doktoro Rojloto revenus kaj trovus nin ?i tie, nia afero fiaskus. Adia?, kaj estu kura?a, ?ar se vi faros tion kion mi diris al vi, vi balda? ne plu riskos nenian dan?eron.

Ni facile trovis, ?erloko Holmso kaj mi, du ?ambrojn ?e la gastejo de la Krono. Ili estis sur la unua eta?o, kaj de niaj fenestroj ni povis vidi la kradon de la enirejo kaj la lo?atan alon de la sinjordomo de Stokmorano. Je la nokti?o ni vidis preterveturi doktoron Grimesbiⁿ Rojlotoⁿ; li ?ajnis dispremi per sia forta korpulenteco, la grumon kun la nefortaj ampleksoj kiu kondukis. La knabo havis kelkan malfacila?on por malfermi la pezajn kradojn; tio senpaciencigis la doktoron, li eksterigis tion per vo?eksplodoj kiuj alvenis ?is ni kaj kiujn li akompanis per minacaj gestoj.

Kelkajn minutojn post kiam la veturilo estis enirinta en la parkon, lumo kiu aperis al ni inter la arboj, pruvis al ni ke la proprietulo de la malnova sinjordomo sidis en unu el la salonoj.

?irka? ni la mallumo fari?is pli kaj pli profunda.

- ?u vi scias, Vatsono, Holmso subite diris al mi, mi vere sentas skrupulon kuntiri vin ?i-nokte. Nia entrepreno ne estas sen dan?ero.

- ?u mi estos utila al vi ?

- Pli ol utila.

- Tiam mi akompanos vin.

- Mi estas tre danka al vi.

- Sed vi parolas pri dan?ero ? Vi evidente elprenis de nia vizito en tiu domo pli da informoj ol mi.

- Ne, sed mi imagas ke mi pli rezonadis. ?io kion mi vidis, anka? vi vidis tion.

- Mi vidis nenion rimarkindan krom tiun ?nuron de sonorilo, kaj mi ne sukcesas ekkapti la celon de tio.

- ?u vi anka? vidis la aer-aperturon ?

- Jes, sed tia komunikejo inter du ?ambroj ne ?ajnas al mi tiom eksterordinara afero; ?i cetere estas tiom malgranda ke rato havus penon por trapasi ?in.

- Mi ja pensis, e? anta? eniri en la domon, trovi tie ?i tiun aer-aperturon.

- Nu do !

- Certe. Vi memoras ke en sia rakonto fra?ino Stonero diras al ni ke ?ia fratino odoris je la cigaro de doktoro Rojloto. Nature, ?i tio implicis la ideon de ia ajn komuniki?o inter la du ?ambroj, komuniki?o kiu povis nur esti malgrandega, ?ar la esploro de la enketisto ne menciis ?in. Mi do konkludis ke devis tie ekzisti aer-aperturo.

- Kaj kian ?ena?on vi trovas al ?i ?

- kompreneble, almena? estas en tio stranga koincido de faktoj. Oni starigas aer-aperturon, oni alpendigas ?nuron kaj virino kiu dormas en ?i tiu lito, mortas pro stranga morto : ?u vi ne estas trafita de tio ?

- Mi vidas neniun rilaton inter ?io ?i.

- ?u vi rimarkis ion tre apartan pri ?i tiu lito ?

- Ne.

- ?i estas fiksita sur la planko. ?u estas la kutimo tiel fiksi liton ?

- Mi ne kredas.

- Tiel la junulino ne povis movigi sian liton. ?i estis devigita ?iam lasi ?in trafeblan de la aer-aperturo kaj de la ?nuro, ?ar ni povas tiel nomi ?in, ?ar neniam estis sonorilo.

- Holmso ! mi ekkriis, mi komencas konfuze kompreni vian ideon. Ni alvenas ?ustatempe por malhelpi abomenan kaj malkrudan krimon.

