06 – Funde la kverkejo.

Ni alvenis al la kastelo. La malnova ?efturo komuniki?is kun la parto de la konstrua?o tute resta?rita sub Ludoviko la XIV^a per alia korpo de moderna konstruo, stilo Viole-la-Duko, kie trovi?is la ?efa enirejo. Mi ne jam vidis ion tiel originalan, nek eble tiel malbelan, nek ?efe tiel strangan en arkitekturo kiel ?i tiun strangan kuna?on de malsimilaj stiloj. Estis monstra kaj interesega. Alproksimi?inte, ni vidis du ?endarmojn kiuj pa?is kaj repa?is anta? eta pordo rigardanta al la tereta?o de la ?efturo. Ni balda? eksciis ke, en ?i tiu tereta?o kiu anta?e estis malliberejo kaj kiu nun servis kiel formetejon, oni en?losis la gepordistojn, S^ron kaj S^inon Bernieroⁿ.

S^ro Roberto Darzak enirigis nin en la modernan parton de la kastelo tra vasta pordo kiun ?irmis "markezo". Rultabio kiu forlasis la ?evalon kaj la kabrioleton zorge de servisto, da?re rigardis S^ron Darzak^on; mi sekvis lian rigardon, kaj ekrimarkis ke tiu ?i estas nur direktita al la gantitaj manoj de la instruisto de la Sorbono. Kiam ni estis en malgranda saloneto provizita per eksmodaj mebloj, S^ro Darzak turnis sin al Rultabio, kaj sufi?e abrupte demandis al li :

- Parolu ! Kion vi volas de mi ?

La reportero respondis kun la sama abrupteco :

- Premi al vi la manon !

Darzak retropa?is :

- Kion tio signifas ?

Kompreneble, li komprenis tion kion mi tiam ekkomprenis : ke mia amiko suspektis lin pri la abomena atenco. La spuro de la sanga mano sur la muroj de la "Flava ?ambro" aperis anta? li… Mi rigardis tiun viron kun tiel fiera fizionomio, kun ordinare tiel rekta rigardo, kiu nuntempe malkvieti?is tiel strange.

Li etendis sian dekstran manon kaj montrante min :

- Vi estas la amiko de S^ro Sinklero kiu faris al mi neesperitan komplezon en justa ka?zo, sinjoro, kaj mi ne vidas kial mi rifuzus al vi la manon…

Rultabio ne prenis ?i tiun manon. Li diris, mensogante per senegala a?daco :

- Sinjoro, mi vivis dum kelkaj jaroj en Rusio de kie mi kunportis tiun kutimon de neniam premi la manon de kiu ajn ne sengantigas sin.

Mi kredis ke la instruisto de la Sorbono estis ellasonta la furiozon kiu komencis agiti lin, sed kontra?e, per videbla fortega strebo, li trankvili?is, sengantigis sin kaj prezentis siajn manojn. Ili malkovris nenian cikatron.

- ?u vi estas kontenta ?

- Ne ! rebatis Rultabio. Mia kara amiko, li eligis turnante sin al mi, mi devas peti vin lasi nin solaj dum momento.

Mi salutis kaj eksteri?is, konsternita pro tio kion mi ?us vidis kaj a?dis, kaj ne komprenante ke S^ro Roberto Darzak tute ne jam forpelis eksteren mian impertinentan, mian insultan, mian stultan amikon… ?ar ?iminute, mi havis ven?emon kontra? Rultabio pri liaj suspektoj kiuj finvenigis tiun nekredeblan scenon de la gantoj…

Mi promenis dum ?irka? dudek minutoj anta? la kastelo, provante rilatigi inter ili la diferencajn eventojn de ?i tiu mateno kaj ne sukcesante. Kio estis la ideo de Rultabio ? ?u eblis ke S^ro Roberto Darzak ?ajnis al li kiel murdinto ? Kiel pensi ke tiu viro, kiu devis edzi?i post kelkaj tagoj kun F^ino Stangerson, trudeniris en la "Flavan ?ambron" por mortigi sian fian?inon ?

