07 – En kiu Rultabio entreprenas ekspedicion sub la lito.

Rultabio post esti forpelinta la pordon de la "Flava ?ambro" haltis sur la sojlo, dirante kun emocio kiun mi devis kompreni nur pli poste : "Ho ! La parfumo de la Sinjorino en Nigro !" La ?ambro estis malhela; la ul?jo Jakobo volis malfermi la ?utrojn, sed Rultabio haltigis lin :

- ?u, li diras, la dramo okazis en plena mallumo ?

- Ne, junulo, mi tute ne pensas. F^ino tre ?atis havi noktolumeton sur sia tablo, kaj estas mi kiu lumigis ?in por ?i ?iun vesperon anta? ol ?i enliti?u… Mi preska? estis ?ia servistino, jen ! Kiam alvenis la vespero ! La vera servistino venis preska? nur dum la mateno. F^ino laboras tiom malfrue… nokte !

- Kie estis tiu tablo kiu subportis la noktolampeton ? ?u for de la lito ?

- For de la lito.

- ?u vi nun povas eklumigi la noktolampeton ?

- La noktolampeto estas rompita, kaj la oleo disver?is el ?i kiam la tablo falis. Cetere, ?io restis en la sama stato. Mi devas nur malfermi la ?utrojn kaj vi balda? vidos…

- Atendu !

Rultabio reirante en la laboratorion, iris fermis la ?utrojn de la du fenestroj kaj la pordon de la vestiblo. Kiam ni estis en la nigra mallumo, li ekbruligis vaksalumeton, donis ?in al ul?jo Jakobo, diris al tiu ?i sin direkti kun sia alumeto al la mezo de la "Flava ?ambro", ?e la lokon kie brulis, tiunokte, la noktolampeto. Ul?jo Jakobo kiu estis en felto?uoj (li kutime lasis siajn ligno?uojn en la vestiblo), eniris en la "Flavan ?ambron" kun sia peco de alumeto, kaj ni malklare distingis, malbone lumigita de la mortanta flameto, objektojn renversitajn sur la kahelaro, liton en la angulo, kaj anta? ni maldekstre, la rebrilon de spegulo pendigita sur la muro apud la lito. Estis rapide.

Rultabio diras : "Sufi?as ! Vi povas malfermi la ?utrojn.

- Anta? ?io, ne anta?eniru, petegis ul?jo Jakobo; vi kapablus postlasi signojn per viaj ?uoj… kaj necesesas nenion malordigi… Estas ideo de la ju?isto, ideo tiel sen kialo, kvankam lia afero jam estas finita…

Kaj li elpelis la ?utrojn. La ekstera livida taglumo eniris, lumigante mal?ojan malordon, inter safranaj muroj. La planko - ?ar se la vestiblo kaj la laboratorio estis kahelitaj, la "Flava ?ambro" estis plankita – estis kovrita de unupeca flava mato kiu okupis preska? la tutan ?ambron, iranta sub la lito kaj sub la lavtablon, sola meblo kiu, kun la lito, da?re estis sur la piedoj. La meza ronda tablo, la noktotablo kaj du se?oj estis renversitaj. Ili tute ne malebligis nin vidi sur la mato, lar?an makulon de sango kiu devenis, diris al ni ul?jo Jakobo, de la frunta vundo de F^ino Stangerson. Krome, gutetoj de sango estis dis?etitaj iom ?ie kaj sekvis kvaza? la tre videblan spuron de pa?oj, lar?ajn nigrajn pa?adojn de la murdinto. ?io sugestis ke tiuj ?i sangogutoj venis el la vundo de la viro kiu, dum momento, markis la muron per sia ru?a mano. Estis aliaj spuroj de tiu mano sur la muro, sed multe malpli distingeblaj. Estas fakte la postsigno de forta sanga mano de viro.