- Tre abomena kaj tre malkruda. Kiam kuracisto deflanki?as, li fari?as la plej granda el la krimuloj, ?ar li havas por li flegmon kaj sciadon. Palmero kaj Prit?ardo estis la unuaj el sia profesio. ?i tiu viro celas ankora? pli alten, sed mi kredas, Vatsono, ke ni estos pli lertaj ol li. Atendante konstati ?iujn tiujn horora?ojn, kviete ni fumu pipon, kaj ni provu pensi dum kelkaj horoj pri aferoj malpli malgajaj.

?irka? la na?a, la lumo kiu brilis tra la arboj estingi?is, kaj ?io refari?is malluma direkte al la sinjordomo. Du longaj horoj fluis. ?e la horbato de la dekunua, hela lumo trapenetris la mallumon ?uste anta? ni.

- Jen nia signalo, diris Holmso, salte stari?ante; ?i fakte venas de la meza fenestro.

Forirante, li inter?an?is kelkajn parolojn kun la tavernestro por klarigi al li ke ni iras viziti amikon kaj ke ni eble pasigos la nokton tien. Post momento, ni estis sur la vojo kun la viza?o vipita de glacia vento, pa?ante al la lumo kiu gvidis nin en nia sinistra ekspedicio.

Ni ne havis malfacila?on por eniri en la parkon, kies muroj havis multnombrajn bre?ojn. Ni jam atingis la gazonon, kaj transirinte ?in, ni pretigis nin grimpi tra la fenestron kiam, de bosketo de la?roj, pafi?is speco de malbelega kaj kripla nano kiu ?etis sin sur la gazono tordante siajn membrojn, poste fu?is kaj malaperis en la mallumo.

- Granda Dio ! mi flustris; ?u vi vidis ?

Holmso unue estis tiel surprizita kiel mi, kaj li nervoze premis al mi la manon. Poste li ekridis tamen silente, kaj flustris al mia orelo :

- ?arma domo : ?i estis la paviano !

Mi forgesis la favoratojn de la doktoro. Li anka? havis panteron; eble ni tre balda? sentus ?in sur niaj ?ultroj. Mi konfesas ke mi estis pli trankvila kiam, sekve de Holmso, kaj post esti demetinta miajn ?uojn, mi trovi?is interne de la ?ambro. Mia kunulo senbrue fermis la ?utrojn, metis la lampon sur la tablon kaj rigardis ?irka? li. ?io estis kiel ni plentage vidis tion. Tiam senhaste proksimi?ante al mi, kaj farante paroltubon per sia mano, li murmuris al la orelo, per tiom malla?ta tono ke mi apena? povis distingi liajn vortojn :

- La plej malgranda bruo estus fatala por nia plano.

Mi signis ke mi a?dis.

- Ni ne devas gardi lumon. Li vidus ?in tra la aer-aperturo.

Mi respondis per gesto.

- Ne endormi?u. Tio povus kosti al vi la vivon. Havu vian revolveron sub la mano, en okazo de bezono; mi tuj sidi?os sur la liton; vi loku vin sur tiun se?on.

Mi metis mian revolveron sur la angulon de la tablo. Holmso kunportis longan kaj maldikan vergon kiun li metis sur la liton apud li. Li apude metis alumetskatolon kaj pecon de kandelo; poste li estingis la lampon, kaj ni trovi?is en la mallumo.

Mi neniam forgesos ?i tiun impresan maldormadon. Mi ne a?dis sonon, e? ne spirbruon, kaj mi tamen sciis ke mia kunulo estis tie tute proksime, sidanta kun la okuloj malfermitaj, en la sama stato de nerva stre?i?o kiel mi. La ?utroj lasis trapasi neniun lumradion kaj ni estis en la plej densa mallumo. De ekstere alvenis kelkfoje al ni la blekadon de nokta birdo, kaj unufoje tute kontra? la fenestro, longa mia?o sciigis al ni ke la pantero estis ja libera. Malproksime ni a?dis la obtuzajn notojn de la paroka horlo?o, sonantaj la kvaronojn je intervaloj kiuj ?ajnis al ni senfinaj. Noktomezo sonis, poste la unua, la dua, la tria, kaj ni estis ankora? sidintaj silente, kun la espero de ebla evento.