Nu nenio venis por sciigi al mi kiel la murdinto sukcesis eliri el la "Flava ?ambro"; kaj ?is tiu ?i mistero, kiu ?ajnis al mi ne komprenebla, estu al mi ne klarigita, mi ja opiniis ke estis la devo de ?iuj ne suspekti iun ajn. Fine, kio signifis tiun sensencan frazon kiu ankora? sonoris en miaj oreloj : "La prepostejo nenion perdis pri sia ?armo, nek la ?ardeno pri sia brilo !" Mi malpacience deziris reesti sola kun Rultabio por tion demandi al li.

En tiu momento, la junulo eliris el la kastelo kun S^ro Roberto Darzak. Strangega afero, mi unuavide ekrimakis ke ili estis la plej bonaj amikoj de la mondo.

- Ni iras al la "Flava ?ambro", diris al mi Rultabio, venu kun ni. Diru do, kara amiko, ?u vi scias ke mi retenas vin la tutan tagon. Ni kune tagman?os en la lando…

- Vi tagman?os kun mi, ?i tie, sinjoroj…

- Ne, dankon, respondis la junulo. Ni tagman?os ?e la gastejo de la "?efturo"…

- Vi tie sentos vin tre malbonaj… Vi tie trovos nenion.

- ?u vi kredas ?… Mi esperas tie trovi ion, rebatis Rultabio. Post la tagman?o, ni relaboros, mi faros mian artikolon, vi estos sufi?e afabla por ?in alporti al la redakciejo…

- Kaj vi ? ?u vi ne revenas kun mi ?

- Ne, mi tranoktos ?i tie…

Mi turnis min al Rultabio. Li serioze parolis, kaj S^ro Roberto Darzak tute ne ?ajnis surprizata…

Ni tiam preterpasis anta? la ?efturo kaj ni a?dis ?emadojn. Rultabio demandis :

- Kial oni arestis tiujn homojn ?

- Tio estas iom pro mia kulpo, diris S^ro Darzak. Mi atentigis hiera? al la enketju?isto ke estas neklarigeble ke la gepordistoj havis la tempon a?di la revolverajn pafadojn, "vesti sin", trairi la sufi?e grandan spacon kiu apartigas ilian pordistejon de la pavilono, tiun tuton en du minutoj; ?ar ne elfluis pli ol du minutojn inter la revolveraj pafoj kaj la momento kiam ili estis renkontitaj de la ul?jo Jakobo.

- Evidente, estas dubinde, konsentis Rultabio… Kaj ili estis vestintaj… ?

- Jen tio kio estas nekredebla… ili estis vestintaj… "komplete", serioze kaj varme… Mankis neniu parto en ilia kostumo. La virino estis en ligno?uoj, sed la viro havis "siajn ?uojn la?itajn". Nu ili deklaris esti enliti?intaj kiel ?iuvespere je la na?a. Alveninte ?imatene, la enketju?isto, kiu provizis sin en Parizo per revolvero el la sama kalibro kiel tiu de la krimo (?ar li ne volas tu?i la revolveron - pruvobjekton), pafigis du revolverajn pafojn de sia registristo en la "Flava ?ambro", kun fenestro kaj pordo fermitaj. Ni estis kun li en la lo?ejo de la gepordistoj; ni a?dis nenion… oni ne povas a?di ion. La gepordistoj do mensogis, tio tute ne estas duba… Ili estis pretaj; ili jam estis ekstere, ne for de la pavilono ; ili atendis ion. Certe ja, oni tute ne akuzas ilin esti la farintoj de la atenco, sed ilia kompliceco ne estas neprobabla… S^ro De Marketo tuj arestis ilin.

- Se ili estus kunkulpuloj, diris Rultabio, ili estus alvenintaj senorde vestitaj, a? pli ?uste ili tute ne estus alvenintaj. Kiam oni sin de?etas en la brakojn de justico, kun sur si tiom da evidenta?oj de kompliceco, estas ?ar oni ne estas kulpa. Mi ne kredas al komplicoj en ?i tiu afero.