Mi ne sukcesis deteni min ekkrii :

- Vidu ! Vidu tiun sangon sur la muro… La viro kiu tiom firme surmetis sian manon ?i tie, estis tiam en la mallumo kaj certe kredis trafi pordon. Li kredis pu?i ?in ! Tial li forte premis, lasante sur la flava papero terure akuzan desegnon, ?ar mi tute ne scias ?u estas en la mondo multe da tiaj manoj. ?i estas granda kaj forta, kaj la fingroj estas preska? tiel longaj la unuj kiel la aliaj ! Koncerne la dikfingron, ?i mankas ! Ni havas nur la spuron de la manplato. Kaj se ni sekvas la "spuron" de tiu mano, mi da?rigis, ni vidas ?in kiu, post esti apoginta sin sur la muro, palpas ?in, ser?as la pordon, trovas ?in, ser?as la seruron…

- Sendube, interrompis Rultabio rikanante, sed ne estas sango sur la seruro, nek sur la riglilo !…

- Kion tio pruvas ? mi rebatis kun sa?o kies mi fieris, "li" malfermis seruron kaj riglilon per la maldekstra mano, tio kio estas tute natura ?ar la dekstra mano estas vundita…

- Li tute ne malfermis ion ! denove ekkriis la ul?jo Jakobo. Ni ne frenezas, eble ! Kaj ni estis kvar kiam ni dissaltigis la pordon !

Mi reparolis :

- Kia stranga mano ! Rigardu ?i tiun strangan manon !

- Estas tre natura mano, rebatis Rultabio, kies la desegno estis misformita de la glitado sur la muro. La viro frotis sian vunditan manon sur la muro ! ?i tiu viro ver?ajne estas unu metro okdek alta.

- Per kio vi vidas tion ?

- Per la alteco de la mano sur la muro…

Mia amiko poste okupi?is pri la spuro de la kuglo en la muro. ?i tiu spuro estis ronda truo.

- La kuglo, diris Rultabio, alvenis fronte : sekve nek de supre, nek de sube.

Kaj li ankora? observigis al ni ke ?i estis kelkaj centimetroj pli malsupre sur la muro ol la stampa?o lasita de la mano.

Rultabio, reirante al la pordo, havis nun la nazon sur la seruro kaj la riglilo. Li rimarkis "ke oni fakte dissaltigis la pordon, de ekstere, seruro kaj riglilo ankora? restantaj sur ?i tiu frakasita pordo, unu fermita, la alia en?ovita, kaj sur la muro, la du serurbu?oj estantaj preska? derompitaj, pendantaj, ankora? retenita de iu ?ra?bo".

La juna redaktoro de La Epoko atente ekzamenis ilin, reprenis la pordon, rigardis ?in amba?flanke, certi?is ke estis nenia ebleco de fermo a? malfermo de la riglilo "de ekstere", kaj certi?is ke oni retrovis la ?losilon en la seruro, "internne". Li ankora? certi?is ke post kiam la ?losilo estas en la seruro de interne, oni ne kapablis malfermi tiun ?i seruron de ekstere per alia ?losilo. Fine, konstatinta ke estis ?e ?i tiu pordo "nenia a?tomata fermilo, resume, ke ?i estis la plej natura el ?iuj pordoj, provizita de tre solidaj seruro kaj riglilo kiuj restis fermitaj, li lasis fali ?i tiujn vortojn : "Estas pli bone !" Poste, sidi?ante sur la planko, li rapide demetis siajn ?uojn.

Kaj sur liaj ?trumpetoj, li anta?eniris en la ?ambro. La unua afero kiun li faris, estis sin klini super la renversitaj mebloj kaj ekzameni ilin per ekstrema zorgo. Ni silente rigardis lin. Ul?jo Jakobo diris al li, pli kaj pli ironie :

- Ho ! mia infano ! Ho ! mia infano ! Vi rompas al vi la kapon !…

Sed Rultabio rektigis al si la kapon :

- Vi diris la puran veron, ul?jo Jakobo, via mastrino ne havis tiuvespere ?ian hararon en harbendo; estas mi kiu estis malnova stulto por kredi tion !…

Kaj, fleksebla kiel serpento, li ?ovis sin sub la liton.