Subite aperis en la direkto de la aer-aperturo lumeton kiu tuj svenis, sed post kiu sekvis forta odoro de oleo kaj de varmigita metalo. Estis evidente ke oni lumigis en la apuda ?ambro ?tellanternon. Mi a?dis malla?tan bruon, poste ?iu refalis en la silento, kvankam la odoro fari?is pli forta. Dum ankora? iu duonhoro mi restis senmova, kun la orelo stre?ita. Subite alia sono a?di?is, tre milda kaj karesa, kiel la bruo de vapor?pruco eliranta el boligilo. ?e la momento kiam ?i okazis, Holmso saltis el la lito, ekbruligis alumeton, kaj komencis frapegi per la vergo la? ?iuj siaj fortoj, la sonorilan ?nuron.

- ?u vi vidas lin, Vatsono ? li kriis. ?u vi vidas lin ?

Mi absolute vidis nenion. ?e la momento kiam Holmso lumigis, mi a?dis obtuzan fajfon, kvankam distingeblan, sed la brilo de la lumo malhelpis miajn lacajn okulojn vidi sur kio mia amiko tiel kolere frapis. Mi tamen distingis lian viza?on subite fari?intan morte palegan, kaj plenan de hororo kaj na?zo.

Li estis ?esinta frapadi, kaj rigardis la aer-aperturon, kiam subite eksplodis en la silento de la nokto, la plej abomenan krion kiun mi iam a?dis. ?i ?an?i?is al hurlado el?irita samtempe per la sufero, la timo kaj la kolero. Oni diras ke en la vila?o, kaj e? en la pastrejo, ankora? pli for, ?i tiu krio vekis ?iujn dormantojn; ?i glaciigis al mi la koron, kaj mi restis tie ?tonigata, kun miaj okuloj fiksitaj al Holmso; li anka? rigardis min, kiam ?io resilenti?is.

- Kio okazis ? mi ekkriis ekkonsternita.

- Estas finite, respondis Holmso, kaj estas finfine la plej bona solvo. Prenu vian revolveron, ni tuj eniros ?e doktoron Rojlotoⁿ.

Kun serioza viza?o, li ekflamigis la lampon kaj unue eliris en la koridoron. Li dufoje frapis sur la pordo sen ricevi respondon. Tiam li turnis la butonon, kaj eniris anta?ante min, kun la revolvero en la pugno.

Stranga spektaklo sin prezentis al niaj okuloj. ?tellanterno ku?anta sur la tablo lumigis la kiraskeston kies la pordo estis duonmalfermita. Apud ?i tiu tablo, sur la ligna se?o, doktoro Grimesbi Rojloto, vestita per griza noktosurtuto, kun la piedoj nudaj surmetitaj per turkaj babu?oj. Sur liaj genuoj, la vipo kun longa vip?nuro kiun ni rimarkis dum la tago. Li havis la kapon malanta?en klinitan, kaj liaj okuloj fikse rigardis angulon de la plafono. Sur la frunto, li havis specialan harbendon, flavan brune punktitan, kiu ?ajnis stre?a ?irka? lia kapo. ?e nia eniro li faris neniun movon.

- La bendo; la punktita bendo ! murmuris Holmso.

Mi faris pa?on anta?en. ?e la sama momento, ?i tiu stranga hararan?o movi?is, kaj la plata triangula kapo de malbelega serpento sin turnis al ni.

- ?i estas vipuro de la mar?oj ! kriis Holmso, la plej venena serpento de Hindio. La doktoro mortis dek sekundojn post esti mordita. Okulon pro okulo, denton pro dento. Ni re?etu ?i tiun estulon en ?ian ka?ejon, ni elkonduku fra?linon Stoneroⁿ sub ian alian gastaman tegmenton kaj ni sciigu la policon de la graflando pri tio kio okazis.

Parolante, li prenis la vipon sur la genuoj de la kadavro, poste ?etante la ?ovnodon sur la rampulon, li eltiris ?in de ?ia abomena portilo kaj portis ?in per etendata brako ?is la kiraskesto en kiu li ?etis ?in, kaj kies li refermis la pordon.