- Do kial ili estis ekstere je noktomezo ? Ke ili klarigu tion !…

- Ili certe havas intereson silenti. Necesas scii kiun… E? se ili ne estas komplicoj, tio povas esti signifoplena. ?io gravas pri tio kio okazas en tia nokto…

Ni ?us transpasis malnovan ponton metitan super la ?irka?fosa?o kaj ni eniris en tiun parton de la parko nomata "La Kverkaro". Estis tie centjaraj kverkoj. La a?tuno jam ?rumpigis iliajn foliojn flavi?intajn, kaj iliaj altaj, nigraj kaj serpentaj bran?oj ?ajnis malbelegaj hararoj, plekta?oj de gigantaj reptilioj intervolvitaj kiel la antikva skulptisto tordis ilin sur la kapo de Meduzo. Tiu loko, kie F^ino Stangerson lo?is dum la somero ?ar ?i trovis ?in gajan, aperis al ni en tiu sezono malgaja kaj funebra. La grundo estis nigra, tute kota pro la fre?aj pluvoj kaj la ?limo de la mortaj folioj, la trunkoj de la arboj estis nigraj, la ?ielo mem super niaj kapoj funebris, kuntrenis pezajn nubegojn. Kaj en ?i tiu malluma kaj dezerta izolejo, ni ekvidis la blankajn murojn de la pavilono. Stranga konstrua?o, sen iu videbla fenestro de la loko kie ?i aperis al ni. Nur malgranda pordo indikis la enirejon. ?i ?ajnis kiel tombo, vasta ma?zoleo funde de forlasita arbarego… La?mezure kiam ni alproksimi?is, ni konjektis sian dispozicion. Tiu konstrua?o kaptis la tutan lumon kiun ?i bezonis, sude, tio estas aliflanke de la proprieta?o, ?e la flanko de la kamparo. La pordeto refermita al la parko, S^ro kaj F^ino Stangerson devis trovi tie idealan malliberejon por tie vivi kun siaj laboroj kaj sia revado.

Mi cetere tuj donos la planon de ?i tiu pavilono.

Estis nur iu tereta?o kie oni aliris per kelkaj ?tupoj, kaj sufi?e alta subtegmento kiu neniel okupos nin. Estas do la plano de la tereta?o en ?ia tuta simpleco kiun mi prezentas al la leganto.

?i estis desegnita de Rultabio mem, kaj mi konstatis ke ne mankis linion, ta?gan indikon por helpi la solvadon de la problemo kiu tiam stari?is anta? la justeco. Per la subskriba?o kaj la plano, gla elegantoj scios pri tio tiom same, por atingi la veron, kiom Rultabio sciis kiam li unuafoje eniris en la pavilonon kaj kiam ?iuj demandis sin : Tra kie la murdinto sukcesis forfu?is el la "Flava ?ambro" ?

1. Flava ?ambro, kun sia ununura kradita fenestro kaj sia ununura pordo rigardanta al la laboratorio.

2. Laboratorio, kun siaj du grandaj kraditaj fenestroj kaj siaj pordoj; rigardanta unu al la vestiblo, la alia al la Flava ?ambro.

3. Vestiblo, kun sia ne kradita fenestro kaj sia enira pordo rigardanta al la parko.

4. Akvo?ambro.

5. ?tuparo kondukanta al la subtegmento.

6. Vasta kaj ununura kameno de la pavilono uzita por laboratoriaj eksperimentoj.

Anta? ol grimpi la tri ?tupojn de la pavilona enirejo, Rultabio haltigis nin kaj sen ajna preparo demandis al S^ro Darzak :

- Nu ! Kaj la motivo de la krimo ?

- La? mi, sinjoro, estas nenia dubo pri tio, eligis la fian?o de F^ino Stangerson kun granda mal?ojo. La fingraj spuroj, la profundaj skrapvundoj sur la brusto kaj la kolo de F^ino Stangerson, atestas ke la mal?atindulo kiu estis tie, provis teruran atencon. La ekspertizisto-kuracistoj, kiuj hiera? ekzamenis ?i tiujn spurojn, asertas ke ili estis faritaj de la sama mano kies la sanga bildo restis sur la muro; grandega mano, sinjoro, kaj kiu tute ne entenus en mia ganto, li aldonis kun amara kaj nedifinebla rideto…

- ?u ?i tiu ru?a mano, mi interrompis, ne do povus esti la spuro de la sangaj fingroj de F^ino Stangerson kiu, ?e la momento falegi, renkontintus la muron kaj tie glitante lasintus plivastigitan bildon de sia sangoplena mano ?