Kaj ul?jo Jakobo reparolis :

- Kaj diri, sinjoro, kaj diri ke la murdinto estis ka?inta tie sube ! Li estis tie kiam mi eniris je la deka por fermi la ?utrojn kaj lumigi la noktolampeton, ?ar nek S^ro Stangerson, nek F^ino Matilda, nek mi forlasis la laboratorion ?is la momento de la krimo.

Oni a?dis la vo?on de Rultabio sub la lito :

- Je kiu horo, sinjoro Jakobo, S^ro kaj F^ino Stangerson alvenis en la laboratorion por ne plu forlasi ?in ?

- Je la sesa !

La vo?o de Rultabio da?rigis :

- Jes, li venis ?i sube… estas certe… Cetere estas nur tie ke li povis sin ka?i… Kiam vi eniris, ?iuj kvar, ?u vi rigardis sub la lito ?

- Tujtuj… Ni e? tute pu?pelis la liton anta? ol remeti ?in en sia loko.

- Kaj inter la matracojn ?

- ?i tiu lito havis nur unu matracon sur kiu oni metis F^inon Matildaⁿ. Kaj la pordisto kaj S^ro Stangerson tuj transportis ?i tiun matracon en la laboratorion. Sub la matraco, estis nur la metala somiero kiu kapablus ka?i nek ion, nek iun. Finfine, sinjoro, pensu ke ni estis kvar kaj ke nenio kapablis eskapi al ni, la ?ambro estanta tiom malgranda, senprovizita de mebloj, kaj ?io estanta fermita malanta? ni, en la pavilono.

Mi riskis hipotezon :

- Li eble eliris kun la matraco ! en la matraco, eble… ?io eblas anta? tia mistero ! En sia konfuzo, S^ro Stangerson kaj la pordisto ne rimarkis ke ili transportis duoblan pezon… kaj plie se la pordisto estas komplica !… Mi donas al vi ?i tiun hipotezon la? tio kio ?i valoras, sed jen tio kio klarigus multajn. aferojn… kaj ?efe, la fakton ke la laboratorio kaj la vestiblo restis netu?itaj de spuroj de pa?adoj kiuj trovi?as en la ?ambro. Kiam oni transportis fra?linon de la laboratorio al la kastelo, la matraco, haltigita dum momento apud la fenestro, povintus permesi al la viro forkuri…

- Kaj poste kion pli ? Kaj poste kion pli ? Kaj poste kion pli ? ?etis al mi Rultabio, senhezite ridante sub la lito…

Mi estis iom ofendita :

- Vere oni ne plu scias… ?io ?ajnas ebla…

Ul?jo Jakobo faris :

- Estas ideo kiun havis la enketju?isto, sinjoro, kaj li serioze ekzamenigis la matracon. Li estis devigita ridi pri sia ideo, sinjoro, kiel via amiko ridas nun, ?ar evidente ?i ne estis matraco kun duobla fundo !… Kaj plie, kio ! se estus homo en la matraco, ni estus vidintaj lin !…

Mi devis mem ridi, kaj efektive mi ricevis pruvon ekde tiam ke mi diris ion absurda. Sed kie komencis, kie finis la absurdo en tia afero ?

Sole mia amiko kapablis diri ?in, kaj e? !…

- Diru do ! ekkriis la reportero, ankora? sub la lito, ?i estis tre skuita, tiu ?i tapi?eto ?

- De ni, sinjoro, klarigis ul?jo Jakobo. Kiam ni ne trovis la murdinton, ni demandis al ni ?u ne estis truo en la planko…

- Tio ne estas, respondis Rultabio. ?u vi havas kelon ?

- Ne, ne ekzistas kelo… Sed tio ne haltigis niajn esploradojn kaj ne malhelpis S^ron enketju?iston, kaj ?efe sian registriston, esplori la plankon tabulon post tabulo kvaza? estis kelo malsupre…

La reportero tiam reaperis.

Liaj okuloj brilis, liaj naztruoj tremetis; oni dirintus junan beston revenantan de feli?a embusko. Li restis kvarpiede. Vere, mi povis pli bone kompari lin en mia menso ol kun belega rabobesto sur la spuraro de kelka neatendita ?asa?o… Kaj li flaris la spurojn de la viro, de la viro kiun li ?uris revenigi al sia mastro, S^ro direktoro de La Epoko, ?ar necesas ne forgesi ke nia Jozefo Rultabio estis ?urnalisto !