Tiel mortis doktoro Grimesbi Rojloto, de Stokmorano. Ne necesas plilongigi rakonton jam tro longan, rakontante kiel, post esti sciiginta la veron al la junulino, ni alkondukis ?in per la matena trajno al ?ia kara onklino de Erpilo. La oficiala enketo pruvis ke la doktoro trovis la morton nesingarde ludante kun dan?era rampulo. Holmso finis klarigi min pri ?i tiu sinistra afero revenante al Londono dum la morga?o.

- Miaj unuaj konkludoj estis tute eraraj, tio kio montras, kara Vatsono mia, kiom estas dan?ere rezoni ekde nesufi?aj donita?oj. La ?eesto de la ciganoj, kaj la uzo de la vorto "bendo" de la kompatinda knabino por klarigi tion kion ?i konfuze vidis per la brileto de ?ia alumeto, sufi?is por ?eti min sur mal?ustan spuraron. Mi havis nur unu meriton, tiun ke mi ?an?is miajn pilojn⁽⁴⁾ ekde kiam estis evidente al mi ke la dan?ero per kiu la lo?anto de ?i tiu ?ambro povis esti minacita, ne povis veni a? tra la fenestro a? tra la pordo. Mia atento rapide estis altirita, kiel mi jam diris al vi, de la aer-aperturo kaj la ?nuro de sonorilo pendigita super la lito. La malkovro ke ?i tiu ?nuro estis falsa, kaj ke la lito estis fiksita sur la planko, tuj suspektigis min ke la ?nuro devis servi al objekto kiu trapasinte tra la truo malsupreniris al la lito. La ideo de serpento venis do nature al la menso, kaj kiam mi kunigis ?in kun la fakto ke la doktoro ricevis bestojn el Hindio, mi sentis min sur la bona spuraro. La ideo uzi venenon kemie malvideblan devis veni al viro instruita kaj sen konscienco, kiu vivis en la Ekstremoriento.

La rapideco, per kiu ?i tiu veneno agas, estis ankora? avanta?o, la? lia vidpunkto. Necesintus al la enketisto tre akran okulon por rekoni la du malgrandajn pikojn ka?zitajn de la venenaj hokdentoj. Mi anka? memoris pri la fajfadon. La doktoro kompreneble devis revenigi la serpenton anta? ol taglumo vidigis ?in de lia viktimo. Li dresis ?in, probable per la lakto kiun ni vidis, por reveni ?e lia alvoko. Li trapasigis ?in tra la aer-aperturo je la horo kiun li ju?is ta?ga, certa ke la besto rampus la? la ?nuro kaj malsuprenirus sur la liton. Pluraj noktoj povis pasi sen tio ke la viktimo estu mordita, sed pli-malpli frue ?i devis morti.

Mi alvenis al ?i tiu konkludo e? anta? ol eniri en la ?ambron de la doktoro. La ekzameno de lia se?o pruvis al ni ke li kutimis grimpi sur ?in, tio kio estis necesa por ke li kapablu atingi la aer-aperturon. La vido de la kiraskesto, la subtaso da lakto kaj la ?ovnodo malaperigis la lastajn dubojn kiuj povis resti al mi. La metala bruo a?dita de fra?lino Stonero evidente devenis de la hasta fermo de la kiraskesto. Tuj post mia konvinko farita, vi scias la faritan aran?on por akiri la definitivan pruvon. Vi a?dis kiel mi fajfi al la rampulo : mi tuj faris lumon, kaj atakis ?in sen perdi momenton.

- Tio kio rezultigis revenigi ?in tra kien li venis.

- Kaj anka? fari ?in ataki ?ian mastron. Kelkaj el miaj batoj certe trafis ?in kaj kolerigis ?in tiel ke li ?etis sin sur la unuan personon kiun li renkontis. Mi tiel estas nerekte respondeca pri la morto de doktoro Grimesbi Rojloto, sed mi ne povas diri ke ?i tiu respondeco multe pezas sur mia konscienco.