- Ne estis guto de sango sur la manoj de F^ino Stangerson kiam oni restarigis ?in, respondis S^ro Darzak.

- Nun oni do certas, mi eligis, ke fakte estas F^ino Stangerson kiu armis sin per la revolvero de la ul?jo Jakobo ?ar ?i vundis la manon de la murdinto. ?i do timis ion a? iun ?

- Estas probable…

- ?u vi suspektas neniun ?

- Ne…, respondis S^ro Darzak, rigardante Rultabioⁿ.

Rultabio tiam diris al mi :

- Necesas ke vi sciu, mia amiko, ke la enketo progresis iom pli ol bonvolis konfidi al ni tiu eta ka?emulo de S^ro Marketo. Ne nur la enketo nun scias ke la revolvero estis la armilo kies uzis F^ino Stangerson por sin defendi, sed ?i konas, sed ?i tuj konis la armilon kiu servis por ataki, por frapi F^inon Stangerson^on. Estas, diris al mi S^ro Darzak, "?afosto⁽¹⁾". Kial S^ro de Marketo envolvas ?i tiun ?afoston⁽¹⁾ per tiom da mistero ? Kun la intenco faciligi la esploradon de la Sekurecaj oficistoj ? Sendube. Li eble imagas ke oni estas trovonta sian posedanton inter tiuj kiuj estas bone konataj, en la a?a friponaro de Parizo, por uzi tiun kriman instrumenton, la plej teruran kiun la naturo elpensis… Kaj plie, ?u oni iam scias tion kio povas okazi en cerbo de enketju?isto ? aldonis Rultabio kun malestima ironio.

Mi pridemandis :

- Oni do trovis "?afoston" en la "Flava ?ambro" ?

- Jes, sinjoro, eligis Roberto Darzak, ?e la piedo de la lito; sed mi petegas vin, tute ne parolu pri tio. S^ro de Marketo petis al ni la sekreton. (Mi faris protestan geston). Estas grandega ?afosto kies la kapo, a? por plibone diri, kies artiko ankora? estis tute ru?a per la sango de la terura vundo kiun ?i faris al F^ino Stangerson. Estas malnova ?afosto kiu jam devis esti utila por kelkaj krimoj, la? la aspektoj. Tiel pensas S^ro de Marketo, kiu kunportigis ?in al Parizo, al la urba laboratorio, por ke ?i estu analizita. Li fakte kredas ke li observis sur ?i tiu osto ne nur la fre?an sangon de la lasta viktimo, sed anka? rufetajn spurojn kiuj ne estus aliaj krom makuloj da seka sango, signoj de anta?aj krimoj.

- ?afosto, en la mano de "sperta murdinto", estas terura armilo, diras Rultabio, armilo "pli utila" kaj pli fidinda ol peza martelo.

- Cetere "la mal?atindulo" pruvis tion, eligis dolore S^ro Roberto Darzak. La ?afosto terure frapis F^inon Stangerson^on ?e la frunto. La artiko de la ?afosto perfekte adapti?as al la vundo. La? mi, ?i tiu vundo estus mortiga se la murdinto ne estus duonhaltigita, dum la bato kiun li donis, per la revolvero de F^ino Stangerson. Vundita al la mano, li maltenis sian ?afoston kaj forkuris. Beda?rinde, la bato de la ?afosto estis jam irinta kaj jam alvenanta… kaj F^ino Stangerson preska? svenbatata, post esti preska? strangolita. Se F^ino Stangerson sukcesintus vundi la viron per sia unua revolvera pafo, ?i sendube evitintus la ?afoston… Sed ?i certe kaptis sian revolveron tro malfrue; poste la unua pafo, dum la lukto, deviis kaj la kuglo iris loki?i en la plafonon; estas nur la dua pafo kiu trafis…

Tiel parolinte, S^ro Darzak frapis sur la pordo de la pavilono. ?u mi konfesos al vi mian senpaciencon eniri en la lokon mem de la krimo ? Mi tremis pro tio, kaj malgra? la tute grandega intereso kiun enhavis la historio de la ?afosto, mi bolis pro vidi ke nia konversacio da?ris kaj ke la pordo de la pavilono ne malfermi?is.