Tiel kvarpiede, li iris al la kvar anguloj de la ?ambro, snufante ?ion, ekzamenante ?ion, ?ion kion ni vidis - tio estis malmulte da a?oj - kaj ?ion kion ni ne vidis kaj kiu estis, ?ajnas, vastega.

La lavtablo estis simpla tabulo sur kvar piedoj; neeble transformi ?in al portempa ka?ejo… Neniu ?ranko… F^ino Stangerson havis sian vesto?rankon en la kastelo.

La nazo, la manoj de Rultabio supreniris la?longe de la muroj, kiuj ?ie estis el dikaj brikoj. Kiam li fini?is kun la muroj kaj pasigis siajn lertajn fingrojn sur la tuta surfaco de la flava papero, tiel atingante la plafonon al kiu li povis tu?i grimpante sur se?on kiun li metis sur la lavtablon kaj glitigante ?irka? la ?ambro ?i tiun in?enian skabelon; kiam li finis kun la plafono kie li zorgeme esploris la trafpunkton de la alia kuglo, li alproksimi?is al la fenestro kaj aldonis ankora? al vico la stangojn kaj la ?utrojn, ?iujn ja solidajn kaj bonstatajn. Fine li ellasis uf "pro kontenti?o" kaj deklaris ke "nun, li estis trankvila !"

- Nu, ?u vi kredas ke ?i estas en?losita, la kompatinda kara fra?lino, kiam oni murdis ?in ! Kiam ?i alvokis nin al sia savado !… ?emis ul?jo Jakobo.

- Jes, eligis la juna reportero, vi?ante al si la frunton. La Flava ?ambro certe estis fermita kiel kiraskesto…

- Fakte, mi observis, jen ja kial tiu mistero estas la plej nekredebla kiun mi konas, e? en la kampo de la imago. En la Duobla Murdo de la strato Kadavrejo, Edgaro Poe inventis nenion similan. La loko de la krimo estis sufi?e fermita por ne lasi eskapi homon, sed estis ankora? tiu fenestro tra kiu povis el?ovi?i la farinto de la murdoj, kiu estis simio !… Sed ?i tie la afero tute ne povus solvi?i per iu aperturo de ajna speco. La pordo fermita kaj la ?utroj fermitaj kiel ili estis, kaj la fenestro fermita kiel ?i estis, mu?o povis nek eniri nek eliri !

- Vere ! Vere ! konsentis Rultabio, kiu ankora? vi?is al si la frunton, ?ajnante ?viti malpli pro sia ?usa korpa penado ol pro la eksciti?o de siaj pensoj. Vere ! ?i estas tre granda kaj tre bela kaj tre stranga mistero !

- La "Dibesteto", grumblis ul?jo Jakobo, la "Dibesteto" mem, se ?i farintus la krimon, ne kapablintus eskapi… A?skultu !… ?u vi a?das ?in… Silentu !…

Ul?jo Jakobo signis al ni silenti?i kaj kun la brako etendita al la muro de la proksima arbarego, a?skultis ion kiun ni tute ne a?dis.

- ?i foriris, li fine diris. Necesos ke mi mortigu ?in… ?i estas tro sinistra, tiu besto… sed ?i estas la "Dibesteto"; ?i iras pre?i ?iunokte sur la tombo de sankta ?enoveva, kaj neniu a?dacas tu?i ?in pro timo ke ulnjo Genue ?etas malbonan sor?on…

- Kiel dika ?i estas, la "Dibesteto" ?

- Preska? kiel dika melhundo… ?i estas monstro ke mi diras al vi. Ha ! Mi pli ol unufoje demandis al mi ?u ne estis ?i kiu kaptis ?e la gor?o, per siaj ungegojn, nian kompatindan fra?linon… Sed "la Dibesteto" ne surhavas ?ua?ojn, ne pafas revolverajn pafojn, ne havas tian manon !… ekkriis ul?jo Jakobo denove montrante la ru?an manon sur la muro. Kaj plie oni vidintus ?in tiel same kiel homon, kaj ?i estus en?losita en la ?ambro kaj en la pavilono, tiel same kiel homo !…

- Kompreneble, mi eligis. De for, anta? esti vidinta la "Flavan ?ambron", anka? mi ja demandis al mi ?u la kato de patrino Genuo…

- Anka? vi ! ekkriis Rultabio.