Finfine ?i malfermi?is.

Viro kiun mi rekonis kiel estanta ul?jo Jakobo, estis sur la sojlo.

Li ?ajnis al mi a?i pli ol la plenan sesdekon. Kun longa blanka barbo, blankaj haroj sur kiuj li metis vaskan bereton, eluzita kompleto el maronkolora kordurojo, ligno?uoj; la grumblema mieno, sufi?e severaspekta viza?o kiu tamen lumi?is tuj kiam li ekvidis S^ron Robertoⁿ Darzak^on.

- Amikoj, simple eligis nia gvidanto. ?u estas neniu en la pavilono, ul?jo Jakobo ?

- Mi devas lasi eniri neniun, sinjoro Roberto, sed kompreneble la instrukcio ne estas pri vi… Kaj kial ? Ili vidis ?ion kio estis por vidi, ?i tiuj sinjoroj de justico. Ili faris pri tio sufi?e da desegnoj kaj da protokoloj…

- Pardonu, sinjoro Jakobo, iun demandon anta? tute alia afero, diris Rultabio.

- Diru, junulo, kaj, se mi povos respondi al tio…

- ?u via mastrino havis tiun vesperon, la hararon en harbendo, vi bone scias, la harojn en harbendo sur la frunto ?

- Ne, mia sinjoreto. Mia mastrino neniam havis la harojn en harbendo kiel vi diras, nek tiun vesperon, nek la aliajn tagojn. ?i havis, kiel ?iam, la harojn levitajn tiel ke oni povis vidi ?ian belan frunton, pura kiel tiu de la infano kiu ?us naski?is !…

Rultabio grumblis, kaj tuj ekekzamenis la pordon. Li ekkonsciis pri la a?tomata fermado. Li konstatis ke ?i tiu pordo povis neniam resti malfermita kaj ke necesis ?losilo por malfermi ?in. Poste ni eniris en la vestiblon, malgrandan sufi?e helan ?ambron pavimitan per ru?aj kaheloj.

- Ha ! jen la fenestro, diras Rultabio, tra kiu la murdinto elfu?is…

- Ke ili diras ! sinjoro, ke ili diras ! Sed se li elfu?us tra tie, ni bone vidintus lin, tutcerte ! Ni ne estas blindaj ! Nek S^ro Stangerson, nek mi, nek la gepordistoj kiujn ili metis en malliberejon ! Kial ili ne metis min anka? en malliberejon, pro mia revolvero ?

Rultabio estis jam malferminta la fenestron kaj ekzameninta la ?utrojn.

- ?u ili estis fermitaj je la krimhoro ?

- Per la fera klinko, interne, eligis ul?jo Jakobo… kaj mi ja tre certas ke la murdinto trapasis tra…

- ?u estas sangaj makuloj ?…

- Jes, vidu, tien, sur la ?tono, ekstere… Sed sango de kio ?…

- Ha ! eligis Rultabio, oni vidas la pa?ojn… tien, survoje… la tero estis tre sorbigita… ni ekzamenos tion post momento…

- Stulta?oj ! interrompis ul?jo Jakobo… La murdinto ne pasis tra tie !…

- Nu, tra kie ?…

- ?u mi scias !…

Rultabio rigardis ?ion, flaris ?ion. Li genui?is kaj pririgardis rapide la makulitajn kahelojn de la vestiblo. La ul?jo Jakobo da?rigis :

- Ha ! Vi nenion trovos, mia sinjoreto. Ili nenion trovis… Kaj plie, nun ?i estas tro malpura… Eniris tro da homoj ! Ili ne volas ke mi lavas la kahelaron… sed, je la tago de la krimo, mi estis tralavinta ?ion, mi ja, ul?jo Jakobo… kaj, se la murdinto estus trapasinta tra tio kun siaj "pieda?oj", oni bone estus vidinta tion; li sufi?e lasis la spuron de siaj ?ua?oj en la ?ambro de fra?lino !…

Rultabio restari?is kaj demandis :

- Kiam vi lastfoje lavis ?i tiujn slabojn ?

Kaj li rigide rigardis ul?jon Jakoboⁿ per okulo el kiu nenio eskapas.

- Sed en la tago mem de la krimo, mi diras tion al vi ! ?irka? la kvina kaj duono… dum fra?lino kaj ?ia patro iris promenadeti anta? ol vesperman?i ?i tie mem, ?ar ili vesperman?is en la laboratorio. La morga?on, kiam la ju?isto venis, li povis vidi ?iujn pa?ajn spurojn sur la planko, kiel kiu dirus, inkon sur blanka papero… Nu, nek en la laboratorio, nek en la vestiblo, kiuj estis puraj kiel nova monero⁽²⁾, oni ne trovis liajn pa?ojn… de la viro !… ?ar oni trovis ilin apud la fenestro, eksteren, necesus do ke li tratruu la plafonon de la "Flava ?ambro", ke li trairu la mansardon, ke li tratruu la tegmenton, kaj ke li estu ?uste remalsuprenirinta al fenestro de la vestiblo, lasante sin fali… Nu, sed ne estas truo en la plafono de la "Flava ?ambro"… nek en mia mansardo, kompreneble ! Tiam vi bone komprenas ke oni scias nenion… sed tute nenion !… kaj ke oni ja neniam scios ion ajn !… Estas mistero de la diablo !

Rultabio subite sin ekgenuis, preska? anta? la pordo de eta akvo?ambro kiu malfermi?is funde de la vestiblo. Li restis en ?i tiu pozicio dum almena? minuto.

- Nu ? mi demandis al li kiam li relevi?is.

- Ho! nenio tre grava; iu sanga guto.

La junulo returnis sin al la ul?jo Jakobo.

- Kiam vi komencis lavadi la laboratorion kaj la vestiblon, ?u la vestibla fenestro estis malfermita ?

- Mi ?us malfermis ?in ?ar mi ekbruligis lignokarbon por sinjoro sur la fornelo de la laboratorio; kaj ?ar mi ekbruligis ?in per gazetoj, estis fumo; mi malfermis la fenestrojn de la laboratorio kaj de la vestiblo por okazigi trablovon; poste mi refermis tiujn de la laboratorio kaj lasis malfermita tiun de la vestiblo, kaj poste mi eliris dum momento por iri ser?i lavotukon en la kastelon kaj estas revenante, kiel mi diris al vi, ?irka? la kvina kaj duono ke mi komencis lavi la slabojn; post esti puriginta, mi reiris, ankora? lasante la fenestron de la vestiblo malfermita. Fine, lastfoje, kiam mi reeniris en la pavilonon, la fenestro estis fermita kaj sinjoro kaj fra?lino jam laboris en la laboratorio.

- S^ro a? F^ino Stangerson enirante sendube fermis la fenestron ?

- Sendube.

- ?u vi ne demandis al ili ?

- Ne !…

Post zorgema ekrigardo al la eta akvo?ambro kaj al la ?tupar?akto kiu kondukis al la subtegmento, Rultabio, por kiu ni ?ajnis ne plu ekzisti, eniris en la laboratorion. Estas, mi konfesas, kun forta emocio ke mi tien sekvis lin. Roberto Darzak ne perdis geston de mia amiko… Pri mi, miaj okuloj tuj iris al la pordo de la "Flava ?ambro". ?i estis refermita a? pli ?uste pelita al la laboratorio, ?ar mi tuj konstatis ke ?i estis duonrompita kaj ekster uzo… la baraktoj de tiuj kiuj impetegis kontra? ?i, dum la drammomento, derompis ?in…

Mia juna amiko kiu metode kondukis sian laboron, konsideris sen diri vorton, la ?ambron en kiu ni trovi?is. ?i estis vasta kaj bone lumigita. Du grandaj fenestroj, preska? fenestropordoj, provizitaj de stangoj, kaptis la taglumon ?e la grandega kamparo. Iu bre?o en la arbarego; iu mirinda vido sur la tuta valo, de la ebena?o ?is la granda urbo kiu devis aperi dum la sunaj tagoj, tie for, ?e la finfino. Sed hodia?, estas nur koto sur la tero, fulgo en la ?ielo… kaj sango en ?i tiu ?ambro…