- Kaj vi ? mi demandis.

- Mi ne, ne iun minuton… ekde kiam mi legis la artikolon de La Mateno, mi scias ke ne temas pri besto ! Nun mi ?uras ke okazis tie terura tragedio… Sed vi ne parolas pri la trovita bereto, nek pri la naztuko, ul?jo Jakobo ?

- La ju?isto prenis ilin, kompreneble, diris hezite la alia.

La reportero tre serioze diris al li :

- Mi ja vidis nek la naztukon nek la bereton, sed tamen mi povas diri al vi kiel ili estas faritaj.

- Ha ! Vi estas tre vigla…, kaj ul?jo Jakobo embarasita tusis.

- La naztuko estas granda blua naztuko kun ru?aj strioj, kaj la bereto estas malnova vaska bereto kiel tiu, aldonis Rultabio, montrante la kapveston de la viro.

- Tio tamen estas vera… vi estas sor?isto…

Kaj ul?jo Jakobo provis ridi, sed ne sukcesis.

- Kiel vi scias ke la naztuko estas blua kun ru?aj strioj ?

- ?ar se ?i ne estus blua kun ru?aj strioj, oni tute ne trovus la naztukon !

Sen pli zorgi pri ul?jo Jakobo, mia amiko elpreni el sia po?o pecon da blanka papero, malfermis paron da tondiloj, klinis sin super la piedspuroj, surmetis sian paperon sur unu el la spuroj, kaj komencis ?irka?tondi. Li tiel havis la plandumon el papero de tre klara konturo, kaj donis ?in al mi petegante min ne perdi ?in.

Li poste turnis sin al la fenestro kaj, montrante al ul?jo Jakobo, Frederikoⁿ Larsanoⁿ, kiu ne forlasis la randojn de la lageto, li zorgis scii ?u la policano tute ne venis, li anka?, "por labori en la Flava Domo".

- Ne ! respondis S^ro Roberto Darzak kiu, de kiam Rultabio transdonis al li la peceton da brunbrulita papero, ne elparolis vorton. Li asertas ke li tute ne bezonas vidi la "Flavan ?ambron", ke la murdinto eliris el la "Flava ?ambro" la? tre natura maniero, kaj ke li klarigos tion ?ivespere !

A?danta S^ron Robertoⁿ Darzak^on tiel paroli, Rultabio - nekutima?o – pali?is.

- ?u Frederiko Larsano posedus la veron kiun mi nur anta?sentas ! li murmuris. Frederiko Larsano estas tre forta… fortega… kaj mi admiras lin… Sed hodia?, necesas pli bone fari ol faro de policano… pli bone ol tio kion la sperto instruas !… necesas esti logika, sed logika, bone komprenu min, tiel kiel la bona Dio estis logika kiam li diris : 2 + 2 = 4…! NECESAS KAPTI LA RACION PER LA BONA FLANKO !

Kaj la reportero kuregis eksteren, freneza pro tiu ideo ke la granda, la fama Fre?jo povis alporti anta? li la solvon de la problemo de la "Flava ?ambro !"

Mi sukcesis reatingi lin ?e la sojlo de la pavilono.

- Nu ! mi diris al li, kvieti?u… ?u vi do ne estas kontenta ?

- Jes, li konfesis kun granda suspiro. Mi estas tre kontenta. Mi malkovris multajn aferojn…

- El morala ordo a? materiala ordo ?

- Kelkaj el la morala ordo kaj unu el la materiala ordo. Jen, tiu ?i, ekzemple.

Kaj rapide, li elprenis el la po?o de sia ve?to, paperfolion kiun li devis enpo?igi dum sia ekspedicio sub la lito, kaj en la faldo de kiu li metis blondan haron de virino.