Iu tuta flanko de la laboratorio estis okupita de vasta kameno, de fandujoj, de fornoj propraj al ?iuj eksperimentoj de kemio. Retortoj, fizikaj instrumentoj iom ?ie; tabloj super?ar?itaj de fioloj, de paperoj, de dosieroj, de iu elektra ma?ino… piloj… aparato, diris al mi S^ro Roberto Darzak, uzita de la profesoro Stangerson por "pruvi la disocion de la materio sub la ago de sunlumo", ktp.

Kaj tute la?longe de la muroj, ?rankoj, plenaj ?rankoj a? vitraj ?rankoj lasantaj videti mikroskopojn, specialajn fotilojn, nekredeblan kvanton da kristaloj…

Rultabio havis la nazon en?ovitan en la kameno. Per la pinto de la fingro, li priser?is en la fandujoj… Subite li ekrekti?is, tenante malgrandan paperpecon duone forbrulita… Li venis al ni kiuj babilis apud iu fenestro, kaj li diris :

- Konservu tion al ni, sinjoro Darzak.

Mi klinis min al la paperpecon brunbrulitan kiun S^ro Darzak ?us prenis el la manoj de Rultabio. Kaj mi distingi?e legis tiujn ?i solajn vortojn kiuj restis legeblaj :

prepostejo nenio perdita ?armo,

nek la ?ar de sia brilo.

Kaj sube : 23^a de oktobro.

Dufoje ekde tiu mateno, tiuj ?i samaj sensencaj vortoj venis bati min, kaj duafoje mi vidis ke ili vekis en la instruisto de la Sorbono la saman fulman efikon. La unua zorgo de S^ro Darzak estis rigardi direkte al ul?jo Jakobo. Sed tiu ?i ne vidis nin, okupata ke li estis ?e la alia fenestro… tiam, la fian?o de F^ino Stangerson tremante malfermis sian monpaperujon, enlokis la paperon en ?i, kaj suspiris : "Dio mia !"

Dum tiu tempo, Rultabio grimpis en la kameno; tio estas ke staranta sur la brikoj de fornelo, li atente ekzamenis tiun kamentubon kiu iris redukti?ante, kaj kiu, je kvindek centimetroj super lia kapo, tute fermi?is per feraj platoj enmasonigitaj en la briko, lasante trapasi tri tubojn, ?iun de kelkdekkvin centimetroj en la diametro.

- Neeblas trapasi tra tie, vortigis la junulo saltante en la laboratorion. Cetere, se "li" e? provis ?in, tiu tuta fera?o estus sur la planko. Ne ! Ne ! Ne estas tiuflanke ke necesas ser?i…

Rultabio poste ekzamenis la meblojn kaj malfermis pordojn de ?rankoj. Poste estis la vico de la fenestroj kiujn li deklaris netranspaseblaj kaj "netranspasitaj". ?e la dua fenestro, li trovis la ul?jon Jakoboⁿ en kontemplado.

- Nu, ul?jo Jakobo, kion vi rigardas tra tie ?

- Mi rigardas la viron de la polico kiu tute ne ?esas ?irka?pa?i ?irka? la lageto… Ankora? ia ruzulo kiu ne vidos pli ol la aliaj !

- Vi ne konas Frederikoⁿ Larsanoⁿ, ul?jo Jakobo ! diris Rultabio, skuante melankolie la kapon, sen tio, vi ne tiel parolus… Se estas unu ?i tie kiu trovos la murdinton, estos li, necesas kredi !

Kaj Rultabio eligis suspiron.

- Anta? ol oni trovos lin, necesus scii kiel oni perdis lin !… rebatis ul?jo Jakobo, obstina.

Fine ni alvenis al la pordo de la "Flava ?ambro".

- Jen la pordo malanta? kiu io okazis ! diris Rultabio kun soleneco kiu, en ?iu alia cirkonstanco, estus komika.